Türkiye için yılın sürprizi nereden gelir?
Aralık ayında yüzde 3.5 oranında artmasına karşılık döviz kurunun performansı tam olarak 2019 enflasyonunu düzeyinde kaldı. 11 aylık dönemde enflasyon yüzde 10.56 olurken, sepet kurun Türk Lirası karşısındaki 12 aylık artışı yüzde 11.3 düzeyinde gerçekleşti. Bugün açıklanacak enflasyon rakamı ile aradaki fark kapanabilir veya iyice azalabilir.
Yarım dolar ve yarım eurodan oluşan sepet kur yıllar sonra Türkiye’nin enflasyonu ile aynı düzeyde çıktı.
5 YIL SONRA KUR- ENFLASYON BAŞA BAŞ
-Yıl sonundan yıl sonuna TCMB döviz satış kurlarıyla hesapladığımız sepet kur artışı son beş yılda ilk kez enflasyonla başa baş çıktı. En son 2014 yılında sepet kur, TL karşısında yüzde 1.8 artarken, yıllık enflasyon yüzde 8.17 olmuştu.
-Bitişikteki tablodan izlenebileceği gibi, 2018 yılında TL sepet kura karşı yüzde 26.8 değer kaybederken yıllık enflasyon yüzde 20.30 çıktı. Bu verilere göre TL yüzde 5.4 reel bir kayba uğradı. Veya yüzde 36.6’lık sepet kur artışını yüzde 20.3 enflasyon izledi.
5 YILDA DÖVİZ AÇIK ARA ÖNDE
-Beş yıllık dönemde ise kur sepeti 2014 sonunda 2.5817’den 2019 sonunda 6.3124’e çıktı. 5 yıllık artış yüzde 144.5 olarak gerçekleşti.
-Aynı dönemdeki TÜFE endeksi de yüzde 76.5 artışla kur seviyesinin yarısı düzeyinde kaldı. Birikimli kur artışının birikimli enflasyondan arındırılmasıyla geriye yüzde 38.5’luk kur artışı kalıyor.
-5 yıllık kur reel kur artışı veya TL’nin kaybından sonra 2019 sanki bir durulma yılı.
DURULMA 2020’DE DE SÜREBİLİR
-Durulmanın bu yıl da sürmesi beklenebilir. Bunun nedenlerinden biri enflasyon hızının azalıyor olması. Bugün açıklanacak aralık verileri ile yıllık bazda yüzde 11 civarına çıkılacak enflasyonun sonraki bir kaç ayda yatay dalgalı bir seyir izlemesi bekleniyor.
-Nisan ayında ise yüzde 1.69’luk enflasyonun hesaplamadan çıkması ve yerine daha düşük veya onun yarısı kadar bir rakamın girmesiyle enflasyon tek hanelere gerileyebilir. Yıl sonundaki hedef yüzde 8.5. Bu hedefin tutturulmasında döviz kurunun seyri önemli.
PETROL FİYATININ ÖNEMİ
-Bunun yanında enerji fiyatlarının seyri de belirleyici. 2019’da yüzde 23 artışın ardından petrol fiyatlarının bu yıl biraz gerilemesi ve yıllık ortalama 60 dolarda kalması bekleniyor.
-Yani hem kurdan hem de petrolden enflasyona 2020 yılında ekstra bir etki olmayabilir. Hatta enflasyonun düşüşünü kolaylaştırmaları daha fazla bir olasılık gibi.
EUROYU DEĞERLENDİRECEK GELİŞME
-2020 yılında Türkiye’ye yardım edebilecek bir gelişme de euronun dolara göre daha güçlü seyretmesi olabilir. Nitekim yıla Euro güçlenerek ve 1.12 paritesinin üzerine çıkarak girdi.
-Bunun yollarından biri Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) negatif faizden çıkmasıyla mümkün.
-Öncü adımı da aralık ayında İsveç merkez bankası Riksbank attı. Negatif faiz uygulamasına son veren Riksbank politika fazini sıfır düzeyine çekti. Bankanın iyi sonuç alması halinde Avrupa Merkez Bankası’na da arkasından sürükleyeceği tahmin ediliyor.
-Çünkü negatif faize ve parasal genişlemeye rağmen ekonomide canlanma yok, enflasyon da yaratılamıyor. Merkez bankalarının izlediği düşük faiz ve parasal genişleme politikalarının sonuç vermediği ve artık tıkandığı savunuluyor.
-Avrupa’nın Riksbank’ın yolunu izlemesi ve faiz oranlarını artırması euroyu güçlendirici etki yapabilir. ECB daha önce 2021 ortasına kadar faiz oranlarında değişiklik yapmayacağını açıklamıştı.
EURO ARTIŞI TÜRKİYE’YE ÇOK YARAR
-Euronun değerlenmesi ise ihracatını ağırlıklı biçimde bu para birimiyle yapan, dış borcunu ve ithalatını ise dolarla gerçekleştiren Türkiye için, iyi bir fırsat sunacak. En başta da ihracatı desteklemek amacıyla TL’nin değer kaybetmesine gerek kalmayacak.
-Bu açıdan da İsveç’teki ekonomik gelişmelerin ve Riksbank’ın yaptıklarının Türkiye ile çok yakından bir ilişkisi bulunuyor. 2020’nin Türkiye için sürprizi Riksbank’ın başarısıyla euronun değerlenmesi üzerinden gelebilir.
