3 organ yağlanıyor 5 hastalık oluşuyor

Ceyda ERENOĞLU / HT Gazete

Düzensiz ve dengesiz beslenmek, fast-food tarzı yiyecekler tüketmek ve spor yapmamak kilo almaya ve bazı hayati organların yağlanmasına neden oluyor. Karaciğer, böbrek, kalp gibi organların çevresinin yağlanması; ensülin direnci, hipertansiyon, şeker hastalığı ile kalp-damar hastalıklarına yol açabiliyor.

En sağlıklı diyet stratejileri

Her yemekten önce mutlaka su için

Gün boyu toz tarçın kattığınız veya çubuk tarçın kullandığınız sıcak içecekler hazırlayın

Sağlıklı yağlardan korkmayın, günlük beslenmenizde bunların yeterince yer almasına özen gösterin

Yemeklerinizi gün içerisinde düzenli yiyin

Uyumak, açlık-tokluk hormonlarını dengeler, uykunuza dikkat edin

Kilo kontolünüz için yeterli güce sahip olduğunuzun farkında olun

Tatlı ihitiyacını karşılamak için meyveler, pekmez ve bal doğal formda olan besinleri tercih edin

Başarı için porsiyon kontrolünüzü sağlayın

Aldığınız her boş kalori midenizi şişirecek, sizi doyurmayacak ve tam ters yönde size yolunuza şaşırtacaktır

Vücut eksiksiz beslendiğinde hızlı çalışır, doğal formda olan her besini tüketmeye gayret edin

Haftada bir-iki defa tartılın

Televizyon seyretme limiti belirleyin

Doymuş yağları sınırlı tüketin

Trans yağları yemeyin

Tuz tüketiminizi azaltın

Kalori takibi yerine porsiyonlarınız takip edin

Öğünlerinizi farklı besin gruplarını içerecek şekilde hazırlayın ve tabağınızın yansının sebze olmasına dikkat edin

Gün içinde tükettiğiniz besinlerin besin piramidinde önerilen miktarlarda ve ölçüde olmasına dikkat edin

Sağlıklı yağlardan korkmayın, günlük beslenmenizde bunların yeterince yer almasına özen gösterin

Uyandıktan sonra 1 -2 saat içinde kahvaltınızı yapmış olun

Gece yatmadan 3 saat önce yemek yemeyi bırakın

Lif, yağ ve protein içeren besinler tokluğunuzu sürdürmenize yardımcı olur

Özellikle akşam öğününden önce ayran için veya yağlı tohum atıştırın

Açlık hissettiğinizde öncelikle su için

BEL ÇEVRESİNE DİKKAT!

Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Neslihan Kurtulmuş, “Vücuttaki yağ durumu hakkında bilgi edinmek için kullanılabilecek birçok yöntem olmakla birlikte pratikte en sık kullanılanlar; bel çevresi ölçümü, bel-kalça oranı, kol derisi kıvrımı kalınlığının ölçülmesi, vücut kitle endeksi değerinin kullanıldığı formüllerle ölçüm ve ‘biolelectric impedance analysis’ tekniğine dayanan tartı aletleriyle ölçümdür” diyor. Bu konuda gereklilik halinde ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi ile magnetik rezonans görüntüleme (MR) tekniklerinden de yararlanılabiliyor.

Vücuttaki yağlanmanın önemi, bölgesine ve miktarına göre değişiyor. Bu nedenle yağlanmayı tanımlarken çeşitli sınıflamalar yapılıyor. Bu sınıflama ve derecelendirmelerin hastanın yağlanma nedeniyle taşıdığı risklerin değerlendirilmesini kolaylaştırdığı belirtiliyor.

Vücut yağlanmasına neden olan 5 faktör!

1.Düzensiz Ve Dengesiz Beslenme - Uzun süre aç kalmak, öğün atlamak, bir öğünde tüketilmesi gerekenin çok altında besin tüketmek, tek tip beslenme vücutta dengesiz yağlanmaya (Özellikle basen ve karın bölgesinde) neden olur

Üç ana öğün başta olmak üzere, ara öğün yapmaya dikkat ve her besin grubundan bir arada tüketmeye özen gösterin

2.Fazla Yağ Tüketimi - Vücuda alınan enerjinin fazlası vücutta yağ olarak depolanacağı için tüketilen besinlerin yağ miktarına da dikkat edilmesi gerekiyor

Yağlı yiyeceklerin enerjisinin yüksek olduğunu unutmayın

3. Alkol Tüketimi - Sık aralıklarla ve fazla miktarda tüketilen alkol, özellikle karın bölgesindeki yağlanmayı artırır

Yanında tüketilen aperatif besinlerle beraber alınan kalori miktarı daha da artacağı için vücut yağlanması daha da fazla olur

