ABD ve Avrupa Merkez Bankası gündemi belirliyor
Amerikan Merkez Bankası (FED) politika faizini beklendiği gibi çeyrek puan daha artırdı ve % 2’ye çekti. Bugünleri uzun zamandır tarif ettikleri için geçtiğimiz sokakları ve caddeleri biliyoruz. Kaybolmuyoruz. Nereye gideceğimiz iyi kötü belli.
FED’in faizleri artırması tek başına ilerlemiyor. Buna bir de Lehman krizi sonrasında yaşanan resesyonda büyüttüğü bilançosunu küçültmesi eşlik ediyor. 4 trilyonu aşan büyüklüğü ile ülke milli hasılasının neredeyse çeyreği kadar varlığa sahip banka. Bir süre önce bunun da iletişimini yaptı ve önümüzdeki 4 yıl içinde bu bilançonun yarıya inmesini bekliyoruz.
Olan biten bu. Bir de olacaklar var. FED’in devam yolu. Bunu da biliyor muyuz? Elbette. Bankanın kendisine göre FED, faizleri 3.5’e yakın bir yere kadar çekip bırakacak. Uzun vadede ise bu oran % 3 olacak. En azından buradan bakınca böyle hayal ediyorlar.
Tüm bunları 3 ayda bir açıklanan tahmin güncellemelerinden biliyoruz. Oy versin vermesin tüm FED başkanları birer hayali “faiz tabelası” oluşturuyorlar. Bankanın araştırma departmanı da bunları bir araya getirip “Siz kardeşsiniz, ortak tabelanız da bu” diyor. Biz de buradan bakıp söylüyoruz. Öyleyse hiç “uzman” filan olmaya gerek olmadan şunları söylemeniz mümkün. 2020’de FED bilançoyu şimdiye göre 1 trilyondan fazla küçültmüş olacak. Faiz ise % 3.5’e yaklaşacak. Oldu bitti.
Dünkü toplantıda 1 üyenin “2018 yılında faizi 1 fazla artıralım” demesiyle 15 üyeden “Bu yıl faiz 4 kez artar” diyenlerin sayısı 7’den 8’e yükselmiş oldu. Bundan 1 gün önce 8 üye “3 kez artar” diyordu. Böylece FED’in 2018 faiz artışı beklentisi 4’e çıktı mı? Çıktı. Peki bu haber neden ortalığı yıkmadı? Cevabı yukarıda. Çünkü banka varacağı yeri değiştirmedi. Aynı trenle, bir durağa daha çabuk uğrayıp sonrasında daha yavaş şekilde ancak yine aynı yere gideceğiz.
Başkan Trump’ın 1.5 trilyon dolarlık uzun vadeli vergi kesintilerinin bir bölümü bu yıla isabet etmesine rağmen ekonomi büyük bir atılım göstermedi. % 4’ün altına kayan işsizliğe rağmen ücretlerde şahlanma göremedik. Bu yüzden enflasyon sakince yükseliyor. Dalga küçük olunca FED de hızlı kürek çekmek zorunda kalmıyor. Düşük enflasyon aynı tempoda faiz artırma konforu sağlıyor. 10 yıllık faiz bu yüzden % 3’ü bir türlü anlamlı şekilde aşmıyor. Batı’nın bu cephesinde yeni bir şey yok. Dağılabiliriz.
AVRUPA MERKEZ BANKASI POPÜLİZME TUTSAK OLMAYACAK
Avrupa Merkez Bankası’ndan (ECB) sızan haberlerde, dünkü toplantının varlık alımlarının azaltımı konusunda tartışmalara sahne olabileceği yönünde bir ipucu görmüştük. Zaten temmuz ayında olacak bu tartışmayı neden öne çekmiş olabilir ECB? Sanırım benim bir cevabım var. Yanıt İtalya.
“Merkez bankası bizim daha çok tahvilimizi almalı ve onda olan tahvillerimizi de affetmeli. Ancak bu şekilde borcumuz biter” tadındaki yeni popülist hükümet açıklamalarına yanıtıdır bu bankanın. Genişlemeci para politikamız bitecek. İtalya’nın borcu da İtalya’nın sorunudur. Bankanın politikası popülizme tutsak edilmeyecek mesajıdır bu.
Şimdi yıl sonuna kadar Avrupa menşeli bonoları almayı sürdürecek ECB. Böylece bilanço da büyümeye devam edecek. Aralıkta ise duracak. Bilanço şişmeyecek. Yeni olan yönlendirmeye göre kısa vadeli faizleri de en azından 2019 yazına kadar artırmayacaklar. Aralık sonrasında yeni alım olmayacak ancak bilanço küçülüp daraltıcı bir etki yapmasın diye itfa ve faizlerden gelen ödemeler yeniden ilgili bonolara yatırılacak. Bilanço aynı büyüklükte kalmaya devam edecek.
Destekleyici para politikası kurgusu sürecek çünkü enflasyon istenen patikaya hâlâ giremedi. Reformları tam yapamayan ve düşük büyüme sergileyen Euro Bölgesi için de, buradan taşan fonları çeken gelişen ülkeler için de haber fena değil.
Fena olan şey iki tane: Biri, düşük faiz ortamında çok az ülke gerçekten sorunlarını gidermeyi başardı. İkincisi ise 2020 civarında dünya bir kez daha yavaşlamaya başlarsa ya da bu ticaret savaşları ekonomileri sarsarsa daha normalleşemeden banka elleri yukarıda yakalanacak. O zaman ne olacak?
İyi bayramlar...
