4 yılda doları yendi, altınla başa baş yarışıyor
Sollama denince otomobil akla gelir. Burada da doları, euroyu ve altını sollayan otomobil fiyatları. Sadece 2020 yılında değil, 2016-2020 arasını kapsayan 4 senede resmi rakamlara ve ortalama fiyatlara göre otomobilin dolar ve altınla yarışı nefes kesici. Hatta otomobil yarışta öne çıkmış durumda.
Açıklanan yıllık enflasyon rakamlarında dikkatler yumurta, portakal, karnabahar, marul, mercimek, ayçiçek yağı gibi mutfakta en çok tüketilen ürünlere çevrildi. Çünkü fiyatları yüzde 50-80 arasında arttı. Taze meyve sebze fiyatları yüzde 33.92 yükseldi.
Tarımda üretimin iyi olduğu, ülkeye gelen turist sayısının dörtte bire indiği, petrol fiyatlarının düştüğü bir yılda meyve sebze fiyatlarındaki tırmanışta döviz kuru artışı etkili. Çünkü tarımsal üretiminin de yaklaşık yarısı ithalata bağımlı.
BİLGİSAYAR HEPSİNİ GEÇTİ
-Ancak yüzde 14.60 manşet enflasyonu 4’e 5’e katlayan sadece yiyecek ürünleri değil. 2020 yılı enflasyon rakamları içinden yıl içinde hızlı fiyat artışına tanık olduğumuz dizel ve benzinli otomobil ile bilgisayar ve tablet fiyatlarını çıkardık.
-Geçen yıl fiyat artışları dizel otomobilde yüzde 83.8, benzinli otomobilde yüzde 60.7, bilgisayarda yüzde 95.1 ve tablet bilgisayarda yüzde 51.7’ye ulaştı.
-Bilgisayar üretimi salgından dolayı kısa sürede olsa da aksadı. Talebi de evden çalışmaların yaygınlaşmasıyla arttı. Fiyatlar dünyada yükseldi. Türkiye için işin içine dolar kurundaki hızlı artış da girdi ve böyle oldu.
OTOMOBİLİN YÜKSELİŞ NEDENLERİ
-Benzer durum otomobil için de söz konusuydu. Türkiye özelinde faizi aylık yüzde 0.50’nin altında otomobil kredisi verilmesi talebi körükledi.
-Teşvik edici bu unsur yanında salgın, toplu taşımadan kaçınmayı, bireysel veya ailece yolculuğu öne çıkardı.
-Bu nedenlerle Türkiye’de yılın büyük kısmında otomobil yok sattı. Hatta birinci elin yokluğundan bir ara ikinci elde fiyatlar bazı modellerde birinci el fiyatını yakaladı.
-Dikkatimizi çeken olay dünya metal fiyatlarındaki artıştı. Dünyada metal fiyat artışı otomobil fiyatlarını artırdı. Bizde ise satılan otomobillerin dörtte üçü ithal. -Dolayısıyla fiyatları yükselten etkenler içinde dünyada kayda değer oranda artan metal fiyatları ile TL karşısında artan döviz kurları baştan var.
-İthalatın etkisiyle cari açığın da büyümesi sonucu devlet ithal otomobillerin vergi oranlarını yükseltti. Yüzde 15-20 oranında fiyat artışı da buradan geldi.
-Bütün bunlar bir araya gelince 2020 yılında otomobil fiyatları yüzde 61-84 arasında arttı
4 YILIN BİLANÇOSU
-Ancak yüksek fiyat artışları sadece 2020 veya bir yılla sınırlı değil. Döviz kurunun TL karşısında hızlandığı 2016 sonrasında otomobil fiyatlarının da vites yükselttiği dikkati çekiyor.
-Hatta otomobil fiyat artışları aynı dönemin altın, dolar, Euro gibi en çok kazandıran finansal yatırım araçları ile başa baş bir yarış çıkardı.
-Bitişikteki tablodan izlenebileceği gibi, bilgisayarda ve otomobilde aralık ayları ortalaması, altın ve döviz kurlarında yıllık ortalama olarak 4 yıldaki artışlar şöyle: Bilgisayar fiyatı yüzde 338, dizel otomobil fiyatı yüzde 236, benzinli otomobil fiyatı yüzde 225, tablet fiyatı yüzde 214.
-Bu fiyat artışlarına karşılık son yılların getirisi en iyi olan gram altın yüzde 229 prim yaptı. 4 yılda dolar yüzde 132, Euro yüzde 140 ve sepet kur da yüzde 136 artış kaydetti.
-Bu sonuçlarla birlikte son dört yılda ha dolara yatırım yapılmış, ha otomobile, ya da altına. Üçü de yarışı en önde götürenler arasında.
-Böyle bir bilanço ortaya çıktıktan sonra birinci el otomobil almaya koşanlar da, ikinci el otomobillere birinci el fiyatı ödeyenler de karlı çıkmış bulunuyor. Dolar da, otomobil de, altın da aynı sonucu verdi. Aslında alıcıların bir kısmı otomobili dolar gibi görmüş ve değerlendirmiş de olabilirler.
ENFLASYONU KATLADILAR
-Merak edenler için hesapladık. Aynı dönemin ortalama enflasyonu birikimli olarak yüzde 67.18 arttı.
-Döviz kurlarındaki artış enflasyondan yaklaşık bir kat, otomobil fiyatları 3.5 kat fazla. Bilgisayar ise 5 kat fazlasına ulaşmış.
-Sadece 4 yılda enflasyondan 5 kat fazla fiyatını artıran üründen bahsediyoruz. Bu ürün de artık yiyecek gibi, zorunlu bir ihtiyaç. Eğitim onsuz olmuyor, işler onsuz yapılamıyor.
-Ulaşım için otomobil zorunlu ama işin içine otomobiline göre lüks özelliği de girebiliyor.
-Ne olursa olsun, beslenmek, eğitim, iş yapmak, ulaşım kısaca hayat Türkiye’de bu kadar pahalı ve zor olmamalı.
