Her hareketli çocuk hiperaktif değil!
Aşırı hareketlilik ve dikkat eksikliği çocukların beslenmesiyle ilgili
DAMLA ÇELİKTABAN/HT GAZETE
Günlük dilde hiperaktivite diye kısalttığımız DEHB (dikkat eksikliği ve hiperaktivite) bozukluğu gerçekten ilginç bir konu. Hangi çocuk hiperaktif hangisi sadece hareketli? Bu bedensel bir kusurdan mı yoksa çocukları yaşamaya zorladığımız ortamlardan mı kaynaklanıyor? Tek tip öğrenci isteği, davranış odaklı ebeveynlik yaklaşımlarının hiperaktivite teşhislerinin armasında katkısı var mı? Hiperaktivite kavramını ilk duyduğumdan beri kafamda dolaşan sorular bunlar.
Dünya üzerinde bu sorulara farklı farklı cevaplar veren bir çok ekol mevcut. Mesela "Doğadaki Son Çocuk" kitabının yazarı araştırmacı Richard Louv'a göre sorun çocuklarda değil; onların hareketlerini fazlasıyla kısıtlayan bir atmosferde (büyük şehirler) yaşamamızda. Richard Louv hiperaktivitenin diğer bir çok davranuş bozukluğu gibi "doğa eksikliği sendromundan" kaynaklandığını savunuyor.
Çocuk davranışı ve yeme içme konularını araştırarak uzun yıllarını geçiren diyetisyen Kelly Dorfmann'a göreyse aşırı hareketlilik ve dikkat eksikliğinin çocukların beslenmesiyle birebir ilgisi var. Dorfmann çocukların tükettiği şekerli ve işlenmiş gıdaların davranışlarına ciddi olumsuz etkileri olduğunu; sağlıklı bir beslenme alışkanlığı sayesinde istenen davranışa ulaşmanın kolaylaşacağını savunuyor.
Dediğim gibi DEHB farklı ekoller tarafından farklı açılardan ele alınan bir konu. Geçen hafta katıldığım DEHB Koçluğu seminerinde ise sebepleri yerine bununla yaşamı kolaylaştırmanın yollarından bahsedildi. Seminerin konuşmacıları Amerikalı DEHB Koçu Jodi Sleeper- Triplet ve Türkiye'den Elgiz Henden'di Not ettiğim bir kaç ipucunu paylaşmak istiyorum:
Çoğu çocuk aktiftir fakat bu onların hiperaktif olduğu anlamına gelmez. Dikkat Eksikliği Hiperaktivitenin tanımındaki belirtileri gösteren çocuklar hiperaktiftir. Buna göre yetişkin ya da çocuk olsun bireyin akademik, mesleki ya da sosyal alanlarda bu zorluğu klinik olarak yaşıyor olması gerekir.
Kullandığımız sözcüklerdeki ufak değişiklikler çocuklarla ilişkimizde olumlu etkileri yol açabilir. "İzin veriyorum" yerine "Yapabilirsin", "Ben söylemiştim" yerine "istemiştim" diyebiliriz.
DEHB'li çocukların planlamaya ve günlük aktivitelerin düzenine ihtiyacı vardır.
DEHB olan beyin planlama ve öncelik karmaşası yaşar.
DEHB koçları, destek , yapılandırma ve güvenirlilik sağlama konularında yardımcı olur.
