Türk pop müziği söz yazarları Türkçe bilmiyor mu?

Elif Şafak’ın yazısı tartışma yarattı

“Gidiyorum şimdi elimde çanta, tüm bağlantımı kestim şu anda” .... “Je t’aime ille de je t’aime, emret uğruna dağları aşıp gelem”...”Keşkelerin olmadığı bir yerde yaşamak isterdim, yalanların aktığı bir yerde susamak isterdim, bana bu yere vize verecek kişi çok, seni bana hep rezil edecek kişi çok”... Bu ve bunun gibi birçok şarkı sözlerinde anlam aramalı mı yoksa dinleyip unutmalı mı? Adına yaraşır biçimde çabuk üretilip çabuk tüketilen popüler müzik biraz daha uğraşı hak ediyor mu?

HABERTÜRK Gazetesi yazarı Elif Şafak geçtiğimiz pazar günü konuyla ilgili bir yazı kaleme aldı ve dedi ki: “Radyodan yükselen kimi şarkıların sözlerine inanamıyorum. Bakkal dönüşü kesekâğıdına tükenmez kalemle karalanmış cümleler gibi, özensiz, anlamsız ama muhakkak kafiyeli! Biz ne zaman böyle olduk? Kafiye olsun da taştan olsun diye mi bakıyoruz artık? Yan yana gelmiş kelimelerde ne bir ahenk, ne bir dil oyunu, ne bir özen, ne bir duyarlılık.

Üst üste on şarkı dinledikten sonra moralim bozulmuş vaziyette yağmuru seyrediyorum. “Aklıma bir fikir geldi” diyorum. “Bugün Türk pop müziğinde şarkı sözü yazan kaç kişi var? Elli, bilemedin yüz, hadi üç yüz olsun.” “Olsun...” “Şimdi bunların her birine birer adet sözlük hediye edilse fena mı olur? Ya da böyle bir mecburiyet gelse. Hani arabalara çocuk koltuğu koymak zorunlu oldu ya, onun gibi, şarkı sözü yazanlara da muhakkak Ferit Devellioğlu’nun sözlüğünü bulundurmak, her hafta iki kitap okumak ve günde en az bir saat Türkçe çalışmak mecburiyeti konsa.”

Türk pop müziği söz yazarlarının Türkçe eğitimine ihtiyaçları var mı yoksa beklentileri fazla yüksek tutmamakta yarar mı var? Yani Demet Akalın’ın da dediği gibi “elimizde çanta, tüm bağlantıyı kesmeli mi şu anda”?

HT Magazin ekibi sordu, işte farklı görüşler...

‘Popüler müzikte söze bakılmaz, şarkı sözü edebiyat eseri değil’

‘Herkes edebiyat ustası olamaz. Evet, son dönemde bazı şarkı sözlerinde bilinçli hatalar var ama ellerine sözlük vermek biraz ağır geldi bana...’

Besteci / Söz Yazarı ŞEHRAZAT:

Evet son dönemde bazı şarkı sözlerinde hatalar var. Bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde şarkı sözlerinde devrik cümleler kullanılıyor. Kafiye uydurmak için çaba sarf ediliyor.

Bunu yapanlar var ama tüm şarkı sözü yazarlarının eline birer Osmanlıca sözlük verelim şeklinde ithamda bulunmak biraz ağır geldi bana. Bunu kendilerine kalp kırmadan anlatmak gerek. Zaman zaman hepimiz belki de yapmışızdır.

Popüler müzikte böyle şeylere bakılmaz genelde. Herkes yaşadıklarından, kendinden bir şeyler arar güzel sözler yazmaya çalışır. Bunun için özellikle Türkçe’yi yozlaştırmamak lazım. Buna ben de karşıyım. “Her şarkı sözü yazarının eline bir sözlük verelim” derken herkes birer Elif Şafak gibi edebiyat ustası olmak zorunda değil. Bizler birer öğrenciyiz, gençlere toleranslı davranmak gerekir.

