Çin, yurtdışına sermaye çıkışına çare arıyor
Bu hafta kur düştü-çıktı haberleri arasında belki kaynadı ama sanırım dikkatli gözlerden kaçmamıştır. Çin rekor seviyeye ulaşan yurtdışı sermaye çıkışına karşı sert önlem paketi açıkladı. 2014 ortasında başlayan Çin’den yurtdışına sermaye çıkışı, 2015’te rekor seviyeye ulaşmıştı. 2015 yılında Çin’den çıkan para yaklaşık 500 milyar dolar oldu. Bu çıkışta hem yerli hem de yabancıların yurtdışına çıkardıkları sermaye var. 2007’den 2015 yılına kadar Çinliler ortalama her yıl 200-300 milyar dolarlık bir sermayeyi yurtdışında çıkarırken yabancı yatırımcı içeriye döviz getirmiş. Ancak 2015’te ilk kez hem yerli hem de yabancı aynı anda Çin dışına para çıkarmış gözüküyor.
ÇİNLİLERİN YURTDIŞI ŞİRKET SATIN ALIMI 146 MİLYAR DOLARI BULDU
Geçen senenin ilk 10 ayında Çinli yatırımcıların yurtdışında yaptıkları satın almalar (şirket satın alımı, gayrimenkul vs.) 120 milyar dolar olmuş. Bu sene ise bu rakam 146 milyar doları buldu. Sadece 2016’nın 3. çeyreğinde Çin’deki net doğrudan yatırım rakamı 31 milyar dolar açık. Bir başka ifadeyle Çin’den dünyaya yapılan doğrudan yatırım miktarı, Çin’e yurtdışından yapılan doğrudan yatırımdan (FDI) 31 milyar dolar daha fazla.
Bir yandan daha önce Çin’e yatırım yapmış yabancının çıkışı, diğer yandan Çinlilerin “yurtdışında yatırım yapma merakı” son 2 yılda Çin Merkez Bankası’nın yaklaşık 800 milyar dolar rezerv harcamasına neden oldu. Toplam 3.1 trilyon dolarlık rezerviyle Çin hâlâ “en fazla rezervi olan ülke” unvanını koruyor olsa da, anlaşılan o ki, süreklilik arz eden bu yurtdışına sermeye çıkışı Çinli yetkilileri rahatsız etmişe benziyor.
10 MİLYAR DOLARIN ÜZERİNDEKİLER ARTIK İZİN DAHİLİNDE
Çinli yetkililer 10 milyar doların üzerindeki yurtdışı şirket satın almaları artık izne bağlıyor. Ayrıca eğer herhangi bir Çinli şirket, kendi yaptığı iş dışında ve 1 milyar doların üzerinde bir yurtdışı satın alma yapacaksa bunu da mutlaka izin alarak yapmak zorunda kalacak.
Görüldüğü üzere Çin’de aslında adı konmamış bir yurtdışına sermaye çıkışı düzenlemesi devreye girmiş durumda. 3 trilyon doların üzerinde rezervi de olsa Çin’den çıkan para artık sistemi tehdit etmeye başlamış ve bu da önlem alınmasını gerektirmiş. Ancak bu tür önlemler aslında daha fazla panik yaratabilecek ve kayıtdışı alternatifler yaratabilir. Diğer taraftan küreselleşmenin en büyük kazananlarından olan ve 2000-2014 arası rekor seviyede yabancı sermayeyi içeri sokmayı başaran Çin’in şimdi “oyunun kurallarını değiştiriyor olması da” yine önümüzdeki senelerde küresel piyasalarda sert rüzgârların eseceğinin işareti olsa gerek.
TÜRKİYE’DE DE YURTDIŞI YATIRIMLAR ARTIYOR
Türkiye’de özelleştirmelerin çok yoğun yaşandığı 2006-2008 yılları arasındaki yıllık 20 milyar dolar seviyesindeki doğrudan yatırımları (FDI) bir kenara bırakırsak son 10 yılın ortalama FDI miktarı yıllık 12-13 milyar dolar bandında gezinmiş. Aynı dönemde Türklerin yurtdışında yaptıkları satın almaların miktarı ortalama 2-3 milyar dolar civarında dolaşmış. 2014’te Türklerin yurtdışı satın alımları ise rekor kırdı ve 7 milyar doları buldu. Geçen sene de 5 milyar dolara ulaştı.
2016 Ocak-Eylül ayının rakamlarına baktığımızda ise Türkiye’ye yurtdışından gelen FDI 7 milyar dolar seviyesindeyken Türklerin yurtdışında aldığı satın alımları ise 2.2 milyar doları buldu.
Ekonomiler soğudukça kılıçlar çekiliyor, ancak korumacılık duvarlarının artırılması ve yasaklar paniğin artmasına neden olur. Sermaye piyasalarının en çok ürktüğü konu, oyunun kurallarının değişmesi ve getirilen yasaklardır.
