'Çevre adına bir kişiyi kazansak kârdır'

HT Cumartesi / Alihan MESTCİ

amestci@haberturk.com

İTÜ öğretim üyesi Prof. Orhan Kural (63) için “Vatandaşlık hakkını sonuna kadar kullanan profesör” deniyor. Türkiye’nin gündemine sık sık hayvan ve tüketici hakları koruyucusu olarak girdi, defalarca karakolluk oldu. Vahşi hayvan satan pet shop’lardan Formula 1 yarışlarına, fiş kesmeyen kafeteryalardan açılışlarda kurban kesen futbol kulüplerine kadar yüzlerce şikâyette bulundu. 20 Temmuz 2012’de İspanya’da boğa güreşlerini şikâyet etti, karakolluk oldu. Prof. Kural, bugünden itibaren 2 haftada bir cumartesi günleri Bloomberg HT’de “Lütfen +1” diyecek, her bölümde bir çevre sorununa değinecek.

Maden profesörü, gezgin, oyuncu, çevreci, öğretmen... Nasıl tanımlayalım sizi?

Herkes beni bir yönümle tanıyor. Kimi Guinness’ten dolayı, kimi Hülya Avşar’la, Teoman’la veya Kadir İnanır’la olan olaylarla tanıyor. “Aman bu adam kavgacıdır, uzak durun” diyenler varmış. Bu beni üzüyor. Çok merak ediyorum, acaba ben öldükten sonra gazeteler ne yazacak hakkımda? Ben bir aksiyon insanıyım. Bölüm başkanı ve profesör olmama rağmen hiç yerimde oturmadım. Toplumsal sorumlulukla bir şeyler üretmek, yararlı olmak için çalıştım. Desinler ki “Anlattı. Dünyanın en çok konferans vereni oldu. 226 ülkeye gitti konferans verdi. Ama kendisi de söylediklerini uyguladı”.

Bugün Bloomberg HT’de “Lütfen +1” adlı bir programa başlıyorsunuz...

Çevre üzerine bir program, “Lütfen +1”. İlk program Sait Halim Paşa Yalısı’nda çekildi. “Değişik çevre konularında bir kişiyi kazansak bile kârdır” diyoruz.

İhtisasınız maden mühendisliği. “Kömür” adlı kitabınıza 22 devlet başkanı önsöz yazdı. Bu ilginin sebebi neydi?

Çevreyle bağdaşmam kömür üzerine yoğunlaşmamla oldu. Bir ara İstanbullular sokağa çıkamıyordu. Hava kirliliği vardı. Okullar tatil oluyordu. Astımlılar eziyet çekiyordu. Kömürün kabahati değil, yanlış kullanılıyordu. Hiçbir çalışma yapılmamış ezbere kazanlarda kömür yakılıyor, patlamalar oluyor, insanlar zehirleniyordu. Buna karşı savaş açtım. Arabama bomba kondu. Madenciler Birliği bana dava açtı. Büyük mücadele verdim. Yalnız kaldım. “Kömür çok önemli bir hammaddedir. Kullanılsın. Petrolden ne elde edilirse kömürden de elde edilir” dedim. Kömürün nasıl doğru kullanılacağını, verimin nasıl katlanacağını o kitapta anlattım. Başta Güney Afrika Cumhuriyeti olmak üzere dünyanın pek çok ülkesinde ders kitabı olarak okutuluyor. Kömür dünyanın en büyük enerji kaynağı; yüzde 82’si kömür. Zonguldak’ ta taş kömürü çıkmasa Türk sanayi iilerleyemezdi. Ama bir çok ülke, özellikle Avrupalılar yeraltından çıkarılması zahmetli diye ve çok paraları olduğu için kömürocaklarını kapatıp doğalgaza ve petrole geçtiler. Bizim böyle bir lüksümüz yok. Enerjiye çok büyük paralar ödüyoruz. Kendi kömürümüzü kullanmak, kömürle çalışan termik santrallar kurmak zorundayız. Ama doğru kullanmalıyız.

Nasıl doğru kullanacağız?

Santralın yeri iyi seçilecek. İç bölgelerde de santral kurmak mümkün. Ama kömür önce temizlenerek termik santrala verilecek. Bu işlem için deniz suyu kullanıyorlar. Kömürün temizlenmesi işlemi kömür miktarını azaltıyor ama verimliliğini artırıyor. Bir sonraki işlemse akışkan yataklı bir yakma sisteminin kurulması. Mesela basınçlı akışkan yakma sisteminde verim yüzde 99’a çıkıyor. Son olarak kükürt arındırma sistemi kurulmalı. Çıkan kükürtün tutulması gerekiyor. Bütün bunlar yapılırsa geriye karbondioksit salımı kalır. Onun da insan sağlığına zararı yok.

ORHAN KURAL