Safra yolları taşlı dinlemez kalem kaşlı!
Safra taşları safra kesesi ya da kanallarında yer tutmuş irili ufaklı taşlardır.
Safra taşları, genetik nedenlerden ya da dengesiz beslenmelerden ötürü olur.
Düşük kalorili diyet yaparak hızla kilo vermek dengesiz beslenmektir ve bunun bedeli de safra taşları oluşmasına izin vermektir.
Çocuklarda görülen safra taşları sıklıkla doğuştan kan hastalıkları ile birliktedirler.
— Safra taşlarının içeriği nedir?
Safra taşları başlıca kolesterol, safra pigmentleri, kalsiyum ve protein içerirler, bu içeriklerine göre de sınıflandırılırlar.
Buna göre üç tür safra taşı vardır: Kolesterol taşları, pigment taşları ve mikst taşlar.
En sık görülen safra taşları kolesterol ve mikst safra taşlarıdır.
— Safra taşları en sık kimlerde görülür?
Safra taşları en sık orta yaş kadınlarda görülür. Doğum yapan ve östrojen kullanan kadınlarda ise çok daha sık görülür.
Erkeklerde daha az görülür.
— Safra çamuru ne demektir?
Kolesterol içeren safra taşları mikro kristallerden ibarettirler. Ultrasonografi ile tanımlanan bu mikro kristaller safra çamuru olarak adlandırılırlar.
Safra çamuru kendiliğinden yok olabilir, sebat edebilir ya da safra taşına dönüşebilir.
Safra çamuru kolesistit, kolanjit ve pankreatit gibi önemli hastalıklara yol açabileceğinden dikkatle izlenir.
— Pigment safra taşlarının özelliği nedir?
Pigment safra taşları kalsiyum tuzları, safra ve proteinlerin bileşiminden ibarettirler. İki tür pigment taşı vardır: Siyah ve kahverengi pigment taşları.
Siyah pigment taşları ileri yaşlarda ve beslenme bozukluğu olan kişilerde görülür.
Kahverengi pigment taşları ise sıkı diyet yapan ve sebze ağırlıklı beslenen kişilerde görülür. Safra kesesi alınan kişilerde daha sonra kanallarda oluşan safra taşları, kahverengi pigment taşlarıdır.
— Safra taşları ne tür yakınmalara yol açarlar?
Safra taşları genelde sessizdir, ciddi bir yakınmaya yol açmazlar. Ses verenleri ise bulantı, ağrı, gaz ve safra koliğine neden olurlar.
Safra koliği bilier kolik olarak da bilinir. Bu, safra kesesi ve kanallarına ait olan oldukça şiddetli bir ağrıdır. Safra koliği genelde yemeklerden 15-30 dakika sonra başlar.
Ağrı, karın sağ üst yarısında ya da göğüs kafesinin hemen altındadır. Aralıklarla gelir ve en sık sırta, sağ kürek kemiğine yayılır. Göğsün sol yarısına yayılan ağrılar kalp krizi kuşkusu uyandırırlar. Safra koliği şiddeti azalıp çoğalmayan, tek düze bir ağrıdır, müdahale edilmezse 3-4 saat kadar devam edebilir.
Mevcut ağrıya çok kez bulantı ve kusma da eşlik edebilir. Enfeksiyon olursa ateş olur. Safra kolikleri tedavi edilmezlerse günlük ya da aylık periyotlarla tekrar ederler.
— Asemptomatik safra taşı ne demektir?
Hiçbir yakınmaya yol açmayan, rutin ya da başka amaçlarla yapılan ultrasonografilerde tesadüfen saptanan safra taşlarıdır. Bunlara sessiz safra taşları da denir.
Enfeksiyona ve ağrıya yol açma olasılıkları yüzde birden daha da azdır. Bu nedenle ameliyat ya da başka yollarla tedavi edilmeleri gereksizdir.
—Akut taşlı kolesistit nedir?
Safra kesesi kanalının taş ile tıkanması ve iltihaplanması demektir. Safra taşı hastalıklarının en sık görülen ve en ciddi olan komplikasyonudur. Acil ameliyat gerekir.
— Safra taşları nasıl tedavi edilirler?
Asemptomatik safra taşlarının tedavisine gerek yoktur, izlemek yeterlidir. Akut taşlı kolesistit ve safra koliklerine ise laparoskopik kolesistektomi ile müdahale edilir.
Ameliyata engel bir durum var ise safra taşı eritici ilaçlar denenebilir. Kahverengi pigment taşları oldukça yumuşak olduklarından endoskopik yöntemle kolayca parçalanarak çıkartılırlar.
