Mutlu ve başarılı bir çocuk nasıl yetiştirilir?

Cezanın davranış değişikliğinde etkisiz olduğunu biliyoruz. Acaba ödül de mi etkisiz? Aslında ödül ve ceza aynı düşünce yapısının ürünü. İkisi de çocuğu kontrol etmek için kullanılıyor ve aynı derecede zararlı. Ödül, motivasyonu artırmıyor, değerleri de öldürüyor, ayrıca yaratıcılığı ve öğrenmeyi de olumsuz etkiliyor. O zaman şimdiye kadar uygulanan yöntemler hatalı mıydı?

Şaşırtacak bu bilgiler “Beni Ödülle Cezalandırma” kitabında anlatılıyor. Eğitim Bilimci Dr. Özgür Bolat son 70 yılın araştırmalarına dayanarak, ödülün zararlarını son derece akıcı bir dille ele aldı.

Dr. Bolat, sadece ödülün görünmeyen gizli zararlarını anlatmıyor, bizlere bir model, pratik çözümler ve uygulamalar öneriyor. Kitaptaki yol haritasını izleyen aileler; mutlu, özgüvenli, sorumluluk sahibi ve başarılı çocuk yetiştirme adına anlamlı adımlar atıyor. Ayrıca iş yerlerinde de verimlilik yükseliyor.

ÇOCUĞUNUZU UZAKTAN KONTROL ETMEYİN

Çocuğunuzu ödüllendirdiğinizde, iç denetiminin azaldığına dikkat çeken Dr. Bolat, “Sürekli sizin denetlemeniz ve kontrol etmeniz gerekir. Bu da çocukta kısır bir döngüye dönüşür. Yani çocuğun hem başarısını hem de mutluluğunu olumsuz etkiler. Ödül aslında bir cezadır” diyor.

ÇOCUĞUNUZU DEĞERSİZLEŞTİRMEYİN

Sadece yanlışları değil, aynı zamanda adım adım neler yapılması gerektiğini de anlatan Eğitim Bilimci Dr. Özgür Bolat, ezberleri bozacak farklı bir yaklaşımla örnek vakalar ve araştırma sonuçlarını vererek ödül sistemi ile ilgili tüm gerçekleri ortaya koyuyor.“Gerçek sevgide koşul yoktur” diyen Dr. Bolat, “Ama ödül, koşul koyduğu için çocuğun gerçek sevgiyi yaşamasını engelliyor ve değersizlik duygusu oluşturuyor” diyor.

MUTLU VE BAŞARILI BİR ÇOCUK NASIL YETİŞTİRİLİR?

Ödüllün çocukların hayatında çok büyük etkisi olduğunu belirten Dr. Bolat, şu bilgileri veriyor: “Çocuk yarışmayı kazanıp ödülü alınca mutlu olur. Yani kazanma sonucunda gelen ödül keyif verir. Ama onun da riski yüksektir. Kazanmayla mutlu olan çocuk, mutlu olmak için sürekli kazanmak zorundadır. Sürekli yerini korumak zorunda hissetmek çocuğa endişe verir. Kaybedince de ödülü almadığı için kendisini cezalandırılmış hisseder. Kazanmaya bağlı bir mutluluk sürdürülebilir değildir. Onun için bir ortamda öğretmen veya aile ne kadar çok ödül kullanırsa, çocuk da o kadar performans odaklı olur ve kolay işleri seçer. Bu da gelişimi durdurur ve ilerleyemez. Onun için çocuklarımızı asla performans odaklı yetiştirmemeliyiz.”

Çocuk yetiştirmede yapılan hataların iş hayatında da görüldüğünü dile getiren Dr. Bolat, şirketlerdeki prim ve ödül sisteminin, iş yerindeki verimliliği olumsuz etkilediğine de dikkat çekiyor.