Sputnik, koronavirüse benzerliğiyle aşıya ad oldu
Türkiye'de kullanılmaya başlanacak olan üçüncü Kovid - 19 aşısı, adını uzay yarışını başlatan, insanoğlunun dünya dışına ilk kez araç gönderdiği 'Sputnik Operasyonu'ndan alıyor. 'Sputnik', 64 yıl önce insanoğlunun zekasının simgesiydi. Günümüzdeyse hayat kurtarmanın simgelerinden biri haline geldi. İlk partisi önümüzdeki günlerde gelecek olan Sputnik V aşısının etkinlik ölçüsü yüzde 97.6 olarak açıklandı. Teknoloji transferiyle Türkiye'de de üretilecek olan Sputnik V aşısı, toplam nüfusları yaklaşık 3 milyar olan 60 ülkede tescil edildi
İnsanoğlu gerçekten garip bir canlı.
Nedense kendisine bahşedilen aklı önce yok etmek, sonra da yaşamı sürdürebilmek için kullanıyor. Aklını en başta yok etmek yerine yaşam için kullansaydı acaba dünya nasıl bir yer olurdu? Belki de ortaya çıkan virüsler için aşılar - ilaçlar birkaç gün içinde üretilmeye başlanabilirdi.
İnsanoğlu, topyekûn yok oluş tehdidiyle karşılaşmadan yaşamı sürdürmeye yönelik adım atmıyor / atamıyor.
Örneğin Çinliler, roketi icat ettikleri 11'inci yüzyılda silah olarak kullanmaya başladı.
Almanlar ise 1920'li yıllarda geliştirdikleri roketi yaklaşık 73 milyon asker - sivilin hayatını kaybettiği II. Dünya Savaşı sırasında mükemmelleştirdi.
İnsan öldürmek için icat edilen, geliştirilen roket, ancak II. Dünya Savaşı sonrasında gelişmenin, ilerlemenin emrine amade edildi.
Oysa roket biliminin kurucusu olan Rus Konstantin Tsiolkovski, sıvı yakıtla çalışan yeterince güçlü bir roketin dünyanın yer çekiminden kurtularak gök cesimlerine, diğer gezegenlere ulaşabileceğini teorik olarak 1880'lerde açıklamıştı.
ABD'li fizikçi Prof. Robert H. Goddard, ilk sıvı yakıtlı roketini 6 Mart 1926'da yaptı.
II. Dünya Savaşı başladığı sıralarda Leh kökenli Alman Wernher von Braun, temeli Robert H. Goddard'ın araştırmalarına dayalı olan çalışmaları sonucunda roket bilimini geliştirdi.
Naziler, 1942'de 300 km menzile ve bin kg savaş başlığı taşıma kapasitesine sahip V 2 füzelerinin üretimine ve kullanımına başladı.
II. Dünya Savaşı sonrasında aralarında Wernher von Braun'un da olduğu birçok Nazi Partisi üyesi roket bilim insanı, kendilerine geniş çalışma olanakları ve aileleriyle birlikte refah bir hayat sunan ABD'ye iltica etti. Böylelikle yakında Sovyetler Birliği ile yaşanacak olan soğuk savaş ve girilecek uzay yarışında ABD'nin eli oldukça güçlendi.
Önce I. Dünya Savaşı, sonra da II. Dünya Savaşı sonrasında hiçbir ülkenin başka bir ülkenin toprağına savaşla da olsa sahip olamayacağının anlaşılmasıyla birlikte insanoğlu, hâkim olma arzusunu uzaya yönlendirdi. Sovyetler Birliği'nin 'Sputnik' programıyla da uzay yarışı başladı.
Önümüzdeki günlerde Türkiye'de kullanıma sunulacak üçüncü Kovid - 19 aşısı olan Sputnik V, adını şekliyle koronavirüse benzeyen, 1957'de uzay yarışını başlatan Sputnik programından alıyor.
Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca, 30 Nisan 2021'de yaptığı açıklamada Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'nun yaptığı inceleme ve değerlendirmeler sonunda Sputnik V aşısının acil kullanımına onay verildiğini dile getirdi. Böylece üçüncü aşı olarak Sputnik V aşısı da önümüzdeki günlerde ülkemizde kullanıma girecek. Koca, 30 Nisan 2021'de yaptığı açıklamada şunları söyledi; "6 ayda 50 milyon doz aşı teslim edilmesi ve ilk sevkiyatın bu ay gerçekleşmesi beklenmektedir."
Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca, 5 Mayıs 2021'de yaptığı açıklamada aşı tedariği için gelinen son noktayı şu sözlerle anlattı; "Şu anda Türkiye 100 milyon doz Sinovac ile 90 milyon doz Biontech ile ve 50 milyon doz da Sputnik ile anlaşma imzalamış durumdadır. Yaklaşık nüfusumuzun 3 katı kadarlık doz aşı için anlaşmalar imzalanmıştır."
