Her ekonomik kararı Türkiye'ye yarıyordu ilk kez olmadı Başkan
-Göreve gelir gelmez yükselmekte olan dolara, Dolar Endeksi 103.820’de iken sözlü müdahale yaptı. Değerli dolar istemediğini daha sonra da tekrarladı ve sonuçta iki yılı aşkın süredir Dolar Endeksi 88-97 bin bandından seyrediyor. Trump’tan Türkiye ekonomisine çıkan en büyük piyango buydu.
DOLARI DA FAİZİ DE DÜŞÜRDÜ
-İkincisi ABD merkez bankası FED’e faiz artırmaması yönünde baskı yapmasıydı. Sonunda istediği sonucu da aldı. FED bu yıla girerken politikalarında U dönüşü yaparak faiz artırımlarını durdurdu. FED faizleriyle birlikte ABD hazine kağıtlarının faizi ve Libor faiz oranları da yükseliş yönündeyken düşüş eğilimine girdi. Bu karar ve devamında meydana gelen eğilimler Türkiye’nin borçlanma ve dış kaynak maliyetlerini düşürücü etki yaptı, yurtdışı borçlanmalarını rahatlattı. Trump’tan ikinci büyük piyango da buradan geldi.
-Türkiye’ye üçüncü hediye ise ABD’nin Suriye’den çekilme kararıydı. Trump henüz bunu sağlayamadı ama çekilme kararı sonrası dönem Türkiye’nin işine yaradı. Kararı sürpriz şekilde açıklamadan önce Suriye’ye askeri müdahaleden söz ediyorduk. Şimdiye kadar bunu yapmadıysak demek ki çekilme açıklaması işe yaramış.
PETROL FİYATLARINI YARI YARIYA DÜŞÜRDÜ
-Yine Trump çekilme kararını Cumhurbaşkanı Erdoğan ile telefonla görüşürken, Türkiye ile dış ticaret hacmini 22 milyar dolardan 75 milyar dolara çıkarma kararlılığını gösterdi. İki ülke bir çok sorun yaşamasının yanında ticari ilişkileri nasıl geliştirebileceklerini ve 75 milyar dolarlık hacme nasıl ulaşabileceklerini araştırmaya ve bunun yollarını bulmaya çalıştı. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın ABD’ye yaptığı son ziyaret aynı zamanda bu çerçevede oldu.
-Trump’ın Türkiye’ye iyilikleri bunlarla sınırlı değil. Petrol fiyatlarının düşük olması gerektiğini savunması ve üretici ülkelere üretimini bollaştırması yönünde baskı yapması da İran yaptırımlarına kadar iyi çalıştı. Petrol fiyatlarını 88 dolardan 40’lı dolarlara kadar düşürdü.
İRAN’A YAPTIRIMLARLA PETROL YÜKSELİYOR
- İran’a ilk yaptırımların açıklanması öncesinde Brent petrol fiyatı 50 doların altındaydı. Kasım ayı sonunda İran yaptırımları yürürlüğe girerken, Türkiye’nin de aralarında olduğu 6 ülkeye bir kısım muafiyetler tanınmıştı. 6 aylık geçiş sürecinin başlamasıyla petrol fiyatları önce 50 doların üzerine attı, sonra da 60 doların üzerine çıktı.
-Mayıs ayı başında tanınan muafiyetlerin süreleri doluyor. ABD muafiyetlerde herhangi bir uzatmaya gitmeyeceğini açıkladı. Zaten süre yaklaşırken fiyatlar 70 doların üzerine atmıştı. Açıklamayla Brent petrolün fiyatı yüzde 3.2 artışla 74.31 dolara kadar yükseldi. Bu arada Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin üretimi artırmasının İran’ın bırakacağı boşluğu doldurup doldurmayacağı ise belirsiz. Fiyatların artması bundan zaten.
İLK KEZ BİR KARARI TÜRKİYE KARŞITI
-Böylece başkanlık koltuğuna oturmasından bu yana ilk kez Donald Trump’ın bir ekonomik kararı Türkiye’nin aleyhine sonuç veriyor. Şimdiye kadar en az 5 önemli konudaki kararlarıyla tam bir Türkiye dostu sonuçlara yol açan Başkan Trump aldığı son kararla hem petrol fiyatlarını yükselterek ithalat faturamızı büyütecek, hem de enflasyonu besleyecek.
TEDARİK RİSKİ
-Bununun ötesinde Türkiye’ye petrol tedariki sorunu çıkartıyor. İran ikinci büyük petrol ithal ettiğimiz ülke. Dönüp Rusya’dan alsak yine tedarik riski ile karşı karşıya kalabiliriz veya Rusya’ya bağımlılığımız artar. Çünkü ithalatımızın en büyük kısmı zaten Rusya’dan. Libya devreden çıkmış, BAE ve Suudi Arabistan ile de aramız pek yok. Bu durum Türkiye’nin petrol tedariğinin tehlikede olduğuna işaret edebilir.
