Gülenay BÖREKÇİ

GÜLENAY BÖREKÇİ/HT CUMARTESİ

‘Okumak ve yazmak özgürleştirir!

’G eçtiğimiz hafta GünışığıKitaplığı’ndan çıkan “AyasofyaKonuştu” adlı kitabınkahramanı yoksul bir aileninçocuğu olan Veli. Ayasofya Müzesi’neilgiyle, merakla, tutkuyla bağlı.O kadar ki müzenin ayrılmaz bir parçasıolmuş; ne arkeologlar, ne turistler,ne de bekçiler düşünebiliyor onsuzbir Ayasofya’yı. Hele, Alman arkeologMartha’yla sıkı dost olmuşlar. AmaAyasofya’ya bir giren macera yaşamadançıkamaz öyle değil mi? İşte maceranınayrıntıları...

‘HIKAYE DINLEMEYISEVIYORUM’

■ Niçin içinde arkeoloji, sanattarihi, seyahat ve gizem olanbir roman yazmak istediniz?Benim için İstanbulçok önemli. Şehrin tarihisemtlerini, pasajları,kaybolmaya yüz tutmuşzanaatkârların dükkânlarınıgezmekten, arka sokaklardakaybolmaktan keyifalıyorum. İnsanların, yerlerinhikâyelerini dinlemeyi çokseviyorum. İlk üniversiteseçimim İstanbul ÜniversitesiArkeoloji Bölümü’ydü. Annem,“Mezar kazıcısı mı olacaksın?” deyincevazgeçtim. Koleksiyon yapmak,bitpazarları, kumsalda dalgalarınsürüklediklerini toplamak, denizdibinden çıkardığım çanak çömlekparçaları, eskicilerden bulduğummektuplar, anı defterleri, fotoğraflar,kazı alanlarına olan düşkünlüğüm hepbu arkeoloji merakımdan olsa gerekdiye düşünüyorum.

■ Ayasofya daha önce yetişkinleriçin yazılan birçok romana konu oldu.Ama siz onu alıp bir çocuk romanınıniçine koydunuz, neden?Yazı grubumuzla Ayasofya’nınefsanelerini yazmak üzereSultanahmet’te toplanmıştık. Müzeninönündeki meydandayetişkinlerden oluşanupuzun bir kuyrukvardı. “Bir çocuk tekbaşına bu müzeye girseyetişkinlerin meraketmediği neleri merakeder, nerelere girmekister?” diye geçti içimden.Bu farkı anlamaya,yazmaya çalıştım.

■ Sizce çocuklartarihi neden sıkıcı buluyor?Acaba esas biz büyükler mi suçluyuz?Tarihi maalesef ezberlemekzorunda olduğumuz sıkıcı derskitaplarına hapsediyoruz, birçocuk için daha feci ne olabilir ki...Çocukların bir şeyi ciddiyealmalarını istiyorsanız onlarasorumluluk verip geriyeçekilmeyi bileceksiniz.Onlara güveneceksiniz. Evetkitaplar önemli ama her şeyde kitaplardan öğrenilmiyor.Gerçek hayatın içindeyaşananlar çok daha kalıcı,çok daha öğretici.

■ Harikulade çalışmalarınızdanbiri de çocuklar vegençler için düzenlediğiniz öykü atölyeleri.Onlarla birlikte neler yapıyorsunuzbu atölyelerde?Çocuklara ve gençlere yazma,yaratma, “uydurma” cesaretiveriyorum. Edebiyatın;okumanın veyazmanınkorkutucudeğilözgürleştirici bir şeyolduğunu ve bu kapınınarkasında onları harikabir dünyanın beklediğinigöstermeye çalışıyorum.Bazen bir öyküdekikarakteri resmediyoruz.Bazen de onu dramaaracılığıyla canlandırıyoruz.Nasıl yürüyor, nasılkonuşuyor, nasıl yemekyiyor? Hikâye kutumuzvar; içindekilerle bir öykükuruyoruz. Sonra karakter ağacımızvar. Bize zaman yetmiyor.

