Karapınar'da enerjide yeni bir model doğuyor...
Yerli kaynaklardan enerji temini için geliştirilen projelerin en önemli tarafı, sürdürülebilir olması yönünde atılan adımlardır. Yıllardır enerjimizin yerli kaynaklardan üretimi için çalışmalar olduğunu duymamıza, hatta yerli kömür rezervlerinin arama faaliyetleriyle artırılması, rüzgâr, güneş ve jeotermal için ölçümlerin yapılarak imkânlarımızın kamuoyuna defalarca açıklanmasına rağmen, sonuca gidecek çalışmalarda sürekli sıkıntı yaşanmıştı. En önemli meselemiz de nasıl bir modelle yol alınması gerektiği sorusuna cevap bulunamamasıydı.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak’ın başta yerli kömür olmak üzere diğer enerji kaynaklarının ekonomiye kazandırılarak enerjideki yerlilik oranının yükseltilmesi için gösterdiği çabaların en başına modellemeyi koymak gerekiyor. Çünkü şu ana kadar uygun model bulunması yönünde beyin fırtınası yapılamadığı için yol alamıyorduk. Dün yapılan Karapınar Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı 1 (YEKA) Güneş Enerji Santral (GES) ihalesi, bu açıdan dikkat çekicidir. Sadece rakamsal büyüklüğü değil, bizatihi ihalenin kendisi dünya enerji devlerinin de ilgisine mazhar olan bir modeldir. Enerji Bakanı Berat Albayrak, ihalesi gerçekleşen Karapınar’da yatırım tutarının 1.3 milyar doları aşacağını vurguluyor, ancak bu rakama ulaşılmasını sağlayacak olan bizatihi modelin kendisi, bakanın kararlılığı olacaktır. Üç grubun yarıştığı
Üç grubun yarıştığı Karapınar’da, 1.000 MW kapasiteli güneş enerjisi santralı ihalesi için teklif edilen kWh başına 6.99 sent rakamının bir yarış sonrası ortaya çıkan en düşük rakam olmasıyla birlikte, bu model, rüzgâr ve diğer yenilenebilir enerji kaynakları için de kamu otoritelerine cesaret verecektir. İhaleyi en düşük teklifle kazanan Kalyon ile ortağı Güney Koreli şirket Hanwha için de parantez açmak gerekiyor. Çünkü Türkiye’deki yatırım iklimi G.Kore, Çin ve Japonya gibi ülkeler başta olmak üzere kürenin doğusunda ciddi ilgi görüyor. En önemli sebebi de bu ülke şirketlerinin ülkemizde bitirmiş oldukları büyük altyapı projeleridir.
TÜRKİYE YATIRIMLARINA DOĞU İLGİSİ
Karapınar YEKA 1 ihalesine 4 konsorsiyum katıldı. Limak-CMECHareon Solar Ortak Girişim Grubu’ndaki iki şirket de Çinli. İhaledeki en düşük teklifi Kalyoncu ile birlikte veren LG’nin yan kuruluşu Hanwha şirketi G.Koreli. Çalık Enerji grubunun ortağı Solargiga firması da Çinli. Kibar grubunun (AKC Güneş Ortak Girişim) ortaklarından birisi de Çinli Chint firması.
1 Ocak 2017 ile 17 Mart 2017 arasında Türkiye’nin toplam elektrik ihtiyacı için gerçekleşen elektrik üretimi ve ithalatı, kaynaklara göre şöyle:
YEKA 1 ile Türkiye aynı zamanda ciddi teknoloji transferi de gerçekleştirecek. Yılda minimum 500 megavat fotovoltaik modül üretim kapasitesine sahip fabrika kurulumu projenin en önemli argümanı olması hasebiyle, ihale şartı gereği de 10 yıl boyunca Ar-Ge yapılacak. Aynı zamanda da buradan 1000 MW bağlantı kapasitesi tahsisi yapılacağından, istihdam, yerli enerji üretimi, yerli teknoloji geliştirilerek katma değerler de sağlanacak. Buradaki santraldan yılda yaklaşık 1.7 milyar kilovatsaat elektrik üretilmesi bekleniyor. Bunun anlamını Türkiye Elektrik İletim AŞ’nin rakamlarıyla ifade edersek tablo daha iyi anlaşılacaktır.
Daha ilginç detaylar ise 2016’nın ilk 10 ayında (Ocak-Ağustos) güneş enerji santrallarından toplam 855.000 megavatsaat elektrik enerjisi üretiminde yatıyor. Sadece YEKA 1’den 1.7 milyar saat elektrik üretimi beklenirken, benzer diğer projelerle verimlilik boyut değiştirecektir.
YERLİLİK KRİTERİNİN TAKİBİ ÖNEMLİDİR
YEKA 1 ihale şartnamesinde, ilk 500 megavattaki yerlilik oranının yüzde 60, ikinci 500 megavattaki yerlilik oranının da yüzde 70 olması hedefleniyor. Dolayısıyla projede yaklaşık 1500 kişinin istihdam edilmesinden ziyade, nitelikli insan kaynağı yetişmiş olmasının altını çizmekte fayda var. Bunun için yerlilik kriterinin hassasiyetle takibi şart.
