Online optimizm

İşte sanat dünyasına bakarak kendimizi daha iyimser hissetmemiz için bir sebep... Sanat piyasasında e-satış rakamları yüz güldürüyor. Dünyada sanat eserlerinin online platformlarda satışı, önceki yıla göre ikiye katlanmış durumda, yeni alıcılarda ise yüzde 35’lik bir artış var. Online platformlar yavaş yavaş Türkiye’de de kendilerini göstermeye başladı

Uluslararası sanat piyasasına yön veren kuruluşların başında gelen Christie’s, bu hafta yılın ilk altı ayının değerlendirmesini açıkladı. Rapora göre, Fransız lüks tüketim ürünleri kralı ve mega koleksiyoner François Pinault’ya ait Londra merkezli Christie’s’in satışlarında, yılın ilk yarısında geçtiğimiz yıla göre yüzde 28 düşüş var. Kimine göre sebebi küresel kriz, kimine göre Brexit. Kimileriyse sanat piyasasının düne kadar şişirilmiş bir balon olduğunu ama artık söndüğünü öne sürüyor. Christie’s’in geçtiğimiz yıl aynı dönemde 3 milyon sterlin olan toplam satışı bugün 2.1 milyon sterlin...

Geçtiğimiz ayın en yüksek rakamı gören eseri 57.3 milyon sterlin ile Jean-Michel Basquiat iken Pablo Picasso’nun “Les Femmes d’Alger (Version ‘O’)” tablosu yaklaşık 180 milyon dolara, Alberto Giacometti’ye ait bronz heykel ise 141.3 milyon dolara alıcı bulmuştu.

ULAŞILABİLİR SANATIN PAYI BÜYÜK

Son altı ayda yalnızca 29 eserin 5 milyon sterlin ve üzerini görmesine karşın tüm yılın eser sayısı 47. Çevresel faktörler dışında müzayede evlerinin en büyük güncel probleminin başyapıt kıtlığı olduğunu ifade eden Christie’s direktörlerinden Stephen Brooks, “6 aydır 20 milyon sterlin ve üzeri eser gelmiyor. Geldi mi de koleksiyonerler peşimizi bırakmıyor, anında satılıyor” diyor.

Toplam satış hacimlerinin düşmesine rağmen yüz güldürücü ve umut vaat eden gelişmeler de olduğunu ifade eden Brooks, online sanat pazarındaki büyümeye dikkat çekiyor; e-satışların yaklaşık 20 milyon sterlin ile önceki yıla göre ikiye katlandığını dile getiriyor. Yeni alıcılarda yüzde 35’lik bir artış var. En önemlisi, alıcıların büyük çoğunluğu müzayede evi için ‘ana pazar’ı oluşturan 1 milyon ile 5 milyon sterlin aralığındaki eserlerin peşinden gidiyor.

Müzayede evlerinin yanı sıra yetişmekte olan sanatçılar ve ulaşılabilir sanatı destekleyen e-ticaret siteleri de online sanat pazarında önemli rol oynuyor. 100 dolardan başlayarak oldukça nitelikli eserlerin olduğu bu sitelerde 100.000 dolarlık eserler de yer alıyor.

2016 Hiscox raporuna göre yalnızca geçen yıl online sanat pazarının büyüme oranı yüzde 24. Bu, toplam 3.5 milyar dolar değerinde bir pazar. Büyük çoğunluğunu da genç sanatçılar oluşturuyor. Paddle8.com, Artfinder.com, Auctionata.com ve Artsy.net gibi platformlar, pazarın başını çekiyor. Eserleri Amerika ve Avrupa’nın birçok yerine ulaştıran sitelerin maalesef Türkiye’ye gönderimleri henüz yok.

TÜRKİYE’DE ONLINE SANAT

Dünyada oldukça gelişmiş online sanat pazarı, Türkiye’de de gelişiyor. İlk olarak Beyaz Müzayede ile 2008’de hayatımıza giren online müzayedeler Beyaz Online adı altında salon müzayedelerine ek olarak devam ediyor. Online sanat pazarına ulaşılabilir sanat kavramıyla öncülük edenler ise, edisyon mantığıyla çalışan galeriler. Edisyon bir sanat eserinin, sanatçının onayıyla farklı sayılarda baskı yoluyla çoğaltılması. Yerli sanatçıların fotoğraf, dijital iş ve sertifikalı reprodüksiyonlarını kapsayan eserler Mixer Arts ve Limart. com’da bulunabiliyor. Limart, anlaşmalı olduğu Bedri Baykam, Selma Gürbüz, Mustafa Horasan ve Burcu Perçin gibi isimlerin özel baskı teknikleriyle çoğaltılmış ıslak imzalı eserlerini sunuyor. Reprodüksiyon tablo veya posterleri tercih etmeyenler için ise genç sanatçıları uygun fiyatlara geniş kitlelere ulaştırmayı hedefleyen Artnivo.com, Art50.net siteleri devreye giriyor. Bu sitelerde 500 TL’den başlayan fiyatlarla eser sahibi olunabiliyor. Çok özel eserlerde rakamlar 20.000 TL’ye çıkabiliyor. Dünyada eser satışlarının yaklaşık yüzde 20’sinin jpeg formatı üzerinden gerçekleştiğini düşünürsek, online sanat pazarı gelecek yıllar için hayati önem taşıyor. Deniz Çağlar mail@denizcaglar.com

Genç sanatçıların eserlerini alırken nelere dikkat etmeliyiz?

Değerlendirmede etkili olan kriterlerden en önemlisi özgünlük.

Sanatçının kendine ait bir dil oluşturması, bu dilde samimi olması en önemli faktör.

Sanatçının işlediği konu, vermek istediği mesaj ve teknik yetilerinin de seçimlerde belirleyici rolü var.

Genç sanatçılar söz konusu olduğunda en çok merak edilenlerden biri, eserin gelecekte değerinde artış olup olmayacağı.

Özellikle yeni mezun sanatçılar söz konusu olduğunda -değer belirleyici faktörlerin başında eserin içinde yer aldığı kişisel ve kurumsal koleksiyonlar, müze ve geçmiş sergiler gibi unsurların yer aldığını düşünürsekyatırım amaçlı alımdan bahsetmek ve bunun tahminini yapmak çok gerçekçi bir yaklaşım olmaz.