Dersaadet'in hüzünlü yapıları

Dersaadet, yani “mutluluk kapısı”, yani İstanbul’la ilgili anlamlı bir çalışma başlatıldı. İstanbul’un eski fotoğraflarını toplayıp binlerce kare yeni fotoğraf çeken Yüksek Mimar Turan Akıncı’nın projesi hayata geçtiğinde, 1500 tarihi yapının envanteri çıkarılmış olacak. 35 yıldır bu uğurda 40 bin lira harcayıp şehri gezen Turan Akıncı (60), “550 yılı aşkın zamandır şehrin kimliğini oluşturan yapıların sayısını bile bilmiyoruz” diyor.

Kitabın basımı için çalmadık kapı bırakmadığını ve son olarak Cumhurbaşkanlığı’na başvurduğunu söyleyen Akıncı, tarihi eserler konusunda yeterince hassas davranılmadığına dair şu örneği veriyor: “Fatih Suriçi adı verilen bölgede 300’ün üzerinde cami var. Bu camileri en iyi Fatih Müftülüğü’nün bilmesi gerekir. Mütfülüğün internet sitesinde sadece 50 cami var. Onların da fotoğrafları yanlış konmuş. Müftülüğü aradım ama kimse ilgilenmedi. Araştırmacılar için kurduğum ve reklam almadığım internet sitesini Vietnam’dan Çin’e 200 ülkeden 400 bin kişi takip ediyor.” Mimar Akıncı, saraylar, yalılar, kasırlar derken İstanbul’daki çeşmeleri bile sokak sokak tanır hale gelmiş. 3-4 önemli kütüphanedeki kitapları taramış. Bir liste oluşturup hikayelerini çıkarmış. Sonra da tek tek fotoğraflarını çekmiş. İstanbul’un fotoğraflarının II. Abdülhamid döneminden bu yana çekildiğini ancak bu fotoğrafların bile korunamadığını anlatan Akıncı, “Taksim’deki Alman Arkeoloji Enstitüsü’ne gidip tanesi 25 Euro’dan alıyoruz. Bizim fotoğraflarımızı Almanlar bize satıyor” diyor. “II. Abdülhamit’in fotoğraflarının 250’sini satın aldım. Elimde 5-6 bin civarında eski fotoğraf var. Tek amacım kültürel varlığa dair önemli bir kaynak kitap oluşturmak. 5 kuruş istemiyorum”...

TEZGÂHALTI TARİH

İşte Akıncı’nın tespit ettği, tarihin yağmalanması ve yok olmasına dair birkaç örnek...

Eminönü’ndeki Rüstempaşa Camii’ne girebilmek için bir lokantanın içinden geçmek gerek. Diğer kapısında da kazak satışı yapılıyor.

Topkapı Parkı’ndaki cami girişinde imam ya da müezzin dondurma satışı yapıyor. Cami gibi dini yapılarda ciddi ticarileşme var.

Laleli Camii’nde Sultan III. Mustafa ve III. Selim’in türbeleri var. Buranın girişindeyse bir trikocu bulunuyor. İçinden geçerek türbeye girilebiliyor.

Karaköy’de Rüstempaşa Hanı’nın (Kurşunluhan) duvarlarına hırdavatçılar kazma kürek asmış.

İstanbul’un 2-3 önemli sebili var; şimdi kola satılıyor. Markanın tabelasını da çakmışlar. Mesela Köln Katedrali’nin üzerine bu asılsa kıyamet kopar.

Ayasofya’nın sebilinde de döner satılıyor. Sebil yağ içinde...