Petrol fiyatları düşüyor ama ya daha fazla düşerse?
Son dönemlerin en iddialı konularından biri petrol fiyatlarındaki düşüş. Brent petrol sadece 4 ay içinde 110 $’dan 85 $’a kadar geriledi. NY tipi WTI petrol fiyatında da aynı dönemde % 25’e yakın benzer bir düşüş görüldü.
Bu rakamlar sizi çok etkilemediyse başka birkaç istatistik daha vereyim; brent petrol fiyatı son 6 haftadır düşüyor ki, böyle bir seri 2002’den bugüne görülmemiş. Aynı zamanda brent petrolde son 1 aylık kayıp % 12’yi aşmış vaziyette ki, bu da 2012’den beri görülen en büyük aylık kayıp. Bir örnek de ABD’den; benzin fiyatları ABD’de 2010’dan beri ilk kez galon başına 3 $’ın altına düştü.
Sanırım petrol fiyatlarındaki düşüşün piyasada sık görülen cinsten bir hareket olmadığını şimdi daha iyi anlıyoruz.
O zaman niye düşüyor? Şimdi ona bakalım.
İlk sıkıntı “arz fazlası” konusu. Petrol arzında öne çıkanlar; OPEC üyeleri, Rusya, ABD, Çin, Kanada ve diğerleri.
12 üyeden oluşan OPEC üyelerinin günlük toplam 31 milyon varillik üretimi var. Petrol fiyatlarındaki düşüşe rağmen OPEC üyelerinin petrol üretiminde azalma yok, aksine artış var. En büyük OPEC üreticisi S.Arabistan sadece bu ay günlük üretimini 100 bin varil artırarak 9.75 milyon varile çıkardı. 3.3 milyon varil üretim yapan Irak ise ülkede yaşanan onca kaosa rağmen ekim ayında günlük petrol üretimini 150 bin varil artırdı ve 3.3 milyon varile ulaştı. Son örnek de Libya’dan. Kaddafi sonrası Libya petrol üretimini artırmaya devam ediyor. Bu ay Libya’nın günlük üretimi 70 bin varil artışıyla 850 bini buldu.
Gelelim ABD’ye. Kaya gazı teknolojisi sonrası ABD’nin petrol üretimi hızla artıyor. Ekim ayında ABD’nin petrol üretimi günlük 8.97 milyon varil oldu ki, bu 1986 yılından beri ABD’de görülen en yüksek üretim. Rusya ve Kanada’da benzer şekilde, düşen petrol fiyatlarına rağmen üretimin azalmadığını görüyoruz.
Demek ki düşüşün en büyük sebeplerinden biri artan petrol üretimi.
İkinci sıkıntı ise, “azalan petrol talebi”.
Uluslararası Enerji Ajansı’na göre Eylül 2014 itibarıyla üretilen günlük toplam petrol 93.8 milyon varil. Bir önceki yıla göre 2.8 milyon varil daha fazla. Ancak aynı kurum küresel ekonomideki yavaşlama sebebiyle 2015 yılında günlük petrol tüketiminin günlük sadece 1.1 milyon varil artarak 93.5 milyon varil olacağını söylüyor.
Yani eğer kesinti yapılmazsa 2015’te tüketilmesi hesaplanandan daha fazla üretim olacak.
Peki petrol fiyatları daha fazla düşebilir mi?
Goldman Sachs 2015 yılı için brent petrolde ortalama 80 $, NY tipi WTI petrolde de 75 $’lık beklentisini yayınladı. Diğer kurumların da 2015 yılı beklentileri 80 $’lar seviyesinde.
Ancak burada sıkıntı şu; ya fiyatlar daha fazla düşerse?
Gelirlerinin % 50’den fazlasını petrolden kazanan Rusya ile bütçesinin % 80’ini petrol satarak karşılayan Venezüella için hayat nasıl olur?
Ya da düşen petrol fiyatları 2014 yılında bile bütçe dengeleri açısından 120 $’ın üzerinde petrol fiyatına ihtiyacı olan İran, Irak gibi ülkelerde ekonomik ve siyasi tabloyu nasıl değiştirir?
Oyunun ismi FED mi? Yoksa petrol savaşları mı?
İyi okumak ve konumlanmak lazım.
