Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin
        Haberler Yaşam HT Pazar ‘AVM yerine fuarda sanat eseri görün’, Kübra Par, Art International İstanbul’un detaylarını ve Türk sanat piyasasının dünyadaki yerini fuarın direktörü Dyala Nusseibeh ile konuştu

        Kübra PAR / HT PAZAR

        Bu yıl ikincisi düzenlenen çağdaş sanat fuarı Art International İstanbul, 24 ülkeden 80 galeriye ev sahipliği yapıyor. Pek çok iyi sanat eserini görebileceğiniz Art International İstanbul’un detaylarını ve Türk sanat piyasasının dünyadaki yerini fuarın direktörü Dyala Nusseibeh ile konuştuk...

        Art International ile yollarınız nasıl kesişti?

        Fuarın kurucularından Angus Montgomery’nin yöneticisiyle tanışıyorduk. 3 sene önce onun yönlendirmesiyle İstanbul’a geldim. Sanatçılarla, galericilerle, koleksiyonerlerle ve sanat hamileriyle sohbet edince üst düzey bir sanat fuarına talep olduğunu fark ettim. Türkiye’de yapılan farklı sanat fuarları vardı ama dünyadaki büyük fuarlarla yarışacak seviyede değildi. Bunun üzerine dünyanın en iyi sanat fuarlarından birini İstanbul’da kurmaya karar verdik ve ilkini geçen yıl açtık. Koleksiyonerler İstanbul’a gelmeye bayılıyor. Birçoğu İstanbul’u zaten biliyor. Diğerlerini de ikna etmek hiç zor olmuyor, hepsi gelmeye dünden razı!

        REKLAM

        Bu yılki fuarı farklı kılan ne?

        Katılımcı galerilerin sayısı 63’ten 80’e yükseldi. Aralarında Paul Kasmin, Lehman Maupin, Pearl Lam gibi önemli isimler var. Toplam 24 ülke temsil ediliyor. Dışarı kısımdaki “By the Waterside” bölümü geçtiğimiz seneye oranla büyüdü. Bu sene özel bir konuşma programımız ve Başak Şenova küratörlüğünde hazırlanan video programımız var. Kâr amacı gütmeyen sanat projelerini bir araya getiren “Alternatifler” bölümü de dikkat çeken yenilikler arasında... Bir de tabii şair Lale Müldür’ün fuar esnasında çekeceği Azılı Yeşil isimli deneysel film projesi var.

        Fuar koleksiyonerlere ve sanat simsarlarına ne vaat ediyor?

        Katılımcı galeriler sadece tanınmış isimlere değil, genç sanatçılara da yer veriyor. Örneğin Lisson Galeri, ünlü sanatçı Ai Weiwei’nin işlerini hem de genç sanatçı Haroon Mirza’nın işlerini sergiliyor. Yine aynı galeri Anish Capoor’un heykelleri yerine kâğıt eserlerini sergiliyor.

        REKLAM

        Katılımcılar arasında dünyada öne çıkan önemli birkaç galeri de var. İstanbul’a daha ucuz eserleri mi getirdiler?

        Bu ilginç bir soru... Kısmen haklısınız. Ai Weiwei gibi üst düzey isimler var ama daha kolay ulaşılabilir eserlerin sayısı da fazla. Galeriler sadece süper star koleksiyonerlere değil, daha geniş bir sanatsever kitlesine hitap etmek, genç koleksiyonerleri cesaretlendirmek istiyor. Ben de hazırlıklar sırasında tüm galerilere ulaşılabilir fiyatlarda eserler sunmalarını tavsiye ettim.

        ‘900 EURO’DAN BAŞLAYIP BİRKAÇ MİLYONA ÇIKIYOR’

        Art International’ın İstanbul’daki diğer sanat fuarlarından farkı ne?

        5 galeriden 5 ismin oluşturduğu bir seçim komitesi kurarak kendimizi diğerlerinden farklı kıldık. Seçim komitesi Avrupa, Amerika, Ortadoğu ve Asya’yı kapsayan geniş bir bölgede yaptıkları değerlendirme sonucu katılımcı galerileri belirledi. Bir de fuar alanındaki sunumun kalitesine çok önem verdik.

        REKLAM

        Contemporary Istanbul’dan daha mı iyisiniz?

        “Daha iyi” ifadesini kullanmak istemem ama onlardan farklıyız. Biz daha küçük bir fuarız ama katılımcı ve sunum kalitemiz daha iyi.

