İzlenmesi gereken bir başka risk: Rus sermaye piyasaları

Uzun süredir Bloomberg ekranlarında görmeye alıştığımız haberlerin başında Rus Rublesi’nin değer kayıplarıyla ilgili olanlar geliyordu. Hatırlanacağı üzere yıl başında Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesiyle gerilen Batı- Rusya ilişkileri rublenin değer kayıplarının başlamasına yol açmıştı. Kırım sonrası Rusya’nın gözünü Ukrayna’ya çevirmesi, ABD ve AB’nin Rusya’ya uyguladığı yaptırımlar derken rublenin yılın ilk 9 ayında değer kayıpları % 16’yı buldu.

PARA ÇIKIŞI DEVAM EDİYOR

Ülkeden aslında bir süredir para çıkışı gözlemleniyor. Yabancılar Rusya’daki direkt yatırımlarından, portföy yatırımlarından elde ettikleri kârları yurtdışına transfer ediyorlar. Özel sektörün bu çerçevede 2013 yılında yurtdışına yaptığı kâr transferi 60 milyar $. 2012’de ise 50 milyar $ seviyesinde. Ancak 2014’te yaptırımlar, gerginlikler derken işin rengi iyice değişiyor. Sadece 2 çeyrek sonunda 73 milyar $ para çıkmış vaziyette. Rus Merkez Bankası’nın hesaplarına göre yıl sonunda bu rakam 100 milyar $’ı aşacak.

DÖVİZ SATARAK ÇIKIŞI DENGELEMEYE ÇALIŞIYORDU

Bir yandan Putin’in dış politikadaki tercihleri ve Batı ile iyice bozulan ilişkiler, diğer yandan FED’in “Faiz artırımına yaklaşıyoruz” mesajı rublenin ABD Doları’na karşı tüm zamanların en düşük seviyesine gelmesine yol açtı.

Bu arada yeri gelmişken yakından takip etmeyenler için Rruble hakkında önemli bir ayrıntıyı aktaralım.

Türk Lirası’ndan farklı olarak Rusya’da “serbest kur” rejimi yok. Yani rublenin fiyatı tamamen serbest bir şekilde piyasada belirlenmiyor. Rus Merkez Bankası son 15 senedir kurun seyrini ve dolayısıyla enflasyonu kontrol altında tutabilmek için rublenin hareket edebileceği bir bant belirliyor. Eğer ruble bu bandın dışına çıkarsa müdahale ediyor.

Kuru durdurabilmek için rezervlerinden şu ana kadar 40 milyar $ satım müdahalesi yapan Rusya, yetmeyince, rublenin hareket bandını yükseltmek zorunda kaldı. Ayrıca politika faizi de bu sene 25 baz puan artırıldı.

Ancak bu önlemlerin de rublenin değer kaybını durduramayacağından endişe ediliyor.

KURU SERBEST BIRAKMAYA HAZIRLANIYOR

2013’ün başında 500 milyar $’lık rezervi ile dünyanın en fazla 2. rezervine sahip olan Rusya’nın şu an sahip olduğu rezerv miktarı altın hariç 420 milyar $. Yani 2 yılda 80 milyar $’lık kayıp söz konusu. Özellikle ABD Doları’nın küresel ölçüde ciddi değer kazandığı bir süreçte rubleyi bant içinde tutmak Rus Merkez Bankası için gittikçe zorlaşan bir görev.

SERMAYE KONTROLLERİ DEVREYE GİREBİLİR

Bir yandan her geçen sene artan para çıkışı diğer yandan Rus şirketlerinin sadece son çeyrekte ödemekle mükellef olduğu 50 milyar $’lık sendikasyon ve tahvil ödemeleri Rusya’nın daha radikal önlemler almasına yol açabilir. Rusya’da 2004 yılına kadar uygulanmakta olan sermaye kontrolü yeniden gündeme gelebilir. Ülkede yapılan her türlü yabancı para işleminin Rus Merkez Bankası nezdindeki özel hesaplardan yapıldığı o günlerin yeniden gündeme gelmesi sadece Rusya için değil bütün gelişmekte olan ülke yatırımcıları için şok bir gelişme olacaktır.

Rusya’da her türlü gelişmeye hazırlıklı olmamız lazım. Unutmayın ki gelişmekte olan ülke krizleri hep böyle başlar.