Vogue editörünün sivri çıkışı tartışılıyor...
GAZETE HABERTÜRK/ POLEMİK
GÜLİN YILDIRIMKAYA
gulinyildirimkaya@haberturk.com
Moda bütün kötülüklerin anası mı?
ÇOCUK işçiler, kötü çalışma koşulları, küresel açgözlülük kültürü, aşırı tüketim, çarpık imajlar, yeme bozuklukları, çevre kirliliği, su kıtlıkları, hatta pornografi, boşanma ve gençlerin ihtiharları... Ünlü moda dergisi Vogue’un ve Sunday Times Gazetesi’nin eski moda editörü Charty Durrant’a göre, tüm bunların sorumlusu moda endüstrisi... 20 yıldır çalıştığı moda endüstrisini terk eden Durrant, ‘Trendlerin Tiranlığı’ başlıklı makalesinde modern dünyada var olan sorunların büyük bir bölümünün kökeninin modada yattığını, moda tarafından şiddetlendirildiğini anlattı. Durrant’a göre modanın çevreye zehirli etkisi tekstil endüstrisinin yoğunlaştığı Hindistan, Çin, Brezilya ve Afrika’da açıkça görülüyor. Çevreyi kirleten böcek ilaçlarının ana sorumlularından biri moda, çünkü bunlar ucuz pamuk üretmek için kullanılıyor. Su kıtlığında da modanın parmağı var. Materyalizm, yapaylık, açgözlülük, dış görünüşe olan takıntı ve bununla birlikte gelen yeme bozukluklarında da moda başrolü oynuyor. Durrant’a göre modern moda, demode ve rezil olma korkusuyla cinsel çekim üzerinde şekillendiriliyor. Artık rahatlık ve kendine özgü bir stil oluşturmak geri planda kaldı. Sürekli değişen trend çılgınlığı derinleştikçe, moda kendini ifade etme biçimi olmaktan çıktı, kendini ve diğerlerini yargılama haline geldi. Durrant haklı mı? İşte Türk moda dünyasının önde gelen isimlerinden farklı görüşler...
"Kötülüklerin anası moda değil müzik"
Modacı Raşit BAĞZIBAĞLI:
BENCE modern dünyadaki sorunların suçlusu moda değil, daha çok müzik. Moda birçok şeyin etkisinde kalarak kendini geliştiren bir kavram, dünyadaki şiddetten, politikadan vs. Moda etkileşim içinde etrafta olan bitenlerle, evet bazı şeylere yön de verir ama daha çok etraftan ilham alarak büyür. Yani sorunu ya da başka bir şeyi yaratmaz, olandan etkilenir. Müzik çok daha fazla etki ediyor eğer böyle bir şiddetlendirmeden bahsedilecekse.
Tasarımcı Özgür MASUR:
‘Moda şiddetlendirmiyor heyecanlandırıyor’
MODANIN tanımı içinde de sosyal, ekonomik, siyasal faktörlerden hepsi var, bunların hepsini bünyesinde barındırıyor zaten. Bu kavramların hepsi birbiriyle bağlantılıdır. Moda demek, içinde birçok faktörü barındırmak demek, bu noktada Durrant’a katılıyorum evet. Fakat modern dünya demek sadece moda demek de değil. Evet en büyük sektör ama modern dünyanın sorunlarını şiddetlendirdiğini değil, dünyayı heyecanlandırdığını düşünüyorum.
"Faşizm ne yapıyorsa moda da onu yapıyor"
Modacı Cemil İPEKÇİ:
AYNEN katılıyorum. Lugatta faşizm eşittir neyse moda da aynı şeyi yapıyor. Bir defa moda insanların psikolojisini bozuyor. Modanın günden güne artan muazzam bir ağırlığı var, insanlara daha çok çocuk yaşlardan itibaren, daha kişiliklerini bulmadan kişilik biçiyor. Belki bir kız çocuk doğal bir yaşam sürse hayatı boyunca saçını boyamayacakken, 11-12 yaşında dış etkenlerden dolayı saçını boyama ihtiyacı duyuyor. Yer-gök butik ve elbise dolu. Ve son elli yıldır yapılmış bütün elbiseler tekrar şeklinde var. Belki bir yüzyıl önce modanın bir keyfi vardı çünkü insanlar bir ürün alıyordu, iki sene giyiyordu ve onu giymek çok önemliydi. Bir kadın bir gece elbisesini üç sene giyebiliyordu, yine de o kıyafetten bahsedilebiliyordu. Çünkü ona özel olabiliyordu, şimdi kişiye özel de değil. İnsanlar para kazanmak için yanlış, kendine ait olmayan davranışlarda bulunuyorlar. Sosyal yanlışları bu noktada başlıyor. Böyle bir patlamayı kitapta olsa anlayacağım, seyahatlerde ya da seminerlerde olsa anlayacağım ama kıyafetlerdeki patlamayı anlamıyorum. Günde binlerce moda sektöründe iflas var ve hâlâ da moda sektörünün aklı başına gelmiyor. Moda sektöründe işçi olarak çocukları kullanıyorlar, kadınları kullanıyorlar vs. ve bunlar çok kötü şartlar altında çalıştırılıyor. Bugün Asya ve Afrika moda yüzünden acı çekiyor, açlıktan ölüyorlar. Bir de buraya yatan paralar, bütün bunlar için harcanan paralarla Afrika’ya yardım edilmeye kalkılsa... Ayrıca insanlar böyle yaşarken mutlu da değiller. İnsanlarda git gide görülen bir bedbahtlık var. Bence moda için en güzel kavram ‘faşizm.’ Bence dünyanın en büyük faşist olgusu modadır. Eğer insanlar buna dur demezse moda insanları mahvetmeye devam edecek. Bence insanlar artık çok daha sade giyebilirler ve hiçbir şey kaybetmezler. Artık giysi kılıfından çıkıp insan kılıfına girmeleri lazım.
