Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin
        Haberler Yaşam HT Pazar Bir şampiyon doğdu

        Ekin TÜRKANTOS/HT PAZAR

        eturkantos@htgazete.com.tr

        Türkiye Jokey Kulübü (TJK) Karacabey Harası’nda sıradan bir öğleden sonra... Seyisler günlük işlerini yapıyor, veterinerler hamile kısrakları kontrol ediyor, bahçede atlar gezintiye çıkmış... Her şey seyrinde... Ancak ben çok heyecanlıyım ve doğumu bekleyen 40 kısraktan birinin doğumuna tanıklık etmeyi umuyorum. Seyisler sakin, “Bugün doğum bekliyoruz ama saatini bilemeyiz. Siz harayı gezin ve çağırdığımızda hazır olun. Doğum gece geç saati bulabilir. Unutmayın, atlar sakin ortam ve sessizlik ararlar” diyor. Peki, önce harayı gezeceğiz, bir doğum görebilmek için dua edeceğiz.

        TJK Karacabey Harası, 2000’de kurulmuş, 5 bin 500 dönüm araziye sahip, alabildiğine yeşil ve atların koşturabileceği türlü alanları bulunan bir tesis. 823 ahır var. Hepsi tablalarla ayrılmış. Aygırlar, tay ve kısraklar için ayrı bölümler bulunuyor. “Daimi pansiyoner” denilen, tüm sene burada konuklayan 350 kısrak var. Türkiye’nin her bölgesinden ve çoğu özel haralardan doğum, aşım yani çiftleşme için geliyorlar. Hara da yaz - kış 10 veteriner hekim, 8 veteriner sağlık teknisyeni var. 83 seyis, 20 atların temizliğinden sorumlu eleman bulunuyor. 15 kişilik ziraat ekibi, güvenlik hizmeti verenler ve idari personel de ayrıca harada görev yapıyor.

        Atlar, bu harada çok mutlu. Çünkü doğal ortamlarından kopmadan yaşıyorlar. Yeme saatleri, gezintiye çıkma saatleri ve çiftleşme yani aşım saatleri belli. Ve burası çok temiz. Haranın girişindeki güvenlik kapısından içeriye girmek isteyen araçlar, dezenfektan suyun içinden geçmek zorunda. Atların bulunduğu ahırlara girerken ise her görevli hijyenik süngere basıyor. Atların sağlığı her şeyden önemli. Nasıl olmasın, bu atlar türlü dereceler almış, şampiyonluklar kazanmış İngiliz ve Arap atları... Hepsi kimlikli, kayıtlı, çipli. “Harada ata binilmiyor mu?” diye merak ediyorsanız söyleyelim, hayır. Ancak yol üzerinden geçen insanların ilgisini çektiği için hemen girişte özel bir “at seyir durağı” yapılmış, atları izlerken çayınızı, kahvenizi yudumlayabilirsiniz.

        MUCİZE GERÇEKLEŞİYOR

        Şansımıza hava güneşli ama bir o kadar da rüzgârlı. Türkiye Jokey Kulübü’nün ödüllü fotoğrafçısı Kadir Çivici de bana eşlik ediyor. Birlikte atları fotoğraflayacağız ki, telefon çalıyor. O da ne? Beklenen haber geliyor. Pressing adlı aygırdan hamile kalan Sam Girl doğum sancısı çekiyor ve elimizi çabuk tutarsak bu anı görebileceğiz. Hemen yola koyuluyoruz ve seyislerin heyecanlı koşturmasından geç kalmadığımız belli oluyor. Nasıl oluyor peki, ilk belirtiler ne? 12 yıldır Türkiye Jokey Kulübü’nde çalışan Veteriner Hekim Levent Koci anlatıyor: “Atın memelerinden önce süt gelir. Ardından at, bulunduğu tablada döner durur.”

        Sam Girl sancı çekiyor olacak ki, oturamıyor, sabit duramıyor. Dönüyor, dönüyor ve bu esnada suyu geliyor. Sonra akıttığı suyu koklamaya başlıyor. Görevli seyis “İşte şimdi doğum yapacağının farkına vardı” diyor. Ve gerçekten at, suyunu kokladıktan kısa bir süre sonra yere oturuyor. Sancısı var ve ıkınıyor. İnanılmaz derecede terliyor. Atın kuyruğunu bağlamışlar hafifçe. Hafif bir kasılmayla birden tayın bacağı görünüyor. Gözlerim yerinden fırlıyor. 3 veteriner yanına gidip doğum kanalında tayın kafasını kontrol ediyor. Her şeyin yolunda olduğunu, son bir ıkınmayla tayın artık dünyaya gelmeye hazır olduğunu söylüyorlar. Ve o yorulmuş, terlemiş kısrak, beklenen son hamleyi de yapıyor. Son kez vücudunu kasarak o minik tayı dünyaya getiriyor. Her şey 15 dakikada olup bitiyor, gözlerimize inanamıyoruz. Bunun kolay bir doğum olduğunu söylüyor seyisler. Tayı annesinin yanına koyup plasentayı bağlıyorlar. Bu bağlama işlemi plesantanın 45 dakikada doğal yolla düşmesini sağlıyor. Islak, cılız, tatlı mı tatlı dişi tayın annesiyle ilk teması koklaşmak... Etkilenmemek elde değil. Anne minik tayı temizlerken seyisler elime bir bez tutuşturuyor. Büyük bir keyifle anneye yardım ediyorum. Yorgun kısrağı tayıyla bırakıp yüzümde bir tebessümle ahırdan çıkarken diğer kısrakların da böylesi kolay doğum yapabilmeleri dua ediyorum.

        ANNEYLE 6 AY

        Tay doğduktan 2 saat sonra ayağa kalkabiliyor. Ayaklanmasını bekleyip ortopedik muayenesi yapılıyor. Bu arada ilginçtir ki, tay tırnaklarının üzerinde püsküllerle doğuyor. Rahmin içinde bulunduğu keseyi yırtmasın diye. Bu püsküller 24 saat sonra dökülüyor. Tay 6 ay annesinin yanında kalıyor, süt emiyor. Kısrak ona her şeyi öğretiyor; su içmeyi, ot yemeyi... 3-4 gün sonra birlikte gezintiye çıkabiliyorlar, 15 gün sonra da yem yemeye başlıyor. Bir kısrak doğumla birlikte 80 kilo kaybediyor. Taylar annelerinden ayrıldıktan sonra özel alanlarında bakımlarına devam ediliyor ve 1.5 yaşına geldiklerinde idmana başlıyorlar. Ve her birinin iyi dereceler alması ümit ediliyor.

        KURAYLA AŞIM

        Atların doğumu kadar çiftleştirme yani aşım işlemi de çok enteresan. Türkiye’de 1400’ün üzerinde özel haranın bulunduğunu söyleyen TJK Kurumsal İletişim ve Yetiştiricilik Koordinatörü Burak Konuk, aşım işlemiyle ilgili ilginç bilgiler veriyor: “Bu titizlikle yapılması gereken bir işlem. Özel veterinerlerin gözleminde olmalı. Aşım sezonu başlamadan aralık ayı gibi duyurulara başlıyoruz. Hangi aygırların aşımı olacağına dair sahiplerine yazı gönderiyoruz. Sağlık kontrollerine, yaşına ve sperm sayısına göre karar veriliyor. Bir aygır için senede 100 aşım yapılacaksa ve çok talep aldıysa o zaman kuraya gidiyoruz. Ve her zaman önceliğimiz grup koşusu kazanmış tercihli kısraklarımız oluyor.”

        GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