Taş düşürmek için yürür tarzda koşun
Yazı dizimizin ikinci bölümünde Prof. Dr. Mustafa Akıncı, böbrek taşı düşürmek için yapılması gerekenleri sıraladı. Listede bol su içmek de var yürür tarzda koşmak da...
Böbrek Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi ve İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Akıncı, böbrek taşıyla ilgili bilgiler vermeyi sürdürüyor.
“Böbrek taşı ve kumu arasında fark bulunmuyor” diyen Prof. Dr. Akıncı, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Hastanın şikâyetinin olduğu fakat taş bulgusunun ispat edilemediği durumlarda kum tanısı konuyor. İdrarda kristalin artması, idrar miktarının azalması, kristal yapısıyla idrar PH’ının ters olması halinde böbrek tubuluslarında mikro kristaller (taşcıklar) oluşuyor ve bunlar birleşerek daha büyük taşçıklar oluşturuyor. Şans eseri hasta çok su içerse, bol hareket eder ve enfeksiyondan korunursa bu taşçıklar dışarı atılıyor ve problem hissedilmiyor. Bunların olmaması halinde taşçıklar büyü- meye devam ediyor ve böbreğin havuzunda idrar memelerinin başına yapışarak sarkıt ve dikit görünümüne kavuşuyor. Bir gün kopup kanala düştüğündeyse kanalı tıkıyor ve hasta ağrıyla doktora gidiyor.
5 MM’DEN BÜYÜK TAŞLARA GİRİŞİM YAPILMASI ÖNERİLİYOR
Böbrek taşlarının büyüklükleri 3 mm’den 10 cm’ye kadar değişebiliyor. Ağrı hastayı otomatik olarak doktora yönlendiriyor. Evde kendi başına tedavi olmaya kalkmak, sorun apandisit ve safra kesesi ağrısından kaynaklanıyorsa yaşam kaybına bile neden olabiliyor. Kişi böbrek taşı tanısı almışsa ve taş 5 mm’den küçükse taşın bol su ve hareketle düşmesi bekleniyor. Doktorun verdiği ilaçların da kullanılması gerekiyor. Taşın 5 mm’den büyük olduğu durumlardaysa girişim yapılması öneriliyor. Böbrek taşının büyüklüğü sorunun büyüklüğüne işaret etmiyor ama taş büyü- dükçe böbrek kanallarını tıkıyor ve hidınefroz atrofi olarak adlandırılan böbrek kanallarında genişleme ve böbreğin parankeminde azalma oluşuyor. Bu durum böbreğin süzme yeteneğini kaybetmesi anlamına geliyor. Sorun tek böbrekte olursa hastanın yaşamı bundan etkilenmiyor ancak çift böbrekte olması halinde böbrek yetmezliğine yol açabiliyor. Bu hastalıkta hastada hipertansiyon da görülebiliyor.
GENETİK OLARAK TEKRARLAYAN TAŞLAR VAR
Taş oluşum nedeni giderilmediği sürece bu sorunun önlenemeyeceğine dikkat çekiliyor. Taş nedeni genetikse ve bir karaciğer enzimi olan AGT eksikliğinden oluşan primer oksalaziz taşıysa hastanın ölüm riski bulunuyor. Sistin taşı da bu özelliği taşı- yor ve sık tekrarlıyor. Renal tübüler asidozis taşları de genetik olarak hep tekrarlayan taşlar arasında bulunuyor. Bunlara taş oluşumunda risk faktörleri adı veriliyor. Hiperparatroidi hastalığı ve irritabl kolon gibi hastalıklar da risk faktörü olarak görülüyor.
Taş düşürmek için yapılması gerekenler
* Bol su için.
* Obez olmayın.
* Çok hareket edin.
* Yürür tarzda koşun.
* İp atlayın.
* Yüzün.
* ESWL sonrası gerekiyorsa baş aşağı yatın.
* Hekiminizin önerisiyle taş düşürmeyi kolaylaştırıcı ilaç alın.
SORULAR VE YANITLAR
BÖBREK TAŞI TEDAVİ EDİLMEZSE NE OLUR?
Böbrek taşının tedavi edilemeyeceği durumlarda hastada taşın obstrüksiyon etkisine bağlı olarak kronik böbrek yetmezliği gelişiyor. Hasta 2 böbreğini kaybederek hemodiyalize bağlanıyor.
TEDAVİDEN ANLAMAMIZ GEREKEN NEDİR?
Böbrek taşı tedavisini yapacak hekimin mutlaka bu alanla uğraşan bir ürolog olması gerekiyor. Tedavinin içine medikal tedaviler, semptomatik tedavi, interventional tedaviler, endoskopik tedaviler (PCNL, URS, RIRS, Sistolitotripsi, ESWL ile açık ve laparoskopik cerrahi ameliyatlar) giriyor.
ENDOSKOPİK BÖBREK TAŞI CERRAHİSİ HER TAŞ İÇİN UYGULANIR MI?
Hayır, hekimin karar vereceği bir durumdur. Ancak büyük çoğunlukla taşlar endoskopik olarak (laparoskopi, URS, PCNL) yönetiliyor.
PERKÜTAN BÖBREK TAŞI CERRAHİSİ HANGİ DURUMLARDA UYGULANIR?
Interventional endoskopik ameliyatlardan birisi olup yüzde 80 böbrek taşında uygulanabiliyor.
TAŞ CİNSLERİ
* Kalsiyum okzalatmonohidrat-dihidrat
* Ürik asit taşı
* Sistin taşı
* İnfeksiyon taşları-bruşit taşları