İnsanlığı koronavirüs belasından kurtarmaya yönelik Rusya tarafından üretilen aşının adını aldığı Sputnik'in hikâyesi şöyle;
Sovyetler Birliği'nin Rusça'da 'Uydu' ve 'Yoldaş' şeklinde iki anlamı olan 'Sputnik' programıyla birlikte 1957'de uzay yarışı başladı. Program çerçevesinden tasarlanıp üretilen ilk araç olan Sputnik 1, 4 Ekim 1957'de yörüngeye gönderildi.
Sergey Korolyov ve ekibi tarafından tasarlanan, 80 kg ağırlığında, 58 cm çapa sahip Sputnik1'in asli görevi uzayın tehlikeli bir yer olup olmadığının öğrenilmesine yönelik veri toplamaktı. 250 km yükseklikte yörüngeye yerleştirilen Sputnik 1'in herhangi bir hasar görmemesi üzerine uzay çalışmalarına hız verildi.
Sputnik programında ikinci aşamada sıra uzaya canlı göndermeye gelmişti. Moskova sokaklarından toplananlar arasından seçilerek 'Layka' adı verilen 3 yaşındaki dişi köpeğin, Sputnik 2 ile uzaya gönderilmesi planlandı. Layka ile bir canlının yer çekimi olmayan ortamda yaşayıp yaşayamayacağı test edilecekti.
Layka, 'Sputnik 2 ile yörüngeye gönderildi. Ne var ki R-7 roketiyle Layka'nın bulunduğu bölmenin ayrılması sırasında bir arıza meydana geldi. Layka, fırlatmadan birkaç saat sonra aşırı ısınmadan dolayı ölse de test amacına ulaştı. Bir canlı yer çekimi olmayan ortamda hayatta kalabilirdi.
Ruslar, araştırma yapmak için yörüngeye 8 tane daha Sputnik gönderdi.
* Sputnik 3 (15 Mayıs 1958)
* Sputnik 4 (15 Mayıs 1960)
* Sputnik 5 (19 Ağustos 1960)
* Sputnik 6 (1 Aralık 1960)
* Sputnik 7 (4 Şubat 1961)
* Sputnik 8 (12 Şubat 1961)
* Sputnik 9 (9 Mart 1961)
* Sputnik 10 (25 Mart 1961)
Nihai amacı insan göndermeden önce uzayı ve şartlarını öğrenmek olan Sputnik programı tamamlanınca yeni bir program başladı; 'Vostok'...
Vostok 1 ile uzaya ilk insanlı uçuş gerçekleştirildi.
Savaş uçağı pilotu Yuri Gagarin 12 Nisan 1961'de Vostok 1 ile uzaya çıkarak yörüngede tur attı.
Yuri Gagarin, uzaya çıkan ilk insan olarak insanoğlunun uzay çağını başlattıktan sonra sağ salim dünyaya döndü. Daha sonra da kozmonot yetiştirme merkezinde görevlendirildi. Eğitmenlik yapabilmesi için melekelerinin hâlâ yerinde olup olmadığının anlaşılması için eğitimlere başladı. Bu eğitimlerin birinde, 27 Mart 1968'de MiG-15'in düşmesi sonucu eğitmeniyle birlikte hayatını kaybetti.
64 yıl önce insanoğlunun zekasının simgesi olan 'Sputnik' kelimesi, günümüzde hayat kurtarıcı bir role büründü.
Sputnik V Aşısı Hakkında
* 1891'de kurulan Gamaleya Enstitüsü tarafından virüs vektörü yöntemiyle geliştirildi.
* Etkinlik ölçüsü yüzde 97.6 olarak açıklandı.
* 21 gün arayla iki doz halinde uygulanıyor.
* Bağışıklık sistemini daha da güçlendirmesi için iki dozun içeriği farklı.
* İlk dozun uygulanmasından 21 gün sonra tüm yaş gruplarında hastalığı önlemedeki başarı oranı yüzde 91.6 olarak tespit edildi.
* 2- 8 derece arasında muhafaza edilebiliyor.
* Toplam nüfusları 3 milyarı geçen 66 ülkede kullanım onayı aldı.
* Gamaleya Enstitüsü Direktörü Aleksandr Gintsburg, 2 Mayıs'ta yaptığı açıklamada Sputnik V aşısının, Kovid-19'un Hindistan'da tespit edilen mutasyonuna karşı etkili olduğunu belirtti.
* Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 5 Mayıs 2021'de gerçekleştirdikleri telefon görüşmesinde Türkiye'de Sputnik V aşısının ortak üretimini de konuştu.
* Teknoloji transferiyle birlikte CinnaGen İlaç tesislerinde üretilecek. İlk numuneler hem Rusya'da hem de Türkiye'de incelenecek. İncelemenin ardından yaza doğru yüksek hacimli üretime geçilecek.