        Bir izleyici olarak aşırı ticari bir fuardan çok bienallere daha yakın bir iş çıkardığınızı düşündüm...

        Bienallerle kıyaslamak hakkaniyetli olmaz. Sonuçta galerileri satış yapmak üzere koleksiyonerlerle buluşturmak için buradayız. Eğer galeriler satış yapamazsa, koleksiyonerler de eserleri beğenmezse bir daha gelmezler.

        Yani özünde bu ticari bir buluşma...

        Evet, kesinlikle öyle... Dünyanın her yerinde her hafta bir sanat fuarı oluyor. Diğerleri dururken insanlar niye bize gelsin? İşte bu noktada artistik programımız öne çıkıyor. Küratör Başak Şenova galerilerle işbirliği yaparak bir video art programı hazırladı. Alternatifler ve kurumlar bölümü ülkenin sanat alanında neler olup bittiğine dair fikir veriyor. Uluslararası koleksiyonerlerin içeride neler olup bittiğini hissetmeye ihtiyacı var ve bu etkinlikler o anlamda önemli...

        REKLAM

        Peki, şu süper zengin koleksiyonerler geldi mi sahiden?

        Uzun zamandır koleksiyon yapan, bu işe gerçekten ilgili ve dünya çapında tanınan Türk koleksiyonerler var. Genç koleksiyoncular da etrafta...

        Yabancı koleksiyonerleri kastediyorum...

        Evet, çok sayıda yabancı koleksiyoner geldi. Daha çok Ortadoğu’dan... Avrupa’dan isimler de var.

        Saatchi gibi ünlü isimler de geldi mi?

        (Gülüyor...) Listeleri henüz kontrol etmedim ama Ortadoğu’dan önemli koleksiyonerlerin geldiğini biliyorum.

        Ya sanatçılar? Anish Kapoor, Andy Warhol, Damien Hirst gibi tanınmış isimler var ama genelde daha az bilinen genç kuşak sergileniyor sanki...

        Çok çeşitli. Fiyat skalasına bakarsak 900 Euro’dan başlayıp birkaç milyona kadar çıkıyor.

        Frieze ya da Art Basel gibi dünyanın ünlü fuarlarına kıyasla Art International nerede duruyor?

        REKLAM

        Her fuarın kendine has bir kimliği var. Art Basel ve Frieze dünyanın en iyi fuarları. Oralarda bütün galeriler eteklerindeki döküyor. Belli başlı bütün koleksiyonerler geliyor. Herkesin inanılmaz acelesi var. Her an bir fırsatı kaçıracakları duygusuyla oradan oraya koşup eserleri rezerve etmeye çalışıyorlar. Eserlere gerçekten bakmıyorlar bile... Oysa İstanbul’da etrafta dolaşıyor, galeri sahiplerine merak ettiklerini soruyor, işlerin kalitesiyle ilgileniyorlar. Satın almaya niyetli olmasalar bile eseri ve sanatçıyı daha yakından tanımaya çalışıyorlar. Kısacası bu fuarın atmosferi farklı... Bir de tabii İstanbul sürprizlerle dolu. Bir fuardan diğerine taşınan bayat bilindik işler yerine daha önce tanımadıkları bir sanatçının taze bir işine rastlama olasılıkları çok daha fazla...

        Bir eleştiride bulunmama müsaade edin. Her fuarda olduğu gibi burada da cesur sanat eserleri yerine satmaya ve asmaya uygun ortalama işler görüyoruz. Sanatçıların yaratıcılığını öldüren bir ortam değil mi bu?

        Evet haklısınız! (Gülüyor...) Grayson Perry verdiği bir röportajda günümüz sanatçılarının asansörle taşınabilir, New York apartmanlarına sığabilir büyüklükte eserler yapmak zorunda olmasından yakınıyordu! Maalesef sanatçılar işin ticari boyutunu da düşünmek zorunda. Büyük enstelasyonlar için büyük bir alan gerekli. Haliç Kongre Merkezi’nin dış kısmındaki su kenarında sergileme için daha büyük bir alanımız var ve bu yıl daha büyük, daha aykırı heykeller sergiliyoruz.

        ‘Dört tip koleksiyoner var’

        Türk koleksiyonerler dünyaya kıyasla nerede duruyor?

