Kendinden menkul meşhuriyet

Türk toplumu olarak etrafımıza bakmayı sevmiyoruz. Olup bitenleri takip etmeyi tercih etmeyen bir içe dönüklükle yaşamayı seçmişiz. Tarihle ve hatta kendi tarihimizle olan alışverişimiz de aynı fasıldan... İlgileniyor gibiyiz ama hayır, hem de hiç ilgilenmiyoruz. Eski komşularımız kimlerdi? Onlarla aramızda ne hukukumuz vardı? Yüzyıllarca süren ilişkilerden, bütün olup bitenlerden, geçmişimizden sonuç çıkarmamak mümkün mü? Ümitsiz değilim. Belki de müfredat ve hocalar da eksik kaldılar: Hele bir bakın İlber Ortaylı’ya... Ne kadar seviliyor. Yani ümitsizliğe mahal yok... Kim bilir, günün birinde... Belki? Elbette o güne dek boş durmayalım. Hiç olmadık, önümüze gelen dosyalara, yakın coğrafyaya bakalım. HT Cumartesi'nden Ali Esad Göksel'in köşesinden...

Örneğin Macaristan. Biliyorsunuz Habsburg Hanedanı ile Osmanlılar arasında ilgi çekici benzerlikler vardı. Tarih sahnesine çıkışları, ilişkileri ve çekilişleri, birlikte ele alınmaya değer. Aynı zamanda AvusturyaMacaristan İmparatorluğu bizim kapı komşumuz değil miydi? Hem de asırlar boyu. Bakın bugün en önemli “Türkologların” çıktığı ülkelerin başında Macaristan geliyor. Yani onlar bizi, elhak akademik bir büyüteç altından eksik etmiyorlar. Peki bizde Macar tarihi ve edebiyatı üzerine kaç kürsü var?Bu işin uzmanları neler yayınlamadalar?

Gerçekten ‘kul aşı’ mı?

Madem ki Habsburg Hanedanı’ndan Avusturya Macaristan İmparatorluğu’ndan söz etmedeyiz... Artık farz oldu: Buyurunuz, Macar Mutfağı’ndan sizin için bir reçete! “Gulaş Çorbası” sunuyoruz. En nihayetinde sonbahar da kapımızda... Aman dikkat, baharatlar pahalıdır...

Baharat deyip geçme

Aman canım, bize ne demeyesiniz! Bakın size ne nakledeceğiz. Devir 15. asır...Türkçesi 1400’lü yıllar... Yani Osmanlı İmparatorluğu’nun en güçlü olduğu dönem içindeyiz. Eflak Voyvodası, Braşov tüccarına “bir Türk tacirin beraberinde bol ve kaliteli malla’ çıkageldiğini bildirir, sene 1476. Esasen Osmanlı tüccarı, Eflak’taki yerel pazar ve panayırlardan eksik değildir. Hatta neredeyse, buradaki kahir ekseriyeti oluşturmaktadır. Braşov Gümrüğü’nde işlem gören doğu emtiası karabiber ve baharat en önemli mallardır. Buraya kadar tamam mı? Şimdi sıkı durasınız... Dönemin Avrupa’sının en önde gelen iki ithal kaleminden birisi olan “karabiber ve baharat” nihai tüketiciye iki yol üzerinden gitmektedir. “Venedik-Pozsony” ve “Bursa-Braşov”. Burada elimizdeki veriler “Bursa-Macaristan Karabiber Yolu’nun”, diğerinin neredeyse üç misli hacimle önüne geçtiğini gösteriyor. Dönemin Bursa’sı dünya baharat ticaretinin en büyük “antreposu” gibidir. Tuna İskeleleri’ne ulaşan baharat buradan yola çıkmaktadır. Pekâlâ, 1500’lü yılların ekonomisi içinde de en önemli kalem olan “karabiberbaharat işini” kim mi yapmaktadır? Bizimkiler! Baş aktörleri ise Halep’teki Araplarla, Bursa’daki Türk ve Yahudi tüccarlardır. 16. yüzyıl ortalarında ise Osmanlı yönetimi, Habsburglarla arasındaki ticaret özgürlüğünü geçerli kılan antlaşmayı imzalıyor. Ve buraya çok dikkat: “Çifte vergilendirmeye” de son veriyordu. Nasıl? Şöyle söyleyelim, sakın bugün olup biten her şey yeni keşfolunuyor sanmayasınız. Lütfen, ilk kitapçıdan Halil İnalcık’ın “Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi” kitabını alın, Macarlarla olan biber ticaretimizi de dikkatle okuyun. Sizi temin ederim “meşhuriyeti” Twitter’dan menkul; geleneksel “sen-ben-o muhabbet üçgeninden” daha heyecanlı...

Geleneksel Goulash Çorbası (10 kişi için)

İçindekiler:

✔ 500 gr küp halinde kesilmiş et parçaları

✔ 100 ml yağ

✔ 250 mg ince doğranmış kırmızı soğan

✔ 50 gr ince doğranmış kereviz

✔ 5 gr sarımsak

✔ 15 gr kırmızıbiber

✔ 2 gr kara kimyon

✔ 30 gr tuz

✔ 100 gr küp halinde kesilmiş domates

✔ 100 gr küp halinde kesilmiş beyaz biber

✔ 100 gr küp halinde kesilmiş havuç

✔ 100 gr küp halinde kesilmiş patates

✔ 3 lt et suyu

✔ 10 porsiyon csipetke (Macar eriştesi/ yerli erişte de kullanabilirsiniz)

Hazırlanışı:

Kereviz ve soğanlar yağ ile sote yapıldıktan sonra, et parçaları, kimyon, tuz ve sarımsak eklenir. Suyunu çekene kadar pişirilir ve üzerine bir miktar et suyu eklenir. Et yarı pişirildikten sonra, geri kalan et suyu ve kırmızıbiber eklenir ve pişirilir. Pişirme işleminin bitimine yakın geri kalan malzemeler de eklenir.

Servis:

300 ml’lik kaplarda csipetke (Macar eriştesi) sıcak yeşil biber ile birlikte servis yapılır.