O ‘şey’ hakkında her şey

Mustafa ALKAN/ GAZETE HABERTÜRK-PAZAR

Türkiye’de 9 Temmuz sabahı “bir şey” bulundu. Deneyimli sualtı belgesel yapımcısı Lütfü Tanrıöver (45) ve dalış lideri Ozan Akkoca (41), aralarında Alman bir profesörün olduğu 3 turist ile Fethiye’nin Afkule Kovuğu’na daldıklarında denizaltı dünyasının kendilerine ilginç görüntüler vereceğini umuyorlardı ama 22 metre derinlikte gördükleri “şey” onları afallattı. Bu şey, yaklaşık 4 metre çapında jelatimsi şeffaf bir balondu. Ellerindeki fenerin ışığı nesneyi delip geçiyor, içindeki küçük ve hareketli beyaz noktaları aydınlatıyordu.

Ama on binlerce kez dalmış olmanın deneyimiyle paniğe kapılmadılar. Tanrıöver, “Deniz dibinde daha önce çok sayıda benzeri jelatimsi yapı görmüştük. Ancak bunların çapı 10-15 santimetreyi geçmiyordu. Ama bu araba büyüklüğünde olunca merakımızı artırdı” diyor. Tanrıöver’in kamerası kaydı sürdürürken Akkoca nesneye yaklaştı. Akkoca, 1998 yılının gişe rekortmeni “Küre” (The Sphere) filminde Samuel L. Jackson’ın yerin 3 bin metre altındaki uzay gemisinde bulduğu tuhaf küreye dokunduğu gibi “şey”e dokundu. Jelatin balon, yumurta akı gibi esnedi, bükülüp Akkoca elini çekince eski şekline geri döndü. Ama yırtılmadı, dağılmadı. Bir süre daha bu büyülü manzarayı izleyip istemeye istemeye, dipten uzaklaştılar.

Yüzeye çıktıklarında hâlâ nesne akıllarındaydı. Tanrıöver, çektiği video’yu Vimeo’da paylaşıp uzmanlardan fikir almaya karar verdi. Çektiği filme ünlü korku filmine atıfla “The Thing” (Şey) adını verdi. Aslında “The Sphere” de fena olmazdı. Videonun altına “Bu şey hakkında bilgisi olan varsa paylaşabilir mi?” sorusunu ekledi. TRT’de yayınlanan sualtı belgeselleri sayesinde çok sayıda deniz uzmanı takipçisi edinen Tanrıöver’in çeşitli yanıtlar alması uzun sürmedi. Bazı uzmanlar bunun bir balık yumurtası kolonisi olabileceğini söylüyordu.

BENZERİ CALIFORNIA’DA GÖRÜLMÜŞTÜ

Tanrıöver’in takipçileri yorum yapmakla yetinmeyip görüntüleri çevreleriyle paylaşınca görüş bildirenler arasına yabancı deniz biyologları da girdi. Dünyanın en geniş koleksiyonlarından birine sahip ve alanında en çok ziyaretçi çeken müzesi olan ABD’nin Simitsonion Doğa Tarihi Müzesi uzmanlarından Dr. Michael Vecchione de “şey” ile ilgilendi. Mürekkep balıkları uzmanı olan Dr. Vecchione, Tanrıöver ve Akkoca’nın gördüğü nesnenin boyu 1.5 metreyi bulan dev bir mürekkep balığının yumurta kütlesi olduğunu söyledi. Hatta Amerikalı uzman, bunun bir “Ommastrephes Bartramii” türü yani bir “uçan kırmızı mürekkep balığı” yumurtası kolonisi olduğuna inandığını ifade etti. Dr. Vecchione “Hayatımda bu kadar büyük bir kütle görmemiştim” diye de ekledi. Ama görenler var. Bugüne kadar bu büyüklükte bir yumurta kütlesiyle sadece bir kere karşılaşıldı. 2008’de ABD’li mürekkep balığı uzmanı, bilim yazarı Dr. Danna Staaf, California Körfezi’nde yaklaşık 4 metre genişliğinde, benzer bir kitle görüntülemişti. Dünyanın en tehlikeli mürekkep balıkları olan Humboldt mürekkep balığı türüne ait bu yumurta kitlesinde 2 milyona yakın yumurta vardı.

Yakında dünyanın dört bir yanından görüş ve yorumunu açıklayan bilim insanı ortaya çıkabilir. Çünkü Tanrıöver’in görüntüleri, sualtı dünyasında saygın deepseanews. com’da yayınlandıktan sonra dünyanın belli başlı bütün medya organlarında yer aldı. Belgesel kanalları görüntüleri tartıştı. Lütfü Tanrıöver ilgiden memnun, “Dünya bilimine küçük bir katkımız oldu” diyor. O kadar küçük olmayabilir. Özel yapım denizaltısıyla dünyanın en derin noktası olan Mariana Çukuru’na inen Hollywood yönetmeni James Cameron’ın dediği gibi “İnsanlığın denizaltı dünyası hakkında bilgisi astronomi bilgisinden daha az” ve her türlü katkının büyük önemi var.

Tanrıöver’den dahası da gelebilir. Zira sualtı video görüntülemede uluslararası ödülleri bulunan, sualtında çektiği “karabatak avı” görüntüleriyle dünyanın en saygın “Beneath the Sea Festivali’nde” birinci olan Tanrıöver, yılın büyük bölümünü sualtında geçiriyor. Yeni bir “şey” ile ortaya çıkması an meselesi...

Uçan kırmızı mürekkep balığı

Subtropik bölgelerde ve ılıman sularda yaşıyor.

Erişkin erkekleri 40 cm, dişileri ise 60 cm büyüklüğe erişebiliyor.

Suyun içinden dışarıya doğru uçuyormuş gibi kendisini fırlatabilmesi sebebiyle böyle anılıyor.

Gözlerden uzak yumurtluyor. Şu ana kadar hiç kimse bir uçan kırmızı mürekkep balığını yumurtlarken göremedi ve yavrularının kendilerine av bulma yeteneklerini nasıl geliştirdikleri hâlâ çözülebilmiş değil.

Tahminen yumurtalarını suyun çok derinliklerine bırakıyor ve yavrular 1-2 gün gibi kısa bir sürede yumurtalarından çıkıyorlar