Akdeniz Ateşi bir başka yakıyor!
— FMF ne demektir?
FMF Ailesel Akdeniz Ateşi demektir.
Ateş, karın ağrısı ve eklem ağrıları ile karakterize nöbetlerle seyreden bir hastalıktır. Nöbetler esnasında kalp, akciğer, beyin zarlarında geçici olarak sıvı birikebilmektedir.
Ülkemizde her bin kişiden birinde FMF olduğu bilinmektedir. Taşıyıcılık oranı 1/5 dir. Bu oran akraba evlilikleri için ciddi bir uyarıdır.
FMF’ in yüzde doksandan çoğu yaşamın ilk yirmi yılında ortaya çıkar. Yüzde onu 25 yaş üzerinde, çocuklarda ise 5-6 yaşlarında görülür.
Akdeniz bölgelerinde yaşayanlarda sıktır. Kastamonu, Sinop, Sivas, Tokat, Erzincan, Kayseri, Malatya, Erzurum, Ağrı yurdumuzda başı çeken FMF diyarlarıdır.
— Belirtileri nelerdir?
FMF, ani başlayan ve nöbetlerle seyreden bir hastalıktır. FMF nöbetleri 12 saat ile 3-4 gün arası sürer. Ateş, karın ağrısı ve eklem ağrıları en sık dile getirilen yakınmalardır.
Ateş 40 dereceyi aşabilir ve önlem alınmaz ise havale nöbetlerine yol açabilir. Ancak ateş kural değildir, ateşsiz seyreden FMF’ ler de vardır.
Karın ağrısı ile birlikte bulantı, kusma, kabızlık olabilir. Nöbetlerin sonunda diyare, sık rastlanan bir bulgudur.
Yüzde yetmiş beş oranında eklem ağrıları görülür. En sık ayak bileği ve dizler şişer, kızarır. Özellikle çocuklarda ve gençlerde bu bulgular, romatoid artrit ve romatizmal ateş ile karışır.
Göğüs ağrısı akciğer ya da kalp zarı tutulmasından ötürüdür. Genelde batar karakterde bir ağrı olarak ifade edilir, nefes alıp vermekle şiddetlenir. Çekilen akciğer grafisinde sıvı biriktiği görülür. Nöbet sona erince sıvı da kaybolur.
Deri döküntüleri sıktır. Nöbet esnasında deri altında kırmızı ve ağrılı döküntüler olur. Ayrıca vücudun muhtelif yerlerinde kırmızı noktacıklarla karakterize kanamalar olabilir.
En sık akut apandisit ile karıştırılır. Bağırsak tıkanmasını taklit edebilir. Ayrıca eklem romatizması, akciğer enfeksiyonu hatta menenjit bulguları da verebilir.
— Riski nedir?
FMF’de en önemli sorun, dokularda amiloid adı verilen protein birikmesidir. Böbreklerde biriken amiloid böbrek yetmezliğine neden olarak, aşırı miktarda protein kaybıyla karakterize nefrotik sendroma yol açar.
— Nasıl teşhis edilir?
FMF’in teşhisinde kesin tanı kriterleri yoktur. Yarısına yakınında dalak büyümesi vardır. Laboratuar testleri, vücutta artmış yangısal aktiviteye işaret eder. Klinik ve laboratuar bulguların yanı sıra kesin tanı MEFV genindeki mutasyonlar ile konur.
— Nasıl tedavi edilir?
FMF tedavisinde kolşisin kullanılır. Kolşisin, hem nöbetleri hem de amiloidozu önlemeyi amaçlar. İlacın muhtemel yan etkilerine karşı peryodik kan kontrolleri gerekir.
Kolşisin, gebelerde kullanılabilir.
—FMF tanı kriterleri
• 38-40 derece arasında yüksek ateş
• Tekrarlayan karın ağrısı
• Tekrarlayan göğüs ağrısı
• Ağrılı ve şiş eklemler
• Kabızlığı takip eden ishal
• Bacaklarda özellikle diz altlarında kırmızı döküntüler
• Nadiren kas ağrıları
• Kadınlarda üreme organları enfeksiyonu
• Testislerde şişme
