Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin

        Bence Türk medyası artık Almanca manşet atmayı bırakmalı. Çünkü isabetli sözcük ve deyişleri tutturamıyor. Hayatımın en didaktik yazısıyla anlatayım... Alman Parlamentosu’nun soykırım kararından sonra manşetin teki şöyleydi: “Schaemen Sie sich”. “Hitler’in torunlarına” sözde çemkirme; “Utanın” diye Türkçesi iliştirilmiş. Doğru “utanın” ama ikinci tekil şahısla sizli-bizli konuşma düzeni içinde olursa. Hatta en doğru çevirisi de “Utanınız”. Öyle ki, bir “Bitte” ilavesiyle “Utanınız lütfen” demeye bile müsait neredeyse.

        Eğer ikinci çoğul şahıs kalabalıklara “utanın” diye seslenmek istiyorsanız, deyiş şudur: “Schaemt euch”. Hani İngilizce’deki “shame on you” gibi...

        Türk kökenli Alman vekillerin Türkçe anlamadığı iddiasıyla manşet atan bir gazete de “unhöflich” lafını kondurdu. Suratlarına suratlarına “Terbiyesiz” diye çemkirmek amacıyla. Ama o öyle olmuyor işte. Adab-ı muaşerete uymayan bir şahsın davranış biçimi için niteleme sıfatı olarak kullanılabilecek bu kelime birinin suratına çarptığınız zaman asla ses çıkarmaz.

        “Dein Verhalten ist sehr unhöflich” (Davranışın çok kaba) deseniz olsa olsa görgü kurallarıyla ilgili bir sitem, yakınma olur. Hadi “terbiyeden yoksun” da diyelim ama hakaret amaçlı “terbiyesiz”in Almanca karşılığı değildir bu.

        Baktım Google translate’te “terbiyesiz” karşılığı olarak çıkıyor. Sakın aldanmayın. Zaten kelimenin etimolojisi de öyle kullanılamayacağını anlatır. “Hof” (saray) sözcüğünden türetilmiş bu kavram, geç Ortaçağ dönemi saray adabına uygun erdemli davranışın niteleme sıfatı olan “höfisch”ten gelir. “Höflich” kibar ve nazik; “unhöflich” ise kaba ve nezaketsizdir. Dolasıyla tek başına “unhöflich” lafını savurmak hiçbir şey ifade etmez.

        DUMMKOPF MESELESİ

        Bir gazete de “Dummkopf” dedi. Evet, “aptal” demek. Ama o da problemli. Aptal sıfatının tam karşılığı “dumm”dur. Dummkopf (salak kafa) ise cins isimdir ve artikeli vardır: Der Dummkopf. O lafı ettiğiniz kişi tekil şahıstır. Yani bütün Alman vekillere salak demek istiyorsanız, çoğul formunda “Dummköpfe” diye manşet atmanız gerekir. Gerçi kenara iliştirilen Türkçesi de “aptallar” değil, “aptal”. En azından teknik olarak bu doğru.

        Bu son örnek şunu gösteriyor: Mazide kalan televizyon dizisinden apartma Almanca sözcükler doğru neticeyi vermeyebilir. Dizideki adam oğluna “dumkof” der ama bir gazete manşeti için ideal sözcük sayılmaz.

        Son tepki manşetlerine gelene kadar yabancı dilde nice manşetler geçti hayatımızdan, merci’ler ve danke’lerle. Lüzumsuz olanları da vardı. “Danke Deutschland” başlığını hatırlıyorum mesela. Eurovision şarkı yarışmasında Türkiye’ye 12 puan verdiği için Almanya’ya teşekkür ediyordu gazete. Sanıyorum halktan gelen oylarla puan verilen ilk yarışma filandı. Sonradan iyice oraya çıktı ki, o oylar Almanya veya Türk nüfusun yoğun olduğu Avrupa ülkelerinde bizimkilerden geliyordu. Almanya’ya teşekkür etmeye gerek yoktu.

        Sadece Almanca değil, yabancı dilde başlık atmak genelde problemlidir. İyi bilene danışmak gerekir.

        Geçmişte 25 yıl çalıştığım gazete de biz dış habercilere danışmadan İngilizce başlık atmaya kalkınca Thatcher’ın gelişine “welcome” demişti ama tashihle “wellcome” şeklinde.

        Buna karşılık 17 Ağustos depremi sonrası Yunanistan’dan yükselen dayanışma ruhuna, Yunanca teşekkür ederken Atina muhabirimize danıştığımız için adam gibi “Efharisto poli file” diyebilmiştik. “Çok teşekkürler dostum” manşetine bayılmıştı Yunan medyası.

        Bu arada Alman medyası da Türkçe manşet atmakta pek geri kalmaz. Mesela Bild, Meryem Uzerli röportajına “Bu Alman Türkiye’de bir süperstar” başlığını atmıştı. Ancak Bild’in özellikle son dönemde attığı Türkçe başlıklara hiç girmiyorum. En sunturlusundan küfürler dahil çünkü manşetlerine.

        Aslında son dönemde biz de attık Almanca manşet. Sultanahmet’teki terör saldırısında ölen Almanlar için empati amacıyla “Im Herzen bei Euch” dedik. “Kalbimiz sizlerle” anlamında. Bakın o en doğrusuydu.

        Diğer Yazılar