Dilimizi yozlaştırmamak için eleştiri dozunu da iyi ayarlamamız gerek.

Şarkı Sözü Yazarı ZEYNEP TALU:

‘O zaman edebiyatçılara ve şairlere de sözlük lazım’

Aslında Elif Şafak haksız sayılmaz. Gerçekten de dediği gibi kesekâğıdına yazılmış şarkı sözleri var. Ama bunu genellemek yanlış. “Topu topu 300 tane söz yazarı var, hepsine sözlük lazım” demesi komik olmuş. Ben üzerime alınmıyorum.

Cesur olup daha net yazabilirdi. O zaman ben de bütün edebiyatçılara ve şairlere sözlük lazım derim. Bu da saçma olur.

Müzik Eleştirmeni CUMHUR CANBAZOĞLU:

‘Dans ederken sözleri zaten kimse dinlemiyor’

Önce türkülere bakmak gerekiyor, yüzyıllardır öyle komik sözler var ki! Popüler müziğin yanında iyi şarkı sözü yazanlar da var ama kimse Serdar Ortaç’tan böyle bir şey istemiyor. Olayın müzikal yanına bakarsanız orada da aynı sorun var. Bu popun getirdiği, kolay tüketimin getirdiği bir şey. O zaman gidip MFÖ’nün, Bülent Ortaçgil’in parçalarını dinleyecek, yeni kuşaktan Feridun Düzağaç dinleyecek. Zaten müzik görsel olarak tüketiliyor, siz oraya nasıl sözler yazarsanız yazın insanlar dans ederken umursamıyor, dikkat bile etmiyor. Kimse Serdar Ortaç’tan, Demet Akalın’dan böyle bir şey beklemiyor. Dinleyen bunu talep ediyor.

Yorumcu / Şarkı Sözü Yazarı TUĞBA ÖZERK:

‘Kitap okuyorum, beynimde biriktirdiklerimi yazıyorum’

Elif Şafak’ın bu konuda genelleme yapması çok talihsiz olmuş.

Elbette piyasada abudik gubidik şarkılar var. Ama aklı başında insanların yazdığı şarkı sözleri de var. Ben elbette ki kitap okuyorum, bununla kalmayıp insanların içinde geziyorum, gözlemliyorum ve kalbimde, beynimde biriktirdiklerimi şarkı sözü haline getiriyorum. Bu nedenle benim şarkılarımın hep bir ruhu vardır.

Sanatçı LEMAN SAM:

‘Kötümser değilim, sözler günün getirisi, önce günü düzeltmek lazım’

Yazıyı pazar günü okudum ama ben Elif Hanım kadar sert düşünceler içinde değilim. Bu dönem popüler kültür dönemi. Romantizmden uzak, siz’li biz’li olmanın sıkıcı olduğu maddiyatın ve günlük ilişkilerin yaşandığı anların olduğu gibi kaleme alındığı bir dönemdeyiz. Bunun iyi ya da kötü tarafını sorgulamıyorum. Geçiş dönemindeyiz, hiç hesaplamadığımız gibi gidiyor hayat. Zaman ve şartlar ülkenin sosyopolitik durumu böyleyken şarkı sözlerimiz yaşadığımız topluma ayna tutacak tabii ki. Kötümser değilim sözler günün getirisi sadece, günlerimizi düzeltmek lazım belki de.

‘Elif Şafak haklı, şarkı sözü yazanlar yanında sözlük taşımalı!’

‘Bakıyorum, birçok şarkı sözüyle bestesi arasından dağlar geçiyor. Türkçe mahvoldu, Şarkı sözü yazanlar kitap okumalı, sözlük bulundurmalı...’

Yorumcu / Besteci / Söz Yazarı KAYAHAN:

Elif Şafak bu konuda haklı. Çünkü bu iş çok komik hale geldi. Şarkı sözü yazanlar kitap okumalı, yanlarında bir sözlük bulundurmalı ama bu bile yeterli değil. Aynı zamanda müziği de öğrenmeleri gerekli. Benim şarkı sözümle bestem arasından su geçmez. Ama bakıyorum birçok kişinin şarkı sözüyle bestesi arasından iki dağ geçiyor.