■ Nerede gerçekleştiriliyor bu atölyeler?Bir de amacınız ne?Burgazada’daki Sait FaikMüzesi’nde toplanıyoruz. Çocukların,“başkasının hikâyesi”ni de meraketmelerini istiyorum. Çünkü ancakböyle anlayabiliriz birbirimizi.Paylaşmak, ortak bir şeyler üretmek,birbirimizi dinlemek, başka değerlerin,başka hayatların olabileceğininfarkına varmak... Kötülük başkanasıl durdurulur bilemiyorum. Birde 5-20 Ağustos’ta Gençtur’la birlikteAziz Nesin Vakfı’nda, yazarın 100.doğum günü için “Work and Write”adı altında uluslararası bir çalışmakampı düzenleyeceğiz. Gençlerlehem vakfın bahçesini yenileyiptarladaki mahsulleri toplayacağız hemde Aziz Nesin’in öykülerini okuyuptartışacak ve değişikyazı çalışmalarıyapacağız.“Füsun Çetinel“AyasofyaKonuştu”nunillüstrasyonlarıSadi Güran imzasıtaşıyor.Pasta sever misiniz?Elma Çocuk Yayınları’yla özelolarak hazırladıkları “Kültürel MirasSerisi”nden çıkan “Konakta NelerOluyor?” adlı kitap vesilesiyletanıştım. Ve eski bir konaktageçen kitapta anlatılan hikâyeyede, Elif Balta’nın imzasını taşıyanillüstrasyonlarına da bayıldım.Önce biraz ansiklopedik bilgi...Rize’nin Çamlıhemşin İlçesi’nin erkekleri bir zamanlarhayatlarını kazanmak için Rusya’ya gitmiş ve herbiri oradan pastacılık öğrenerek dönmüş. BöyleceÇamlıhemşin, pastaları ve pastacılarıyla ünlü birilçe haline gelmiş. Pastacılar Rusya’nın mimarisinide getirmişler memlekete. Bugün Fırtına Deresi’ninçevresini sarmış o müthiş güzel görkemli konaklarınsırrı meğer buymuş.Elbette bu bir çocuk kitabı ve anlatılanların tarihlepek bir ilgisi yok. Yazar Pelin Güneş, ağaçların,kuşların, sincapların arasında sakin sakin durano güzel konakların birinde yaşayan minik bir fareailesinin hikâyesini anlatıyor. Sahibi günün birindedededen kalma konağı satmaya karar verince TarçınHanım, eşi ve çocukları için heyecan dolu bir macerabaşlıyor. Biz de “Tarçıngiller konağın satışını nasılengelleyecek?” diye merakla okuyoruz. Bulduklarıyöntem herkesi mutlu edecek türden leziz ve iştahaçıcı. Bir ipucu: Pasta sever misiniz?Haydi öykü yazalımYaratıcı yazarlık kursları niçinhep yetişkinler için? Peki hayalgücü yetişkinlerden çok daha renklive zengin olan çocukları yazmayayönlendirecek, onlara cesaretverecek rehber kitaplar niye yok?İşte Esen Kitap tarafındanyayınlanan “Küçük Yazarın ElKitabı” genç zihinlerin üretimpotansiyellerini artıracak birprogram sunuyor, onları kendi hikâyelerini yaratıpbaşkalarıyla paylaşmaya teşvik ediyor. Üstelik bunuyaparken heyecanlarını öldürmüyor ve bir an bilesıkıcı olmuyor. “Küçük Yazarın El Kitabı”, ZümrütBıyıkoğlu’nun çocuklarla yürüttüğü yaratıcı yazarlıkderslerinden yola çıkarak hazırladığı bir kılavuz.Bıyıkoğlu, “Karakter yaratmak”, “açılış cümlesibulmak” gibi başlıklar altında öykü yazım teknikleriniçocukların çok iyi bildiği, sevdiği güncel filmler veromanlardan örneklerle açıklıyor.Eğlenceli kartlarTÜBITAK Yayınları harika işlerüretiyor. Okul öncesi için “MeraklıMinik” ve okul çağı için “BilimÇocuk”un ne kadar güzel dergilerolduğunu size anlatamam.Yazıları, fotoğrafları, sticker’ları,illüstrasyonları, eşleştirme kartlarıçok eğlenceli; bulmacaları enfes.Ben bile ara sıra elime geçtiğindebırakmak istemiyorum. Çocuklariçin başka güzel şeyler de var kataloglarında.Şimdilik şahane etkinlik kartlarından sözetmekle yetineyim. Elimde, “Çocuklarla YolculuktaYapılabilecek 100 Etkinlik” kutusu var. Çocuklarınbayılarak oynayacağı türden rengârenk bulmacakartları var içinde. Silinebilir tahta kalemiyle çizmek,boyamak da serbest. (Nasılsa kartlar kolayca siliniptemizlenebiliyor.) Test edildi, onaylandı: Arkadaşlarımınçocukları, “Matematik Bulmacaları” ve “ResimliBulmacalar”a bayıldılar. 23 Nisan’da çevrenizdekiçocukları sevindirmek istiyorsanız, sizi karşınızaçıkacak ilk kitapçıya davet ediyorum. Üstelik bir sırvereyim: Bu kartlarla oynamak büyüklere yasak değil!KISA KISAn Final Kültür Sanat Yayınları’ndan çıkan veIngrid-Dieter Schubert çiftinin ortak çalışması olan“Yatağımın Altında Bir Timsah” okumayı yeni öğrenençocukların çok seveceği bir kitap.n Ödüllü yazar ve çizer Aysun Berktay Özmen,Redhouse Kidz Yayınları’ndan çıkan “Tıkır’ın ÇilekGünü” adlı kitabında, suluboya resimleriyle bizlereyemyeşil bahar sahneleri sunuyor. Bu sıcak dostluköyküsü, Tıkır’ın “Mavi Kış Masalı”ndan tanıdığı bazıkarakterleri de yeniden okurların karşısına çıkarıyor.n Arslan Sayman’ın yazdığı ve DenizÜçbaşaran’ın resimlediği “Piraye’nin Bir Günü”adlı kitap, Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneğitarafından 2014’ün “En İyi Resimli ÖyküKitabı” seçilmişti. Arslan Sayman’ın üçöyküsünden oluşan “Karga’nın Rengi” yineYapı Kredi Doğan Kardeş Yayınları’nda.

23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramıyaklaşırken çocuklara minik bir okuma rehberiBu hafta ne okusak? Arkeoloji tutkunu bir çocuğa arkeoloji neler fısıldar? Bir fare ailesi, yaşadıkları konağın satışına nasıl engel olur?Öykü yazmak isteyen çocuklara kim göl gösterir? Hiç arkadaşınız yoksa doğum günü pastanız neye yarar?Kargaların rengi neden siyahtır? Yatağın altına gizlenen timsahlar kimlerle oynar?