Enflasyonun anahtarı kurdadır, kurun anahtarı da faizde
Mobilya, beyaz eşya ve otomotiv gibi ürünlerde KDV indirimlerinin kalktığı, akaryakıta ve elektriğe zamların yapıldığı Temmuz ayında enflasyon beklentilerin altında kaldı. Yüzde 1.36 artan aylık enflasyon ile 7 aylık enflasyon yüzde 6.44’e, yıllık enflasyon da yüzde 16.65’e yükseldi.
Temmuz ayında ulaştırma fiyatları yüzde 4.5, ev eşyası yüzde 4.1, konut yüzde 3.1 arttı.
-Ağustos ayı ile birlikte sigaraya ve doğalgaza da zam yapıldı. Bu iki kalemdeki artış yüzde 1.3 enflasyon yaratıyor. Ancak geçen yılki enflasyon yüzde 2.30. Yine de enflasyon yıllık bazda düşebilir.
TAZE MEYVE SEBZE % 9.4 DÜŞTÜ
-Üstelik başka kalemler de enflasyonu aşağı çekebilir. En büyük aday da taze meyve sebze grubu ile giysiler. Nitekim temmuz ayında taze meyve ve sebze fiyatları yüzde 9.36 geriledi. Bunun etkisi ile gıda fiyatlarında yüzde 1.11 ve manşet enflasyona katkısı da yüzde - 0.21 puan oldu.
SEBZEDE 3 AYDA % 37.7 GERİLEME
-Taze meyve ve sebze üretimi bu yıl mevsim koşullarının iyi gitmesinden dolayı arttı. Bunun etkisi ile arka arkaya üç aydır fiyatlar geriliyor. Fiyatı en çok artan sebze grubunun son üç ayda fiyatı yüzde 37.7 fiyat geriledi.
-Hatta Temmuz 2019 seze fiyatları Temmuz 2018’in yüzde 0.82 altına bile indi. Sebze fiyatlarında tırmanış da zaten geçen yılın temmuz ayında başlamış, bu yılın nisan ayına kadar 8 ayda yüzde 75.2’ye ulaşmıştı.
Dolayısıyla üretim artışına bağlı fiyat gevşemesinin ağustos ayında da sürmesi beklenebilir.
YIL SONU %13 CİVARINDA OLABİLİR
-Enflasyonun seyrinde eylül ayı yıllık bazda tek haneli rakamlara inilebilecek bir ay. Çünkü yüzde 6.30’luk baz etkisi var. Ekim ayında da yüzde 2.67’lik baz etkisi enflasyonu tek haneli rakamlarda kalmaya destek olacak.
-Kasım ve aralık aylarında ise baz etkisi tersine çalışacak. Çünkü bu ayların enflasyonlar eksi. Dolayısıyla yılı enflasyon yükselerek kapatacağız.
-Yıl sonunda ortaya çıkabilecek enflasyon, devalüasyon yaşanmaması koşuluyla yüzde 13 civarı olabilir.
KURUN DÜZEYİ ENFLASYONUN ANAHTARI
-Bu gerçekleşme de TCMB’ye iki toplantıda daha faiz indirim imkanı verir.
-Yılın son toplantısı aralıkta. Bu toplantıdan üçüncü bir faiz indirme kararının çıkması, enflasyonun yanı sıra 2020 beklentilerine de bağlı. -Enflasyonu azdıracak kamusal zamlar büyük oranda yapıldı.
-TL’nin hızlı değer kaybı olmazsa gelecek dönemde fiyatlara kalın ayar yapma ihtiyacı doğmaz. Döviz kuru belli bir koridorda tutulabildiği kadar enflasyonu da gelecek yıl tek hanelerin sınırında koruyabiliriz.
-Bu konjonktürde enflasyonun anahtarı döviz kurunda. Çünkü yurtiçi talepten gelen bir baskı yok. Dünyada da emtia ve petrol fiyatları gerileme eğiliminde. Üretici fiyatları da tüketici fiyatlarına yaklaştı.
REKABETÇİ AMA ENFLASYON YARATMAYAN KUR
-Geriye ekonomi yönetiminin kur seviyesini nerede belirleyeceği kalıyor. Bunun için uygun faiz seviyesini de elbette. Türkiye’nin dünya pazarlarında rekabetçiliğini destekleyecek bir kur düzeyi elbette ihracata yarar.
-Ancak aynı kur seviyesinin toplamda ve net bazda ekonomiye yararlı olabilmesi için, yurt içinde maliyet yaratarak enflasyona yol açmaması gerekir.
-Enflasyonun anahtarı kurda, kurun ki ise faiz düzeyinde. Bu durumda enflasyonun anahtarı aynı zamanda faizde oluyor. Ekonomi yönetiminin ve Merkez Bankası’nın ustalığı da burada ortaya çıkacak zaten.
ÜRETİCİ FİYATLARI DA TEK HANEYE İNECEK
-Üretici fiyatları geriliyor. Temmuz ayında yüzde 0.99 düşen üretici fiyatları yıllık bazda yüzde 21.66’ya inerek tüketici fiyatları ile arasındaki makası daraltıyor.
-Geçen yılın ağustos ayı yüzde 6.60, eylül ayı yüzde 10.88’lik yüksek fiyat artışlarının baz etkisi sayesinde bu iki ayda üretici fiyatlarında sert bir şekilde gerileyecek.
-Üretici fiyatlarında da tek haneli rakamlara inecek ve muhtemelen tüketici fiyatlarının altına da düşecek. Bu kez enflasyon makası tersine açılmaya başlayacak. Tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyat baskısı ortadan kalkacak.