        REKLAM

        Dört tip koleksiyoner var. Birinci gruptakiler uzun süredir toplayan uzman koleksiyonerler. Ne satın alacaklarını bilirler. Eseri beğenip beğenmediklerine ilk görüşte karar verir ve doğru eseri gördükleri an satın alırlar. İkinci gruptakiler sosyal koleksiyonerler. Sanat satın almaya çok ilgi duyarlar ama uzun bir yolun en başındadırlar. Bol bol soru sorup her şeyi öğrenmeye çalışırlar. Çok hevesli olmalarına rağmen uzman tavsiyesine ihtiyaçları vardır. Üçüncü gruptakiler ilk görüşte fark edilecek çok bilindik işleri satın alıp evlerine asan koleksiyonerler... Sonuncu grup ise genç koleksiyonerler. Fazla gelirleri yoktur ve ancak çok sevdikleri küçük heykelleri ya da kâğıt eserleri satın alırlar. İstanbul’da bu saydığım koleksiyoner tiplerinin hepsinden var. Kamusal alanda sergilenen büyük özel koleksiyonlar heyecan verici boyuta ulaşmış. İtiraf etmeliyim ki böyle büyük koleksiyonların olduğunu öğrenince çok etkilendim. Uzun vadede birçok koleksiyonerin yeni stratejiler geliştirip daha spesifik arşivler oluşturacağını zannediyorum.

        Türkiye’deki sanat pazarının çok büyüdüğüne dair mübalağalı yorumlar duyuyoruz. Gerçekte yerimiz neresi?

        Ortadoğu’ya kıyaslayacak olursak Türk sanatçıların Arap sanatçılarla aynı sorunları yaşadığını söyleyebiliriz. Ülke çapında çok tanınan sanatçılar, uluslararası arenada aynı oranda bilinmiyor. Türkiye’de çok pahalı fiyatlara satılan eserler New York ya da Londra’daki müzayedelerde ilgi görmeyebiliyor. Bu yanıltıcı bir piyasa ve dışarı açılmak zorundasınız. Rampa, Pi Artworks gibi galeriler uluslararası çalışıyor. Türk sanatçıların yurtdışındaki sanat piyasasına açılmasının tek yolu, tüm galerilerin bu sisteme geçmesi..

        ‘Son 20 yılda fiyatlar delice yükseldi’

        Eser satın almayacak sıradan insanlar da bu fuara gelmeli mi?

        REKLAM

        Elbette... Tüketime odaklı vahşi bir dünyada yaşıyoruz. Lüks caddelerdeki pahalı mağazaları dolaşıp vitrinlerdeki görüntüleri ve reklamları tüketiyoruz. Bir AVM’de dolaşmak yerine buraya gelip güzel sanat eserleri görebilir, üzerine düşünebilirler.

        Ama geldiklerinde neyin sanat olup olmadığı konusunda kafaları karışıyor. Şu masada duran plastik su şişesini buruşturup sanat eseri diye sunan sanatçılar var... Neyin değerli olduğuna nasıl karar vermeliler?

        Evet günümüz sanat dünyasında böyle bir tehlike var ve neyin sanat olduğu konusundaki tartışmalar devam ediyor. Ama yine de galeriler arasında dolaşıp gerçek bir sanat eserine rastlayıp ona âşık olmanız mümkün... Bu arada anlamadıkları bir şeye rastladıklarında eseri anlatan yazıları okumalarına gerek yok, zaten onlar da anlatamıyor! (Gülüyor...)

        Sanat dünyasıyla yakından ilgili olmayanlar, bir esere ne kadar ödemeleri gerektiğine nasıl karar vermeli?

        Sanat eserlerinin fiyatları, biraz keyfi olarak belirleniyor. Daha doğrusu ekmek, yağ, şeker gibi arz talep dengesine göre belirlenmiş sabit fiyatları yok. Fiyat temelde o sanat eserine sahip olmak isteyen kişinin uğruna ne kadar çok ödeyeceğiyle ilgili... Son 20 yılda fiyatlar delice yükseldi...

        Bugün bitecek Haliç Kongre Merkezi’nde düzenlenen Art International İstanbul’a Amerika’dan Çin’e, Suudi Arabistan’dan Finlandiya’ya, 24 ülkeden 80 galeri ve 400’den fazla sanatçı katılacak. İstanbul’dan ise 12 galeri yer alıyor.

        GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