Etraflıca araştırdık, prim ve vergi affı yakında gelir
Son günlerin moda konusu, gerek vergi ve gerekse de Sosyal Güvenlik Kurumu borçlularına karşı bir ödeme kolaylığı, yeniden yapılandırma gibi bir prim affı gelir mi sorusudur. Biz de bugün sizler için konuyu etraflıca araştırdık. Gördük ki gerek vergi ve gerekse prim affının gelmesi çok uzun sürmez.
KRİZDEN ÇIKIYORUZ
3 yıldır devam eden “global ekonomik kriz”den çıktığımızı bazı verilere bakarak görebiliyoruz. Her krizde olduğu gibi kaybedenleri ve kazananları vardır. Bu krizin kaybedenleri vergi ve sigorta primlerini ödeyemediler. TOBB’un verilerine göre 2008 yılı başında kapanmaya başlayan birçok işyerinden sonra 2009 yılının 4’üncü çeyreğinde yeni işyerleri açılmaya başlamış. Bu durumda 2009 yılının son çeyreğinden itibaren krizden çıkmaya başlamışız.
Krizden en çok esnafımız etkilendi öte yandan şehirlerin göbeğinde açılan dev alışveriş merkezleri sonrasında esnaf sayımızı gittikçe azaltıyoruz. Rakamlara göre 2003 yılında 2.3 milyon olan esnaf sayımız,
2008 yılında 1.9 milyona gerilemiş, yetmemiş 2009 yılında yine kan kaybeden esnafın sayısı 1.8 milyona düşmüş.
Ülke sermayesi içinde çok az yer tutabilen küçük esnafın ve çiftçinin SGK’ya birikmiş 21 milyar lira borcu var. Öte yandan, birikmiş 47 milyar liralık vergi borçluları arasında en yüksek sayıyı esnaf oluşturuyor.
Sadece esnaf değil krizin kaybedeni olan sigortalı işçi çalıştıran işverenlerin de SGK’ya 23 milyar liradan fazla borçları birikmiş durumda.
EN BORÇLU KESİM YİNE ESNAF
Bu arada, bankaların aylık kredi faizi yüzde 1 kadar iken, SGK’nın ödenmeyen prim borçlarına ilişkin gecikme zam ve faizi bu rakamın 3 katından fazla. Mesela, zamanında ödenmeyen prim borcuna ilk üç ay, aylık yüzde 3 gecikme zammı ile birlikte bu üç ay dahil her ay için bir de Devlet İç Borçlanma Senetleri’nin faizi kadar da gecikme faizi işletilmektedir ki yıllık olarak yüzde 20’den fazladır. Buna rağmen, işverenler ve esnaf, SGK’ya borçlarını ödeyemiyorlarsa gerçekten zor durumdalar demektir.
BORÇLANMA MI PRİM AFFI MI?
Bu kadar alacağı olan SGK’nın açıkları yani genel bütçeden aldığı rakamlar da öyle küçümsenecek kadar küçük değil. 2008 yılında 35 milyar olan Bütçe’den Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) aktarılan para, 2009 yılında 52.5 milyara çıkmış, 2010 yılının ilk iki ayında ise 10 milyara yakın para SGK’ya aktarılmış olduğundan yıl sonunda 60 milyara çıkacağını söylemek için kâhin olmaya gerek yok. Bütçeden SGK’ya aktarılan paralar da Hazine’nin birikmişlerinden karşılanmıyor. Hazine SGK’ya para aktarabilmek için her ay iç veya dış piyasalardan borçlanıyor. Bu durumda hem borçlanma rakamları büyüyor hem de borçlanmanın maliyeti yükseliyor.
O halde bir devlet adamına borçlanma mı yoksa prim affı mı deseniz, prim affı demesi doğru olur.
PRİM AFLARINI SGK BAŞKANI GETİRMEZ
SGK’nın bana göre en başarısız başkanı olan Emin Zararsız gazetecilerle yaptığı toplantıda prim affının gündemlerinde olmadığını ifade etti ama kendisinin siyasi değil de memur olduğunu unuttu. Prim aflarını memurlar getirmez. Bürokratlar ve memurlar siyasilerin hazırlayıp, kabul ettiklerini uygularlar. Son olarak SGK yetkililerinin hatırlatıp durdukları 36 aylık taksitlendirme ise yeni şey değildir; 6183 Sayılı Kanun’a göre kamuya olan borçların aylık yüzde 2 tecil faizi ile taksitlendirilmesi işlemidir.
SORU VE CEVAP
27 liralık GSS primi ödeyebilirsiniz
Ali bey, size bir sorum olacak bilgi alabilirsem sevinirim. Ben 32 yaşımda bir beyim ve yaklaşık 8 aydır işsizim, aynı zamanda şeker hastasıyım. İlaçlarımı almam için sağlık kurulu raporum vardı ancak işsizliğim 90+10 günü geçtiği için sağlık hizmetlerinden yararlanamıyorum, ilaç alamıyorum. Bende yeşil karta başvurdum ancak oradan da olumlu yanıt alamadım. Bana bir yakınım dedi ki, yeşil kart başvurusu ret olanlar eğer SSK’ya isteğe başlı sigorta için başvurur ise sadece 27 TL prim ödeyerek sağlık hizmetlerinden yararlanabilirsin. Sizin bu konuda bir bilginiz var mı? Kadir DEMİR
Normal isteğe bağlı olarak hem emeklilik (146 lira) hem de (88 lira) sağlık primi ödeyerek (toplamda 234 lira) sağlık yardımı alabileceğiniz gibi isterseniz sadece sağlık primi ödeyerek isteğe bağlı GSS sigortalısı olarak sadece sağlık yardımından da yararlanabilirsiniz. Ailedeki kişi sayısına göre aylık kişi başına düşen gelirleri 243 liradan az olanlara yeşil kart verilir. 243 liradan çok 729 liradan az olanlar ise ayda 27 lira GSS primi ödeyerek sağlık yardımı alırlar.
SGK’dan aylık alana 65 yaş aylığı verilmez
Annem 72 yaşında ve 1992’den beri dul, 10 çocuğu var ve sadece bir kızı evlenmemiş. 2 yıl önce ilk defa birisi uyardı ve yaşlılık maaşı bağlandı. Bu maaştan hemen sonra eşinden kaynaklı Bağ-Kur borçları geldi ve onu ödedik annem Bağ- Kur’dan emekli oldu. Her ay 280 lira almaya başladı, yaşlılıktan da üç ayda 250 almaya devam etti. Bu böyle devam ederken geçen ay ilk defa yaşlılık maaşı kesildi. Ne yapmalıyız? Sorumluluğumuz doğmaması için nasıl hareket etmeliyiz? Olumsuz durumda yaşlılık maaşlarını geri alırlar mı? Ne öneririsiniz. İbrahim KUMUŞ
2022 Sayılı Kanun’un 1’inci maddesi gereğince annenizin SGK’dan babanızdan dolayı ölüm aylığı almaya başladığı tarihten itibaren bağlanan yaşlılık aylığının kesilmesi gerekmektedir. Her iki aylığın birlikte ödenmesi söz konusu değildir. SGK’dan aylığın kesilmesi talep edilmelidir. Bağ-kur’dan ölüm aylığı bağlandıktan 01.06.2008 tarihinden sonra alınan yaşlılık aylıkları kuruma iade edilmelidir.
