İstifa eden memurlar da isteğe bağlı prim ödeyebilir
"Sosyal Güvenlik Reformu", SSK'nın isteğe bağlısını öldürüp hepsini Bağ-Kur'a geçirdi ama memurlar, daha doğrusu Emekli Sandığı'na tabi olanlar isteğe bağlı olarak emekli sandığına kesenek ödeyebilirler. Sağlık yardımı konusunda ise hukuk dışı uygulamayla, isteğe bağlı prim ödeyen memurlar soyuluyor
SORU Ali Bey, 13 Ekim 1993 günü memur oldum ve halen çalışıyorum. 01.01.1969 doğumlu bir bayanım. Memuriyetten istifa edip emekliliğim için dışarıdan isteğe bağlı prim ödeyebilir miyim? Ödeyebileceksem, primlerim Bağ-Kur'a mı sayılacak? Bağ-Kur'dan mı emekli olurum? Memuriyetten emekli olma şansım var mı? Bir de sağlık yardımını nasıl alabilirim? Sevim Okur
Hanımefendi, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile isteğe bağlı SSK ortadan kalktı. SGK, isteğe bağlı SSK'lıları Bağ-Kur'lu saydı ama isteğe bağlı emekli sandığı iştirakçiliği halen devam ediyor. Bu sebeple isteğe bağlı olarak eski adıyla TC Emekli Sandığı, yeni adıyla SGK Kamu Görevlileri Emeklilik Dairesi'ne isteğe bağlı olmak için istifa tarihinden itibaren en geç 6 ay içinde müracaat etmeniz gerekir. 5434 Sayılı Kanun'un 12'nci maddesine 17.09.2004 tarih ve 5234 Sayılı Kanun'la eklenen paragraflar gereğince, "657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu'na tabi olarak en az on yıl çalıştıktan sonra, memurluktan çıkarılmış olanlar ile aynı kanunun 96'ncı maddesi kapsamına girenler ve anılan kanunun 48'inci maddesinin (A) bendinin (5) numaralı alt bendinde aranan nitelikleri kaybedenler hariç olmak üzere herhangi bir nedenle memurluktan ayrılmış olanlar, memurluktan ayrıldıkları tarihten itibaren altı ay içinde yazılı olarak sandığa başvurmaları ve emeklilik keseneği ve kurum karşılıklarını ait olduğu ay içinde sandık hesabına yatırmaları şartıyla başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren sandıkla ilgilendirilirler. Sandığın diğer iştirakçileri de 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu'na tabi olanlar ile aynı esaslar çerçevesinde bu uygulamadan yararlanabilirler. Bunların emeklilik keseneklerine, emeklilik keseneğine esas aylık, derece ve kademeleri ile ayrıldıkları göreve ilişkin ek göstergeleri esas alınır ve sandığa emekli keseneği ödedikleri her yıl için bir kademe ilerlemesi ve eğitim durumları itibarıyla 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu'na göre yükselebilecekleri dereceyi geçmemek şartıyla her üç yıl için bir derece yükselmesi uygulanır. Ancak, bu süreler, tekrar sandığa tabi bir göreve başlayanlar için de geçerli olmak üzere emeklilik ikramiyesinin süre ve miktar yönünden hesabı ile kazanılmış hak aylıklarının tespitinde dikkate alınmaz. Bu şekilde sandıkla ilgilendirilenler bu kanunun uygulanmasında isteğe bağlı iştirakçi olarak kabul edilirler".
- Şartları sıralayacak olursak: 1- En az 10 yıl memurluk yapmış olacaksınız. 2- Memuriyetten atılmadan istifa etmiş olacaksınız. 3- Memuriyet ayrıldıktan sonraki 6 ay içinde dilekçe vereceksiniz. 4- Derecenize göre yüzde 20 kesenek ve yüzde 16 karşılıkları siz ödeyeceksiniz. Emekliliğinize gelince... Siz, 5434 Sayılı TC Emekli Sandığı Kanunu gereğince en az 20 tam yıl prim ödemek şartıyla 50 yaşını tamamlayacağınız 01.01.2019 günü memur olarak emekli olacaksınız. Bunun için tek yapmanız gereken, şu anki kesenek ödeme süresini 20 tam yıla tamamlamaktır. Öte yandan 20 yıldan sonra da isterseniz prim ödemeye devam edebilirsiniz ve her prim ödeme yılı ile yüzde 1 daha fazla aylığınız olur. Mesela, 20 yılınız şu an olsaydı ve emeklilik yaşınız da dolsaydı 850 lira emekli aylığınız olacaktı.
