Çingene Kızı'nı görme zamanı

Levent Özçelik

lozcelik@htgazete.com.tr

Zeugma Mozaik Müzesi, son zamanların en çok merak edilen yerlerinden biri. Üstelik gördüğü ilgi, Türkiye’yle sınırlı değil, tam anlamıyla dünya ölçeğinde. Zira toplam 2400 metrekareyi bulan mozaikleriyle, “dünyanın en büyük mozaik müzesi” unvanını halefi Bardo Müzesi’nden (1700 metrekare) almış bulunuyor.

Bu unvanın verdiği popülerlik ve müzenin sahip olduğu koleksiyonların uyandırdığı haklı ilgi, Gaziantep’in ziyaretçi trafiğini de oldukça hareketlendirmiş. Zeugma Mozaik Müzesi’nde ünlü “Çingene Kızı” mozaiğiyle göz göze gelmek için sıra bekleyenler arasında Anadolu’nun herhangi bir şehrinden gelen sade vatandaşlar da var, uluslararası kültür sanat çevrelerinden önemli isimler de... Türkiye’nin belki de en etkileyici müzesine dönüşen Zeugma Mozaik Müzesi mimarisi ve sergi düzeniyle bir modern sanat müzesinden farksız. Girişteki sabırsız hareketlilik, hafızalara kazınan klasik müze atmosferinin verdiği ağır havayı silip tatlı bir bekleyiş hissi uyandırıyor. Bu çok değerli eserlerle dolu müze, 3 binin üzerinde ziyaretçiyi ağırladığı ilk ziyaret gününden bu yana başta tarih meraklıları olmak üzere kalabalık ziyaretçi gruplarını ağırlamaya devam ediyor. Gaziantep Arkeoloji Müzesi’nin hemen bitişiğinde yer alan Zeugma Mozaik Müzesi, iki katında 16 teşhir salonu barındırıyor. 2000’de Birecik Barajı su tutmaya başlamadan önce yapılan kurtarma kazısıyla ortaya çıkarılan mozaikler, ilk müzeden, eski bir Tekel fabrikasından dönüştürülen şimdiki yeni yerine taşınmış. Depolarda ve arazilerde korunan mozaikler ile çevredeki birçok mozaik de hızla restore edilip ilk kez sergilenmeye başlanmış.

ORTADOĞU’NUN MONA LISA’SI

Kazılarda çıkarılan Poseidon ve Euphrates ikiz villaları, mozaikler, duvar resimleri, çeşmeler, sütunlar ve duvarlar orijinal pozisyonlarında ve kazıda ele geçtiği boyutlarıyla sergileniyor. MS 1’inci yüzyıldan 6’ncı yüzyıla kadar mozaiklerin kronolojik sıraya göre ve kazı alanındaki doğal haliyle sergilendiği müzede, ayrıca koleksiyonunda bulunan 140 metrekare duvar resmi, 4 Roma dönemi çeşmesi, 20 sütun, 4 kireç taşından heykel, bronz Mars heykeli, mezar stelleri, lahitler ve mimari parçaların tamamını yine orijinaline bağlı kalınan halleriyle görmek mümkün. Müzedeki her eser göz kamaştırıcı ama en çok ilgiyi “Ortadoğu’nun Mona Lisa’sı” olarak anılan “Çingene Kızı” mozaiği görüyor. Müzenin yüzü haline gelen, halka küpeleriyle saç bağından dolayı Çingene Kızı olarak anılan mozaik, etkileyici biçimde sergileniyor. “Dionysos’un Düğünü”nü tasvir eden, ancak büyük bir bölümü çalındığından eksik kısımlarının görüntüsü lazerle tamamlanan mozaik de müzenin en çok ilgi gören parçalarından. Aynı şekilde Samsatlı Zosimos ustanın elinden çıkan “Afrodit Denizde”, bir zamanlar Zeugma’da Poseidon villasındaki havuzun zeminini süsleyen “Aşil’in Troya Savaşı’na Gidişi” isimli mozaik, “Eros ve Psyke” adlı büyük taban mozaiği de hayranlık uyandıran diğer parçalar arasında. Müzeyi adeta koruması altına almış görünen savaş tanrısı Mars’ın bronz heykeli de müzenin gözdelerinden. Gerçekte bir meydan heykeli olduğu bilinen Mars heykeli, teşhirde de meydan heykeli ve aynı zamanda Zeugma’nın koruyucusu olarak sergileniyor. Ziyaretçiler müze içindeki turda her noktadan heykeli görebiliyor. 3 boyutlu film gösterisi, çocuklar için ayrılmış bölüm, tabandaki ışık oyunlarıyla yapılan gösteriler müzede fark yaratan diğer ayrıntılar. İsteyenler de alt kattaki özel restorasyon bölümde mozaiklerin dizilişini izliyor. Zeugma Müzesi yolculuğu, kaçınılmaz sonun sergilendiği aile mezarıyla son buluyor. Müzenin baş döndüren atmosferinden, yine başlı başına bir yazının konusu olabilecek Gaziantep Müzesi’nin zengin koleksiyonuna uzanmayı ihmal etmeyin.