4.Hareketsizlik - Sağlıklı ve zinde bir yaşam için hareket, olmazsa olmazların başında geliyor

Tempolu yürüyüş, jimnastik, kondisyon bisikleti, koşu, yüzme, tenis gibi aktiviteler çok önemli

Eğer bunları yapacak zamanınız yok, iş yeri çok uzak değilse ve zaman elveriyorsa; işe yürüyerek gidip gelmek veya en azından yolun bir kısmını yürümek, günlük alışverişleri yapmak böylece yürüme fırsatı yaratmak gerekiyor

İşe gidiş gelişlerde zaman açısından problem varsa öğle tatilini değerlendirip yürümek de doğru bir alternatif olabilir

Mecbur kalmadıkça asansör kullanmayın

5.Yetersiz Su Tüketimi - Araba için benzin ne anlama geliyorsa vücut için de su aynı anlama gelir

Her yemekten önce içilen bir bardak su, kilo vermeye de yardımcı olur

Su tüketme miktarının yeterli olup olmadığı, idrar rengine bakılarak anlaşılabilir

Koyu renk, az su içildiğini gösterir

Masanızda, çantanızda ve arabanızda her zaman su bulundurmaya özen göstermek yeterli miktarda su tüketmenizi sağlayacaktır

Doç. Dr. Kurtulmuş, “Yağlanmanın tehlike haline geldiğini gösteren birçok tıbbi veri olmakla beraber, en basit gösterge bel çevresidir. Bel çevresi kadınlarda 80, erkeklerde 94 cm’yi geçtiğinde tehlike çanları çalıyor demektir. Unutulmaması gereken vücut yağının artmaya başladığı sürecin başlangıçtan itibaren önemli olduğudur. Bu durumda başta kalp ve damarlar başta olmak üzere karaciğer ve diğer organların çevresinde yağ birikimi başlıyor” diye konuşuyor.

RİSK OLUŞTURUYOR

Bu durum başta kalp-damar hastalıkları, diyabet ve hipertansiyon olmak üzere kanser ve farklı hastalıklara da yol açabiliyor. Vücut yağları, yağ hücrelerinde toplanıyor ve bu hücrelerin vücudun her bölgesinde bulunduğu belirtiliyor. Cilt altı ve kaslarda biriken yağlar genellikle riskli yağ dokusu olarak kabul edilmezken, karın içi bölge ile organlar çevresinde birikenler hastalıklar açısından risk oluşturuyor. Karaciğer, böbrek, kalp gibi organların çevresinin yağlanması; ensülin direnci, hipertansiyon, şeker hastalığı ile kalp ve damar hastalıklarına yol açıyor.

İdeal kiloyu hesaplama yöntemi

KİRLİ HAVA BİLE VÜCUDU YAĞLANDIRIYOR

Vücuttaki yağlanmanın en sık rastlanan nedeni fazla kalori alıp bunu yakamamak olarak bilinse de, aslında durumun daha da karmaşık olduğuna dikkat çekiliyor. Çünkü vücuttaki yağ dokusu artışını belirleyen birçok farklı faktör bulunuyor. Başta genetik olmak üzere farkında olarak ya da olmayarak vücuda giren çevresel faktörler (gıdalar, kozmetikler, her alanda kullanılan plastik yapılı malzemeler, vb) ile havadaki kimyasal kirlilik gibi birçok faktör yağ dokusu artışını değişik mekanizmalarla etkiliyor.

ERGENLİKTEKİ DİKKAT YETİŞKİNLİKTE SAĞLIK GETİRİYOR

Doç. Dr. Kurtulmuş “Yağ hücreleri bebeklikten ergenliğin sonuna kadar vücuda giren kalorinin artışına göre depolamak için sayılarını artırır. Erişkin yaştan sonra genelde sayı artmaz. Mevcut hücrelerin kapasitelerinde artış olur. Yağlanmanın önüne geçmek için küçük yaşta önlem almak önemlidir” diyor.

Ülkemizde 20-25 yıl önce bu kadar çok obez çocuğa ve erişkine rastlanmadığına dikkat çeken Kurtulmuş, bunun nedenini o dönemde hayatımızda fast food olmayışına bağlıyor. Kurtulmuş, yağlanmanın genetik olarak aktarılabilir bir özellik haline geldiğini bilmenin ve gelecek nesilleri korumak adına bugünden önlem almanın herkesin görevi olması gerektiğine dikkat çekiyor.

TEK TİP DİYET VE BİTKİSEL TEDAVİLERDEN UZAK DURUN

Vücuttaki yağlanmadan korunmak için yapılan yanlışların başını beslenme hataları çekiyor. İnternette yağ oranını azalttığı iddia edilen çok sayıda diyet listesi ile bitkisel tedavi yöntemine erişilebiliyor ve ciddi sorunlarla karşılaşılabiliyor.

