Esad'ın gazcı kardeşleri...
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Doğalgaz İhraç Eden Ülkeler (GECF) toplantısına katılmak üzere Tahran’da, ancak asıl mesele gaz değil Suriye ve sonrası. Esad’ı yerinde tutmak için gayret sarf eden, IŞİD terörüyle uğraşmak yerine Esad’lı Suriye’yi ayağa kaldırmak isteyen iki liderin zirvesinden çıkacak sonuçlar hem bölgeyi hem de Türkiye’yi yakından ilgilendiriyor.
Putin’in Tahran ziyaretiyle iki ülke ilişkilerinin daha çok konuşulacağı bir döneme gireceğiz. Başta bölge siyaseti, nükleer enerji, petrol ve doğalgaz olmak üzere özellikle Ortadoğu’da dengeleri değiştirme emareleri taşıyan askeri alandaki teknik işbirlikleri daha dikkat çekici olacak.
Dolayısıyla doğalgaz ihracatçısı iki ülkenin rekabeti, GECF zirvesinde diğer konuların yanında gölgede kalacaktır. Hatta dünyanın en büyük gaz rezervine sahip İran’ın uluslararası doğalgaz piyasasını etkileyecek bir oyuncu olmaması dikkate alınırsa Rusya ile gaz konusunda ele alacaklar pek fazla detay olmadığı da söylenebilir. Çünkü Avrupa pazarında Rusya’ya rakip olacak İran gazı için ciddi yatırımlar ve bunun için de para gerekiyor. Rusya bu süreci diğer işbirlikleriyle erteleyebilir.
Diğer taraftan iki ülke, Hazar’ın statüsü ve çevre meselelerini bahane ederek Türkmenistan doğalgazının da Trans Hazar Boru Hattı ile TANAP’a dahil olup Avrupa’ya ulaşmasını engellemek için de mevcut politikalarını devam ettirme yönünde adım atacaklardır. İran’ın yaptırımların kalkması sonrası Hazar’daki mersin balıklarından elde ettiği havyarı dünyaya pazarlaması yönündeki cilalı haberler de güzel gerekçe olabilir.
İran, Batı’nın yaptırımlarından kurtulmanın sevinciyle yeni gelecek hesapları yaparken, Rusya yaptırımların muhatabı bir ülke olarak yeni işbirlikleri arıyor. Tuhaf değil mi?
DOĞALGAZ, DOĞAL YOLLARDAN UCUZLUYOR
Vatandaş cebine yansıyacak bir haber duyunca konuya dikkatlice yoğunlaşıyor. Ancak halkın bu doğal ilgisini fazla örselememek gerekir. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Mustafa Yılmaz, doğalgaz piyasasındaki 69 dağıtıcıyı ilgilendiren, diğer bir ifadeyle direkt tüketiciyle ilgisi olmayan bir kararı açıkladığında bile konu vatandaşa indirgenerek anlatılmaya çalışılıyor. Bu yaklaşım doğru değil. Bu karar, tüketicilerin daha ucuza doğalgaz temin etmesi için değil, sektördeki oyunculara yönelik.
Piyasanın liberalleşmesi çerçevesinde oyuna dahil olan toptancıların, piyasayı domine eden BOTAŞ karşısında, tedarikçilerden temin ettikleri pahalı gazı müşterilerine daha ucuza satmaları söz konusu değil. Ancak yönetmelikler çerçevesinde de arz edecekleri gazın ancak % 50’sini BOTAŞ’tan alabiliyorlardı. Müşterileriyle kontrat yapıp piyasa şartlarında gaz temininde zorluk yaşayan dağıtıcılara destek için EPDK, % 50 şartını kaldırıp tüm ihtiyacın BOTAŞ’tan karşılanmasının önünü açtı.
Halbuki 69 dağıtıcının, BOTAŞ’tan daha ucuz fiyatlara doğalgazı getirip Türkiye piyasasına arz etmesi bekleniyordu. Henüz o noktaya gelebilmiş değiliz. Dağıtım şirketlerinin, Türkiye içi gaz dağıtım bedellerinde bazı kalemlerin artırılması sebebiyle sıkıntı yaşadıkları ve EPDK’nın bu yüzden böyle bir karar aldığı da söylenebilir.
Öte yandan doğalgaz rakamları, doğal yollardan ve kendiliğinden aşağı iniyor. Petrol endeksli formüllerle fiyatı belirlenen gaz, dolar bazında yaklaşık % 30- 40 ucuzladı ve BOTAŞ’ın sırtındaki sübvansiyon yükü de epeyce hafifledi.
RUSYA UÇAKLARINA TÜRKİYE'DEN İKRAM YASAĞI!
Mısır’ın Sina Yarımadası’nda düşürülen Rus yolcu uçağının, kola kutusu ve düzeneği içine yerleştirilen bombayla düşürülmesinin ortaya çıkmasının ardından, Rus makamları riskli gördükleri ülkelerden ikram alınmasına güvenlik sebebiyle yasaklar getirmeye başladı. Türkiye de bu ülkelerden birisi. IŞİD’in uçağa bomba düzeneğini ikram ürünleriyle birlikte yüklediğini açıklaması ve yapılan araştırmaların da bunu doğrulamasıyla, Rus uçaklarının Türkiye’den ikram almasına da yasak getirildi.
