Tansiyon ölçümünüzü iki kolunuzdan yaptırın!

DÜNYADA 65 yaş üstü nüfusun üçte ikisi, 18 yaş üstü nüfusun ise yaklaşık dörtte biri hipertansiyon hastası. Beyin kanaması, kalp krizi, böbrek yetmezliği gibi sağlık sorunlarının en büyük sorumluları arasında tansiyonun da bulunduğunu söyleyen İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Özgür Şamilgil, tansiyonu doğru ölçmenin çok önemli olduğuna ve bu değerlerin dikkate alınmamasının ölüme kadar giden sorunlara yol açabileceğine dikkat çekiyor. İki koldan ölçülen tansiyon değerlerinin farklı çıkması ise kişiyi farkında olmadığı hastalıkları konusunda uyarıyor.

STRES ETKİLİYOR

Tansiyon değişken bir değer olduğu için, en küçük stres kaynağı bile kan basıncının artmasına neden oluyor. Soğuk bir odada idrara sıkışmış durumda, bedensel yorgunluk halinde veya uykusuz bir gece sonrası yapılan ölçüme fazla güvenilmemesi gerekiyor. Ölçümün sessiz ve sakin bir ortamda en az 15 dakika dinlendikten sonra yapılması öneriliyor. Ayrıca eforun hemen sonrasında (örneğin merdiven çıkıp aceleyle doktorun ofisine girdikten sonra) hastanın en az 5 dakika dinlendirilmesi gerekiyor. Sigara, antigripal ilaçlar, bitkisel kökenli ilaç, çay ve kafeinli içeceklerin tüketimi de ilk 2 saat içindeki ölçümler konusunda yanıltıcı olabiliyor.

FARKLI POZİSYON

İlk tansiyon ölçümünün her iki koldan 5 dakikalık aralıklarla birkaç defa yapılması gerekiyor. Dr. Özgür Şamilgil, bu ölçümün öncelikle otururken, bacak bacak üstüne atılmadan, ayaklar yere basar konumdayken yapılması ve takibin yüksek olan taraftan planlanmasının çok önemli olduğunu söylüyor. Daha sonraki adımda hastanın ölçümlerinin yatarak, ardından hemen ayağa kaldırılarak gerçekleştirilmesi ve ayakta durduktan 2 dakika sonra tekrarlanması, bunun özellikle yaşlı hastalarda ihmal edilmemesi gerekiyor. Koldan yapılan ölçümsırasında ise kol çapına uygun manşon kullanılması, kolun vücuda paralel değil, hafif dik pozisyonda olması, ölçümnoktasının kalp hizasında tutulması ve kolun altına destek konulmasına dikkat edilmesi de doğru ölçüm yapmanın püf noktaları arasında bulunuyor.

Fark, 20 mmHg’den fazlaysa dikkat

DR. Özgür Şamilgil, doktorların her defasında olmasa da ilk muayenede hastaların her iki kolundan peş peşe ölçüm yapmaları, 10 mmHg’den fazla bir fark olup olmadığını değerlendirmeleri gerektiğini söylüyor. Her iki üst kol çapları eşit olan kişilerde bile sağ kolda 5 mmHg kadar yükseklik olabiliyor. Bu farkın 20 mmHg’den fazla olması durumunda tansiyonu düşük olan tarafta damar tıkanıklığı olup olmadığı, doktor tarafından hastanın o kolla ilgili yorulma, soğuma, yanma, ağrı, uyuşma ve baş dönmesi gibi şikâyetlerin değerlendirilmesi ve gerekli görüldüğünde tetkikler yapılmasıyla anlaşılıyor.

İki kolda farklı ölçüm tıkanıklık işareti

KALPTEN çıkıp kola giden atardamarda doğuştan veya damar sertliğine bağlı daralma veya tıkanıklık olması, her iki kolda farklı tansiyon değerlerinin gözlenmesine neden olabiliyor. Ayrıca çeşitli kazalar, bazı boyun-omuz ameliyatları, masa başında sabit ve hatalı pozisyonda çalışılması, voleybol, halter, yüzme, dağcılık gibi kolları yukarı kaldırarak yapılan bazı sporlar da ortopedik bozukluk yaratabiliyor. Aynı damara dışarıdan baskı yapan, kemik veya kas lenf düğümü gibi oluşumlar ya da doğuştan boyun omurlarına bağlı fazladan kaburga kemiği bulunan olgular da ölçümlerde farklı sonuçların çıkmasına neden olabiliyor. Bazı kişilerde ise damar daralmasına bağlı olarak kolda ağrı-yanma, kuvvet azlığı, uyuşma, renk farklılığı, kas erimesi, tıkalı damarın beyinden kan çalmasından kaynaklanan baş dönmesi, geçici görme kaybı, inme ve bayılmaya kadar varan belirtiler görülebiliyor.

CEYDA ERENOĞLU- GAZETE HABERTURK