Bir diğer sorunun estetik kaygı ile sağlığa yönelik kaygı algısındaki fark olduğu belirtiliyor. Uzmanların tıbben yağ dokusu fazlalığı olmadığını ve hastalık riski taşımadığını düşündüğü kişiler, yağ fazlalıkları olduğu düşüncesiyle sağlık merkezine başvurup gereksiz yere ameliyat olabiliyor.

Diyet yaparken bunları asla unutmayın

Besin değeri yüksek olan doğal gıdaları tercih edin.

Öğünlerinizi farklı besin gruplarını içerecek şekilde hazırlayın ve tabağınızın yansının sebze olmasına dikkat edin.

Gün içinde tükettiğiniz besinlerin besin piramidinde önerilen miktarlarda ve ölçüde olmasına dikkat edin.

Yemeklerinizi gün içerisinde düzenli yiyin. Üç ana öğünde yemek yemeyi ihmal etmeyin. En fazla bir ara öğün tüketin.

Uyandıktan sonra 1 -2 saat içinde kahvaltınızı yapmış olun.

Gece yatmadan 3 saat önce yemek yemeyi bırakın.

Kalıcı tokluk sağlayan besinleri tercih edin. Lif, yağ ve protein içeren besinler tokluğunuzu sürdürmenize yardımcı olur.

Özellikle akşam öğününden önce ayran için veya yağlı tohum atıştırın. Bunlar akşam yemeğinde çok yemenizi önleyecektir.

Açlık hissettiğinizde öncelikle su için. Bazen susuzluk sinyaini, açlık sinyali gibi algılıyor olabilirsiniz.

Her yemekten önce mutlaka su için.

Kilo kontrolünde tarçının önemi büyüktür. Gün boyu toz tarçın kattığınız veya çubuk tarçın kullandığınız sıcak içecekler hazırlayın.

Sağlıklı yağlardan korkmayın, günlük beslenmenizde bunların yeterince yer almasına özen gösterin.

Vücut eksiksiz beslendiğinde hızlı çalışır, doğal formda olan her besini tüketmeye gayret edin.

Uyumak, açlık-tokluk hormonlarını dengeler, uykunuza dikkat edin. Her gece 7-9 saat arası uyuyn.

Başarı için porsiyon kontrolünüzü sağlayın Sizin için uygun olan besin porsiyonlarını belirleyin ve ölçüleriniz dogrultusunda günlük planınızı oluşturun. Zaman içerisinde plan yapmadan sağlıklı beslenmeyi öğreneceksiniz.

Tatlı ihtiyacını karşılamak için meyveler, pekmez ve bal doğal formda olan besinleri tercih edin. Rafine tatlıları mümkünse hiç tüketmeyin.

Kalori takibi yapmak sizin değil, uzmanın işidir. Kalri takibi yerine porsiyonlarınız takıip edin.

Aldığınız her boş kalori midenizi şişirecek, sizi doyurmayacak ve tam ters yönde size yolunuza şaşırtacaktır.

Hatalı beslenme davranışları gösterdiniz dönemler olabilir. Ama vazgeçmeyin bunların arada bir olması telafi edilebilir. Asıl önemli olan doğru beslenme davranışları göstermektir.

Kilo kontrolünüz için yeterli güce sahip olduğunuzun farkında olun. Mucize aramayın. İlaç kullanarak, kilo kaybı sağlamayı hedefleyin.

Haftada bir-iki defa tartılın. Tartılara küsmeyin ama bunu bir takıntı haline de getirmeyin. Kilonuzu sık sık kontrol edin.

Televizyon seyretme limiti belirleyin. Günde iki saatten fazla televizyon izlemeyin.

Doymuş yağları sınırlı tüketin.

Trans yağları yemeyin (margarinler, omega-6 içeren işlemden geçmiş yağlar).

Tuz tüketiminizi azaltın.

Alkol tüketimini azaltın veya hiç tüketmeyin.

Üzerinize bir beden küçük, çok beğendiğiniz bir pantolon alın ve haftada bir defa deneyin, içine girmeye başladıkça kilo verdiğinizi fiziksel olarak da hissedeceksiniz ve motivasyonunuz artacak.

BAZI HASTALARA İLAÇ GEREKEBİLİR

YAĞLANMA sorununun çözülmesi için öncelikle düzeltilebilir faktörlere dikkat edilmesi gerekiyor. Bunların başında düzenli ve sağlıklı beslenme ile hareket geliyor. Sorun önlemlere rağmen sürüyorsa doktora başvurulduğunda ek olarak ilaç tedavisi, kesin gereklilik halinde ise bazı cerrahi müdahaleler uygulanıyor.