Dikkat, sıcak çarpabilir!
- Sıcak çarpması ne demektir?
Sıcak çarpması, sıcak havanın etkisiyle beynimizde vücudumuzun ısı ayarını düzenleyen mekanizmanın bozulması demektir. Beynimizde, sıcak ve soğuk değişimlerine karşı duyarlı olan mekanizma, sıcak ortamlarda vücut ısımızı düşürür, soğuk ortamlarda ise yükseltir. Eğer vücut ısımız 40 dereceyi aşarsa beyin olumsuz etkilenir. Bu durumda ısı düzenleyici mekanizma devre dışı kalır.
- Ne tür problemlere yol açar?
Öncelikle ateş yükselir. Aşırı terleme olur. Aşırı terleme, vücutta ciddi su kaybına yol açar. Solunum sayısı artar, nefes darlığı gelişir. Nabız hızlanır ve tansiyon düşer.
- Yaşamsal risk oluşturur mu?
Evet, yaşamsal risk oluşturur. Sıcak çarpması sıcağa bağlı acil hastalıkların en ciddi olanıdır. Havadaki nem oranı yüzde 60’ı aşarsa bu risk daha da artar.
- En çok kimler risk altındadır?
Kalp-damar hastaları ve yaşlılar en çok risk altında olanlardır. Sürekli ilaç kullananlar da risk altındadırlar. Risk oluşturan ilaçların başında beta blokerler, teskin ediciler ve idrar söktürücüler gelir.
- Sıcak çarpması nasıl tedavi edilir?
Hasta, serin ve gölge bir yere alınır. Üzerindeki giysiler çıkarılır. İlk iş olarak ateşi ölçülür. Ateşi yüksek ise tüm vücut, ılık suya batırılmış sünger ya da çarşaf ile ıslatılır. Ateş ani olarak düşürülmemelidir. 39 dereceden itibaren soğutma işlemi yavaşlatılmalıdır.
Bu çabalarla ateş düşmez, bilinç bulanıklığı devam ederse mutlaka hastaneye sevk edilmelidir.
- Sıcak krampı ne demektir?
Aşırı terleme ve tuz kaybı nedeniyle oluşan kramplardır. En sık bacak kaslarını etkiler, son derece ağrılıdır.
Nadiren karın kasları ve parmaklara da kramp girebilir.
Kramp geçiren kişi serin bir ortama alınır. Kaybedilen su ve tuz ihtiyacı karşılanmalıdır. Bunun için tuzlu ayran ya da maden suyu içirmek gerekir. Bir su bardağı içerisinde yarım çay kaşığı tuz eriterek yavaş yavaş içirmek son derece yararlıdır.
- Nasıl önlem almalıyız?
Sıcak krampları, sıcak bitkinliği ve sıcak çarpmasına dönüşebilir. Bu nedenle krampları hafife almamalı en az 12 saat istirahat edilmelidir. Kramp geçiren sporcular ise en az 24 saat dinlenmelidirler. Kramp giren kaslara kesinlikle masaj yapılmamalıdır.
- Sıcak bitkinliği ne denektir?
Aşırı sıcak etkisiyle oluşan tansiyon düşmesidir. Tansiyon düşünce başta beyin olmak üzere organlarımıza giden kan akımı da azalır. Bu durumda organlarımız tam verimli çalışamazlar.
Organlarımızın verimsiz çalışması baygınlık hissi, halsizlik, baş ağrısı, baş dönmesi ve mide bulantısına neden olur. Gerekli önlemler alınmazsa bilinç bulanıklığına yol açar.
Sıcak çarpmasında ilk yardım nasıl yapılmalıdır?
- Hastayı serin bir ortama alın
- Giysilerini çıkarın
Tansiyonu düşük ise:
- Sırt üstü yatırın
- Bacaklarını yukarı kaldırın
Ateşi yüksek ise:
- Ilık suya batırılmış sünger ile vücudunu ıslatın
- 39 derecenin altında soğutmayı ağıra alın
Bilinci yerinde ise:
- Tuzlu ayran ya da maden suyu içirin
Bilinç kaybı var ise:
- 112’yi arayın
Nasıl korunmalıyız?
- Açık renkli, bol giysiler giyin
- Serin ortamları tercih edin
- Alkol tüketimini azaltın
- Yağsız, hafif yemekler tüketin
- Her gün en az 2.5 litre su için
- Şapkasız dolaşmayın
- 10.00-15.00 arası sokağa çıkmayın
Sıcak çarpması bulguları nelerdir?
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Yüksek ateş
- Bulantı
- Bilinç bulanıklığı
