Müjde! Bir kuzenimiz daha oldu

Alihan MESTCİ/ GAZETE HABERTURK-PAZAR

Gün geçmiyor ki uzaydan yeni bir haber gelmesin. Bu sefer de “Dünya’nın yaşça büyük, en benzer kuzeni”ni bulduk: Kepler 452b... Peki geçtiğimiz perşembe günü NASA’nın duyurduğu yeni haber bizi ne kadar heyecanlandırmalı? Kepler 452b’yi “şimdilik” biricik kılan ne? Zira Dünya’nın, sadece Samanyolu’nda 20 milyar kuzeni var!

6 MİLYAR

Kepler 452b’yi özel kılan, yıldızı “Kepler 452”. Sıcaklığı, Güneş ile aşağı yukarı aynı. Güneş’ten yüzde 20 daha parlak, yüzde 4 daha büyük. 1.5 milyar yıl daha yaşlı, 6 milyar yaşında.

% 10

Kepler 452b, kendi yıldızından; Dünya’nın Güneş’ten aldığından yüzde 10 daha fazla enerji alıyor.

MUHTEMELEN KAYALIK

Kepler 452b’nin bir yüzeyi varsa eğer, hayatın şu ana dek bilinen tek kaynağı su, orada mevcut olabilir. Fakat şu an gezegenin atmosferik yapısı veya kayalık olup olmadığı bilinmiyor; gezegende sıvı suyu var edecek, sıcaklıktan başka diğer koşullar mevcut mu, bilmiyoruz.

Çünkü Kepler Teleskobu’nun kapasitesi atmosfer algılamaya yetmiyor. Ancak, 2018’de hizmete girmesi beklenen James Webb Uzay Teleskobu, dış gezegenlerin atmosferik verilerine erişebilecek.

Kepler 452b’nin kayalık bir gezegen olması ihtimalı yüzde 50 ila 62 arasında. Kayalık ise kütlesi Dünya’nın 4.5-5 katı kadar. Böyle bir gezegenin, kalın, bulutlu bir atmosfere ve aktif volkanlara sahip olması büyük olasılık.

1030

2009’da uzaya fırlatılğından bu yana Kepler Teleskobu, Güneş Sistemi’nin dışında 1030 gezegen keşfetti. Yani ortalama her hafta 3 gezegen saptadı... Bu gezegenlerden 306’sı yaşanabilir kuşakta, yıldızlarının yörüngesinde.

HAYAT ORADA: GOLDİLOCKS KUŞAĞI

Yıldızların yörüngesinde, yaşanabilir sınırda, bir diğer adıyla Goldilocks kuşağında bulunan gezegenler, suyun ne buharlaşacağı ne de donacağı kadar, yani 0 ila 100 santigrat derece arasında bir sıcaklığa sahip.

İLK KEŞİF

“Güneş Sistemi dışında bir yıldızın da gezegenleri var mı?” sorusuna gök bilimciler “Evet” diyordu ama bu “tez” ancak 1995’te ispatlandı. Cenevre Üniversitesi’nden Michel Mayor ve Didier Queloz’un, Dünya’dan 50 ışık yılı uzaklıktaki Güneş benzeri “51 Pegasi” yıldızının yörüngesindeki gezegen keşfi, bir devrimdi.

1 yılı 385 günde tamamlıyor. Kepler 452b, Dünya'dan 1.6 kat daha büyük. Evren 13. 8 milyar yaşında. Kepler 452b'nin yıldızına uzaklığı Dünya-Güneş arasındaki mesafeden yüzde 5 daha fazla. Güneş Sistemi dışında yaşanabilir kuşakta bulunduğu saptanan gezegenlerden sadece 47'si gerçekten 'Dünya benzeri' diye adlandırılır.

Kepler 452b, Kepler Teleskobu’nun Güneş Sistemi dışında, yaşanabilir kuşakta olduğunu saptadığı 12’nci Dünya ebatlarına yakın büyüklükteki gezegen. Yıldızının Güneş’e benzerliği ile bu alanda tek. Bu yüzden, Kepler 452b, teleskobun saptadığı, Dünya’ya en benzer gezegen sıfatını alıyor.

HER ŞEY İKİ KAT AĞIR

Kepler 452b’de yerçekimi, Dünya’nın 2 katı. Yüksek yerçekimi, atmosferin incelmesi ve sıcaklığın artmasına sebep olabilir. Öyle değilse bile, günlük hayatta 2 kat yerçekiminde yaşamak, sürekli ağırlık çalışmaya benziyor. Zira bu ortam, bedenlerimizin her geçen gün sıkılaşmasına neden olurdu. Vücut içi sıvıların akış ritmi zayıflardı ya da kalbimizin çok daha fazla çalışması gerekirdi. Ancak NASA, birkaç jenerasyonda 2 kat fazla yerçekiminde yaşamaya adapte olabileceğimizi öngörüyor.

NEDEN 'KEPLER 452b'?

Kepler Teleskobu, yıldızlardan gelen ışığı gözlüyor. Gezegenler, yıldızların önünden geçtiklerinde yayılan ışığın bir kısmını bloke ediyor. Periyodik taramalar yapan Kepler, ışıktaki değişikliklerden yıldızlara kaç gezegen eşlik ettiğini, gezegenlerin yörüngelerini tamamlama sürelerini, yıldıza uzaklıklarını, kütle, yoğunluk ve yüzey sıcaklıklarını saptayabiliyor.

1400

Kepler 452b, Dünya’dan 1400 ışık yılı uzaklıkta. Işığın 1 yılda aldığı yol, 9.461 trilyon kilometre. Şu anki en hızlı uzay aracı Voyager 1 (saniyede 17.5 km yol alıyor) ile Kepler 452b’ye gitmeye kalksak, bu yolculuk 24.316.546 yıl sürecek. Peki ya ışık hızının yüzde 99.9’u hızda giden bir aracımız olsaydı? Bu aracın yolculuğunu Dünya’dan takip etmek 1400 yıldan biraz uzun sürerdi. Fakat bu geminin içindekiler için geçen zaman, insan ömrü kadar (yaklaşık 60 yıl) olacaktı.

20 MİLYAR

20100 bin ışık yılı çapındaki Samanyolu Galaksisi’nde 20 milyar “Dünya benzeri” gezegen olabilir. Ve evrende 100 milyar ila 200 milyar arasında galaksi bulunduğu tahmin ediliyor. Dolayısıyla evrende, çok büyük olasılıkla tam anlamıyla bir ya da daha fazla “Dünya 2.0” mevcut.

3 BİN

Kepler Teleskobu’nun görüş alanı, 3 bin ışık yılı. Bu mesafedeki 150 bin yıldızın yüzde 5’inden azı üzerinde çalışabiliyor. Fakat, “gözünden kaçan” Dünya benzeri gezegenlerin sayısının 22 bin 500 civarında olduğu hesap ediliyor.

NASA'NIN GÜNDEMİ

NASA, uzay misyonlarını sürdürebilmek için Amerikan federal bütçesinden yıllık 1.5 milyar dolar almalı. Fakat, son kesintilerle birlikte NASA’ya ayrılan bütçe 1.28 milyar dolara indi. Bu tip insanlara uzak dünyalarda hayaller kurduran keşiflerin tanıtımı, biraz da NASA’nın dünya kamuoyundaki popülerliğini sağlama almasını amaçlıyor. Zira bu sayede NASA, Amerikan yönetimi üzerindeki bütçe baskısını artırabilir.