Kara delik Google
Unutulma hakkı Google'da kara delikler açmaya başladı
Ayşe ÖZEK KARASU / HT PAZAR
Unutulma hakkı Google’da kara delikler açmaya başladı. Ya da Orwell’ın 1984 romanındaki gibi bellek boşlukları. Şu İspanyol avukattan sonra - bakın adını yazıyorum Mario Costeja Gonzalez- Merrill Lynch’in eski CEO’su Stan O’Neal’le ilgili bir unutturma vakası yaşandı. BBC’deki yazının linkini kaldırdı Google. Bankayı batma raddesine getirip 161.5 milyon dolar bonusla nasıl kovulduğunu genç kuşak bankacılar öğrenmesin diye herhalde...
Bir pedofil, bir eski siyasetçi, bir katil adayı, bir siber taciz canavarı ve bir hekim. Bu şahısların ayıplarıyla ilgili tüm bilgiler Google tarafından silinmiş durumda. Çünkü Avrupa Komisyonu’nun çıkardığı yeni yasa böyle buyurdu. Unutulma haklarını kullanmak istediler ve AB “Unutturun bunları” dedi.
Hemen belirteyim, bu sahısların hiçbiri Türk değil. Ne çocuk pornosu bulundurmaktan sabıkalı pedofil, ne mazisi yolsuz eski siyasetçi, ne de ailesini öldürmeye yeltenen şiddet düşkünü... Davaların Türkiye ile alakası yok, çünkü Türklerin dijital âlemde unutulma hakkı yok.
Malum, Avrupa Adalet Divanı geçen mayısta unutulma hakkıyla ilgili bir karar aldı, komisyon da yasa çıkardı ve akabinde Google unutulmak isteyenlerin başvurması için web formu uygulamasına geçti. Bu uygulama (sansür mü desek acaba?) sadece 28 Avrupa Birliği üyesi ile Norveç, İsviçre, Liechtenstein ve İzlanda’yı kapsıyor.
Business Insider’ın haberine göre Google, başvurular üzerine seri şekilde link silmeye başladı. Yukarıda saydıklarım, internette mazisini sildirenlerden sadece birkaç örnek. Mevzu o kadar distopik görünüyor ki, sadece romanlarla kıyas geliyor aklıma. İşte Orwell’ın 1984’ü. Büyük Birader’in unutulmasını istediği her türlü enformasyonun yok edilmesi. Ya da Michael Ende’nin Bitmeyecek Öykü’sü. İnsanlar artık hikâye anlatmadığı için dünyanın koca bir kara deliğe dönüşmeye başlaması gibi, Google’da da bu sansürcü gidiş nedeniyle kara delikler açılmaya başlıyor. Yeni yasayla açılan yol karanlığa doğru uzanıyor. İnternet sansürleniyor, zengini, iktidar sahibi ya da sıradan vatandaş hakkındaki negatif ve fakat doğru bilgileri yok ettiriyor, suçluların mazileri buharlaşıyor. Ve bu durum Avrupa medyasının ciddi cenahında müthiş infial uyandırıyor.
161.5 MİLYON DOLARLIK ADAM
İspanyol avukatla başlayan link kaldırma furyasında çıkan en büyük balık Merrill Lynch’in eski CEO’su Stan O’Neal. Google’a denildi ki, “O’Neal’le ilgili BBC’deki yazının linkini kaldırın!” O’Neal 2000’lerin ortalarında bankanın başındaydı. Mortgage krizi almış başını giderken öyle kötü bir yönetim gösterdi ki, krizin doruk noktasında Merrill Lynch’in kayıpları astronomik rakamlara ulaştı ve Bank of America’yı satmak zorunda kaldı. O’Neal da kapının önüne konuldu ama cebine de 161.5 milyon dolar konulmak suretiyle. BBC’deki yazıda yalan ya da yanlış tek satır yok. Hissedarlara, yönetim kuruluna danışmadan riskli krediler dağıtarak banka sermayesini nasıl tehlikeye soktuğu anlatılıyor. Ve adamın unutulma hakkını kullanması, 2007’de global bankacılığı sarsan o olayların yaşandığı gerçeğini değiştirmiyor. Bu arada O’Neal’le ilgili linkin kaldırılmasını kimin istediği bilinmiyor.
BBC’deki yazıda imzası bulunan Robert Peston tepkili, “Unutulma hakkının, ifade özgürlüğünü ve kamu yararına gazeteciliği kısıtlama amaçlı bir suiistimal aracına dönüşeceği kaygılarımızda haklı çıktık” diyor.
Evet kamu yararına gazetecilik de engellenmiş oluyor, çünkü dünyanın en tehlikeli yaratıkları olan pedofiller de yasadan yararlanıyor. Google’a sildirme başvurularının yapıldığı Forget.me şirketinden verilen bilgiye göre günde ortalama 250 kişi “unuttur beni” diye kapılarını çalıyor.
Buharlaşan gazete haberleri arasında neler yok ki. En fazla kayıp Guardian cephesinde. Penaltı hakkında yalan söyleyen İskoç hakemden zimmet sanığına (aklanmış), Fransa’da çalışanların ofis pencerelerine post-it notları yapıştırmasıyla ilgili habere (?) varıncaya kadar bir dizi erişim engeli söz konusu. Daily Mail’e gelen sildirme de tam o gazeteye göre, trende sevişen bir çiftle ilgili.
Fakat şöyle bir durum da var: Unutulmak isteyenlerin başına daha beter işler gelebilir. İngilizler ve Avrupalılar Google.co.uk’den çıkıp Google.com araması yaptığı zaman sansürsüz internetle buluşuyorlar. Ve Avrupa’dan erişimi engelleme infialinin ardından Google.com’daki O’Neal aramaları artıyor doğal olarak.
Aynı İspanyol avukat gibi. Vergi borcundan ötürü topu topu iki haberi sildirmek için dava açıp kazanan Mario Costeja Gonzalez’in adı geçen haziran başı aniden 104 bin sonuca fırlamıştı. Şimdi Google aramasında çıkan sonuç 1 milyon 440 bin.
