Amy şarkıları asla eskisi gibi olmayacak

Sırma KARASU / HT CUMARTESİ

Rehab” şarkısını, genel bağımlılık problemlerini tiye aldığı ve magazin medyasının baskısına karşı verdiği savaşı anlattığı için Amy Winehouse hayattayken bile dinlemek çok zordu. Şarkının “Zamanım yok / Babam da iyi olduğumu düşünüyor / Beni rehabilitasyona göndermeye çalıştı, ama ben gitmeyeceğim” sözlerinin hazinliği ile şarkının 60’lar kız gruplarınınkini andıran melodisi arasındaki tezattan kaynaklanan sarkazm, Amy’nin hayatının özeti... Amy, 2011’de alkol zehirlenmesinden öldükten sonra “Rehab”, meydan okuyan eğlenceli halini yitirmişti. Amy’nin şarkılarına ilham veren mutsuz ve bağımlılık güdümlü hayatını, Asif Kapadia’nın izlenme rekorları kıran belgeselinde izledikten sonra şarkıları bir daha asla eskisi gibi olmayacak. Belgesel ülkemizde eylülde vizyona girmeden, kısa ömrü boyunca milyonlarca insanda derin izler bırakan Amy’den bahsetmek istedim.

KÜÇÜK TEMASLAR, UFAK JESTLER, NAİF ANLATIM

1983 doğumlu Amy’nin gençliği ve yıldızlığa yükselişi, dijital medyaya denk geldiği için, belgeselde bolca arkadaş arasında çekilmiş özel görüntüsü var. Belgesel üzerine yazılanları okuyunca, gerçekten de onu “daha önce hiç görmediğimiz gibi” göreceğimizi anladım; mutlu, huzurlu, dingin. En azından arkadaşlarıyla, bazen, mümkün olduğunca... Hayatta en çok istediği şey, sevdiği adamın sevgisi, şefkati ve sadakati. Bunları bulamadan gitmesi insanın içini acıtıyor. Winehouse’un; Jeff Buckley, Kurt Cobain, Janis Joplin gibi diğer “27 yaşında hayata çok kırgın ölenler kulübü” üyelerinden farkı, şarkılarında her şeyi çok az referansla, durumun hissettirdiği ruhu koruyarak anlatması. İnsanın içini iyice buran, hislerini ve yaşadıklarını efsaneleştirmemesi, küçük temaslardan, ufak jestlerden, sevdiğinin yanında olmasından ne kadar mutlu olduğunu olabildiğince naif anlatması. Onun şarkı sözleri can acıtan anılardan, ufak mutlu anlardan oluşuyor. İnsan bunu bilince Amy’nin neden bağımlılık sorunu olduğunu anlıyor. Amy’nin kariyeri, onu bu acı ve hayal kırıklıklarını her gün yeniden yaşamak zorunda bırakıyordu. Babası her ne kadar “Benim kızım iyidir, iyi” dese de biz dinleyicileri yani onu tanımadan hisler aracılığıyla bağ kuranlar, zorlandığını ve çok yorulduğunu görüyorduk. Amy Winehouse’un babası Mitch Winehouse, “Kızım, Amy” kitabında; albümler tamamlandıktan sonra Amy’nin onları dinlemekte zorlandığını anlatıyor. Şarkılarını tek başına ve içine saf hissiyat katarak yazan Amy, kalp kırıklıklarını ve aşk acısını her sahne alışında tekrar hissetmek zorunda kalıyordu. Bir anlığına beyninizin unutma fonksiyonunun devre dışı kaldığını düşünün...

‘IŞIKLAR AÇIK AMA EVDE KİMSE YOK’

Amy Winehouse’un bir “proje” olmadığını unutmamak lazım. Tıpkı Cobain, Joplin ve Morrison gibi müzik yapmak ve ünlü olmak için doğanlardandı. Çocukluğundan kalan bir anı, şarkıda hissettiklerinin metaforu olarak çıkıveriyor karşınıza. “You Sent Me Flying” şarkısında platonik aşkı tarafından reddedilmeyi kapı önünde içilen bir sigarayla, “He Can Only Hold Her”de ise başkasına âşık olmasına rağmen beraber olduğu adama olan uzaklığını “Işıklar açık ama evde kimse yok” diyerek anlatıyor. “F.ck Me Pumps”daki sığ kadın stereotipi Jane Austen’dan beri bu denli detaylı ve matrak tarif edilmemiştir. Amy duygularını anlatmak için kelimelere ihtiyaç duymuyor, durumları kullanıyordu. Tıpkı ilham kaynağı olan 60’ların şarkıcıları gibi yorum ve müzik muhteşem bir ahenk içindeydi. Dillere pelesenk olsun diye şarkılarını nakaratlara boğmuyordu. O şarkılarını sonradan canını yaksa bile iç dünyasını dışa vurmak için yapıyordu. Şarkılarını yorumlarken ise eğlenceli karakteri işe karışıyor ve en ağır şarkı bile bir anda aydınlık bir his veriyordu.