Şehzadebaşı Külliyesi'ndeki yeşil granit taş İstanbul'un merkezi!
Mimar Sinan'ın, Kanuni Sultan Süleyman'ın emriyle yaptığı hesaplamalar neticesinde yerini tespit ettiği Şehzadebaşı Camii avlusunun köşesindeki yeşil sütunun, 470 yıldır eski İstanbul'un merkezi olduğu belirtiliyor. Osmanlı şehirciliğinde sıfır nokta olarak kabul edilen yeşil sütun, bugün ise herhangi bir tanıtım levhası yer almadığı için tarihin sessiz tanığı olarak varlığını sürdürüyor
Üzerinde herhangi bir tanıtım levhası yer almadığı için birçok insanın dikkatini çekmeyen Şehzadebaşı Camii avlusunun köşesindeki yeşil sütun, 470 yıldır tarihin sessiz tanığı olarak varlığını sürdürüyor. Gazete Habertürk'te yer alan habere göre “Asırlar boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapan İstanbul’un merkezi neresi?” sorusuna birçok kişinin yanıtı “Taksim” olur. Taksim genelde merkez sayılsa da kimilerine göre tek merkezli bir şehir değil İstanbul. Yanıt olarak Mecidiyeköy, Bakırköy, Eminönü, Levent, Üsküdar, Kadıköy bu sıralamada yer alabilir. İstanbul, Osmanlı döneminden önce de dünyanın merkezi kabul edilerek, bunun bir göstergesi olarak Sultanahmet’e “Milyon Taşı” dikildi.
KANUNİ İSTEDİ, SİNAN YAPTI
Osmanlı döneminde ise Kanuni Sultan Süleyman, Mimar Sinan’dan İstanbul’un merkezini tespit etmesini ve bu noktaya oğlu Şehzade Mehmet için bir cami inşa etmesini istedi. Suriçinde ölçüm yaparak İstanbul’un tam ortasının burası olduğunu tespit eden Mimar Sinan, buraya yeşil sütun koydu. Eskiden daha uzun olan ve bulunduğu yerde dönerek hareket eden yeşil sütun, bugün yol seviyesinin yükselmesinden dolayı bu özelliklerini kaybetti.
‘AYASOFYA SIFIR MERİDYEN’
İstanbul’un en hareketli semtlerinden biri olan Şehzadebaşı’nda 470 yıldır tarihin sessiz tanığı olan yeşil sütun, üzerinde herhangi bir tanıtım levhası olmaması nedeniyle pek bilinmiyor. Sanat tarihçisi Süleyman Faruk Göncüoğlu, medeniyetlerde her zaman bir hâkimiyet noktası olduğunu ve medeniyetin diğer etki alanlarının her zaman hesaplandığını söyledi. Osmanlı öncesinde de Sultanahmet Meydanı’nda Milyon Taşı’nın yer aldığını, “Bütün yollar Roma’ya çıkar” sözünün kaynağının da bu taş olduğunu ifade eden Göncüoğlu, aynı şekilde Ayasofya’nın Osmanlı döneminde “sıfır meridyen” olarak kabul edildiğini aktardı.
‘İSTANBUL’UN ORTASINDAN GEÇİYORSUNUZ’
Güneydoğu köşesine yerleştirilen yeşil granit taşın da suriçi İstanbul’un geometrik ağırlık merkezi olarak Mimar Sinan tarafından belirlenen bir anıt nokta olduğunu belirten Göncüoğlu, “Burası İstanbul’un merkezi. Nasıl Milyon Taşı, eski dünyanın merkez noktası olarak kabul ediliyorsa, burası da Osmanlı İstanbul’unun merkez noktası. Burası bizim Osmanlı şehirciliğinde ve Osmanlı’nın mesafe ölçüm analitik yapısında önemli bir nokta teşkil ediyor.
Bugün uluslararası turizm ve yerli turizm içinde Milyon Taşı nasıl lanse ediliyorsa, korunuyorsa aynı hassasiyet yeşil granit taşa da gösterilmeli. Tanıtım levhası konması, trafik yönünden koruma altına alınması gerekiyor. Buraya ‘Siz İstanbul’un ortasından geçiyorsunuz’ şeklinde küçük bir ibare konulması daha etkileyici, daha öğretici olmaz mı? Amaç sadece dikkat çekmek” diye konuştu.
“İstanbul’la ilgili üretilmiş bir kurgudur” iddialarına ilişkin yeşil sütunlu taşın Mimar Sinan tarafından yapılmış bir realite olduğunu aktaran Göncüoğlu, “Şehzadebaşı Külliyesi’ndeki oranlara vurduğumuzda, bunun bir merkezi sistem olarak yer aldığını rahat bir şekilde görebileceğiz” şeklinde konuştu.
