Dünya devleri neden Türkiye'den çıkıyor
Hisse senedi piyasası bir anda iki büyük satışla karşılaştı. Biri en büyük piyasa değerine sahip Akbank hisselerinde, diğeri borsadaki en büyük ve en köklü sanayi şirketlerinden biri olan Erdemir'de. Akbank'ta duyurulan satış sermayenin yüzde 10'u, Erdemir'de ise yüzde 12.5'i düzeyinde. Piyasa değeri olarak bakıldığında 3.5 milyar lira civarında bir satıştan söz ediyoruz.
OLGUNLUĞUN GÖSTERGESİ: Doğaldır ki satış haberleri her iki hisse senedinin fiyatlarında ciddi düşüşler yarattı. Ancak toplamda Türkiye Borsası'nı dünyadan negatif ayrıştıracak büyüklüğe ulaştırdığı söylenemez. Çünkü önceki gün İMKB yüzde 1.5 dolayında gerilerken gelişmekte olan piyasaların ortalaması yüzde 1.1 düştü. Bu, hem satışa konu olan hisse senetlerinin piyasasının oturduğunu, hem de Türkiye piyasasının olgunlaştığını gösterir. İki büyük hisse senedinde iki büyük satış bile piyasayı sarsmaya yetmiyor. 5 yıl, 10 yıl öncesine göre burada alınmış ciddi bir mesafe var. Bunun toplamda Türkiye'ye duyulan güvenle bağına da dikkat çekmek gerekir. Geçmişte piyasaları karıştıracak böyle bir satışın bu olgunlukla geçiriliyor olması iyi bir gelişme.
SATIŞA 4 NEDEN: "Mademki Türkiye'ye ve ekonomiye güven var ve gelişmeler de iyi, o zaman bu hisselerdeki satışlar neyin nesi?" diye sorulabilir. Burada da yabancı sermayedarların açıkladıkları satış gerekçelerine bakmak gerek.
■ Akbank'ı satan Citibank'ın kararı sadece Türkiye'ye özgü bir karar değil. Son yapılan bankacılık stres testini Citibank geçememişti. Sermayesini artırma ve bilançosunu düzeltme gereğince kontrol hissesi olmayan iştiraklerini satmaya karar verdi. Onlardan biri de Akbank'tı. Yüzde 20 hissesini yüzde 10'a indirecek. Burada elde edeceği likiditeyi de bilançosunu düzeltmede kullanacak.
■ Erdemir'de satışı yapan ArcelorMittal'ın kendi aralarındaki birleşmeden önce bu şirkete ayrı ayrı ilgi duydukları biliniyor. Hatta 2006 yılında kamu payı satılırken ihaleye girip teklif verdiler. Kazanamadılar ama Erdemir'in Oyak'a devrinden sonra da ilgilerini kesmediler. Hatta piyasadan ve kurumsal yatırımcılardan hisse senedi toplayarak Erdemir'de yüzde 25 payla ikinci ana hissedar durumuna geldiler. Ama orada da yönetimi ele geçirme umudunun azalması ArcelorMittal'in kriz sonrası bilançosunu düzeltme hedefiyle çakıştı.
■ Satışların bir nedeni de, Türkiye piyasası likit ve en kolay çıkabilecekleri piyasaydı.
■ Ayrıca Türkiye'deki operasyonları veya iştiraklerinden de kâr elde etmişlerdi. Onlar da kârlı oldukları ve en kolay çıkabilecekleri piyasadan çıkıyorlar.
NE ANLAMA GELİR: Belki ilginç olanı ve işi komplo teorileri kurmaya kadar götürmesi, bu iki satışın aynı zamana denk gelmesi. Ama bence böyle bir neden yok.
Bu iki büyük satışın kısa vadeli bazı olumsuz etkileri de olabilir. Piyasada yaratacağı baskı yanında ülkeden sermaye çıkışı yaratacağından cari açığın finansmanında bozucu rol oynayabilir. Fakat hem ekonominin kilit sektörlerinden bankacılıkta en büyüklerden birinin, hem de sanayide kilit rol oynayan bir şirketin yabancı sermayeli hale gelmesi ihtimali azaldı. En azından yakın vadede. Bu da Türkiye ekonomisi ve girişimcisi için kötü bir şey değildir, iyi bir şeydir.
SONUÇ: "Her yenilgim bir zaferdir." İsmet İnönü