Türkçe mahvoldu. Şarkı sözü yazanların beste yapanların çoğalmasının nedeni halkın son derece hoşgörülü olması. Her şarkıyı dinliyorlar. Oysa elemeleri gerek.

Besteci / Söz Yazarı FUAT GÜNER:

‘Şarkıların her yanından anlamsızlık akıyor, yeniden Türkçe dersi almaları lazım’

Elif Şafak’ı haksız bulmuyorum sözlük yetmez, yeniden Türkçe dersi almaları lazımdır. Mazhar’lar, Aysel’ler, Bülent’ler, Fikret’ler, Çiğdem Talu’lar yok artık. Yeni jenerasyon ne dediğini bilmiyor. Sözleri baştan aşağıya okuyun bir tek kelime size bir şey ifade etmez. Anlamsızlık her yanından akar gider şarkının. Anlamı olmayan şarkıya iyi müzik yapmak da olanaksızdır. Sırf slogan olsun diye laf olsun diye şarkı yapılmaz kimse dönüp büyüklerim bu işi nasıl yapmış diye bakmazlar mı?

Şarkı Sözü Yazarı SEZEN CUMHUR ÖNAL:

‘Türkçe’ye insafsızlık yapılıyor’

Aşk yazan, aşkı yazan, aşkla yazan bir aydın kadınca duyarlılıkla yazın hayatında Türkçe aşkıyla magazin müziğin ilahlarına karşı çıkıyor. Ne güzel. Pop müzikte umarım şafak atıyor. Türkçemize karşı yapılan bu insafsızlığı kınıyorum. Son dönemde Türkiye’de albüm satışları sıfır noktada. Şarkıyı uçuracak olan sözcükleridir. Bu yoksulluk içinde Sayın Elif Şafak’ın düşüncelerine katılmamak mümkün değil.

Albümlerdeki satış grafiklerinin düştüğü yoksulluğu korsan ve diğer mazeretlerle örtmeye çalışanlar iyi düşünsünler. Müziğe tutkulu Türk müzikseverleri eğlence müziğiyle uyutuluyor. Genç kuşaklara seslenilen bir ortamda Türkçe’yi bu kadar kötü kullanmak söz yazarlarına yakışmıyor. Elif Şafak gibi bir yazarın bunu gündeme taşımasına şükran duyarım.

Besteci / Söz Yazarı METİN ÖZÜLKÜ:

‘Dinlerken cinnet getiriyorum’

Sanıyorum, Elif Şafak radyoda bir şarkı dinlerken cinnet getirip o yazıyı yazmış. Ben de çoğu kez benzer şekilde cinnet getiriyorum. Son dönemde albüm yapalım mantığıyla üzerinde yeterince çalışılmadan birçok şarkı sözü yazılıyor. Üzerinde çalışılıp ortaya çıkarılan şarkı sözleri de var. O insanlar ayrı tutulmalı. Eminim Elif Şafak da birçok kişiyi ayrı tutuyordur. Sonuç olarak müzik çığırından çıkmış durumda. Bunun nedeni de şarkı sözü yazmanın basit bir işmiş gibi algılanması. Yeni nesilin bu özgüvenini anlamak mümkün değil. Ortalık gürültü kirliliğinden geçilmez hale geldi.

Yorumcu / Söz Yazarı BURCU GÜNEŞ:

Dünya görüşüne sahip olmadan söz yazılmaz

Elif Şafak haklı. Sadece kitap okumak yetmez. Bunun yanı sıra bir dünya görüşüne ve felsefeye de sahip olmak gerekir. Ne yazık ki son dönemlerde bu özelliklere sahip olmayan birçok kişi söz yazıyor. Bu da kirlilik çıkartıyor.