İKRAMİYE KONUSU
1999 yılında çıkarılan 4447 Sayılı Kanun ve bu kanunun bir kısım maddelerinin iptalinden sonra çıkarılan 4759 Sayılı Kanun gereğince memurları emekliliğinde erkek iseler 25, kadın iseler 20 tam yıl kesenek-prim ödemenin yanında belirli bir yaşı da tamamlamaları öngörülmüştür. İşte, bu kanunlar ile birlikte erkekler 25, kadınlar 20 tam yılı tamamladıktan sonra emeklilik yaşlarını evlerinde beklemek amacıyla işlerinden ayrılabilirler. Emeklilik için gereken yaşı tamamlayınca da emekli aylıkları ile ikramiyelerini alabileceklerdir ki siz de, bundan sonra isteğe bağlı kesenek ödedikten sonra ödemeye son verseniz bile emeklilik yaşınızı tamamladığınızda hem ikramiyenizi hem aylığınızı alabileceksiniz. Ama sadece çalıştığınız her yıl için ikramiye var. İsteğe bağlı iştirakçilik için ikramiye yok.
SAĞLIK KONUSU
Normal şartlarda isteğe bağlı Bağ-Kur'da yüzde 32 oranında prim ödenir ve bunun yüzde 20'si emeklilik, yüzde 12'si de sağlık primidir. Bu kişiler başka bir prim ödemeden sağlık yardımı alabilirler ama siz isteğe bağlı iştirakçi olarak her ay yüzde 36 oranında kesenek-karşılık ödediğiniz halde SGK size sağlık yardımı vermez. Sağlık yardımı da isterseniz sizden yüzde 12 GSS (Genel Sağlık Sigortası) primi istenir. Yani toplamda yüzde 48 prim ödeyeceksiniz ki sağlık yardımı alabilesiniz. Siz yazınızda belirtmemişsiniz ama evli iseniz, eşinizin üzerinden sağlık yardımı alma hakkınız var. Evli değilseniz yukarıdaki gibi yasal olmayan bir şekilde GSS primini SGK sizden zorla alır.
Memur tarlasını ekip biçebilir
Ali Bey, bu sene öğretmen olarak Milli Eğitim Bakanlığı'nda işe başladım. Ancak vefat eden babamdan kalan tarlayı ekip biçiyorum, yani ziraat yapıyorum. Şimdi bana "Artık memur oldun, başka kazanç elde edemezsin" diyorlar. Bu doğru mu, artık tarlamı ekip biçemez miyim? İsmi mahfuz
Sayın okurum, birçok uzmanın(!) yarım yamalak, kulaktan dolma bilgilerle insanları yanılttığı konulardan birisini sormuşsunuz. Okumayan, okumasını sevmeyen bir toplumuz. Bizim kanunlarımıza göre, kazanç ve gelir çeşitleri, 1. Ticari kazançlar, 2. Zirai kazançlar, 3. Ücretler, 4. Serbest meslek kazançları, 5. Gayrimenkul sermaye iratları, 6. Menkul sermaye iratları, 7. Diğer kazanç ve iratlarıdır. Hangilerinin memurlara yasaklandığı ise 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda net olarak yazılıdır. Kanunun, "Ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı" başlıklı 28'inci maddesi gereğince, "Memurlar, Türk Ticaret Kanunu'na göre "tacir" veya "esnaf" sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kolektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar". Görüldüğü üzere memurlar sadece ticaret ve esnaflık yapamazlar, zirai kazanç, telif (eser) kazancı elde edebilirler. Bu nedenle hem memuriyet yapıp hem de mesai saatleri dışında ve tatil zamanlarında olmak şartıyla tarlanızı, bağınızı, bahçenizi ekip dikebilirsiniz. Bunu size söyleyenlere şu soruları sorun: Kirada evim var, kira geliri de elde edemez miyim; param var, faiz geliri de elde edemez miyim? İyi edebiyatçıyım, kitap yazıp satamaz mıyım? Bakalım ne cevap verecekler.
