Fiber altyapı tartışması ne oldu?
Telekomünikasyon sektöründe taşlar yerine oturmuş gibi görünüyor. Geçen yıl yaşanan tartışmalar, rekabetler, açıklanan çeyrek raporlar sonrası değerlendirmeler artık pek olmuyor. Özellikle mobil tarafında 3 GSM operatörü; lider Turkcell, ikinci sıradaki Vodafone ve ikisini takip eden Türk Telekom (Avea) belli noktalarda uzlaşma zemininde buluşmuşlar. Abone sayısıyla, abone geçişleriyle, fiber altyapıyla GSM operatörleri fazla uğraşmıyor, aralarında eskisi kadar tartışmıyorlar.
Üç GSM operatörünün pazar paylarında artık fazla hareketlilik olmuyor. Bir zamanlar % 60’ların üzerinde pazar payı olan Turkcell, artık pazardan aldığı % 44 payla yerini sabitlemiş gibi görünüyor. Vodafone % 31’lerde soluklanıyor ve yerinden memnun gibi. Türk Telekom kendini sabit ve mobil tarafta tek markayla pazarlamaya çalışırken, Bilgi Teknolojileri ve İletişimi Kurumu (BTK) raporlarında “Avea” olarak zikredilmesinin önüne henüz geçememiş olmasıyla birlikte mobil pazardaki payı % 25’e yakın. Çok az bir farklılıkla 3 operatörün de müşterilerinin % 50’si yani yarısı faturalı abone. Asıl mücadele daha fazla faturalı abone temininde yaşanıyor.
Mobil tarafında fiberde gelinen nokta, “Ayrı ayrı sokak kazmayalım, ortak altyapı yatırımları yapalım, fiber döşeyelim” iken, sabit hatlarda ise halen daha TT, fiber altyapısını, işletmeyi kimseyle paylaşmaya veya ortak yatırımlar yapmaya yanaşmıyor. Mobil iletişimde taşlar şirketler arasında ne kadar oturmuş ise sabit iletişimde de o derece hareketli. TT ve diğer şirketler arasında bazı noktalarda henüz düzlüğe çıkılmış değil. BTK raporlarına göre alternatif işletmecilerin fiber uzunluğu 2016 yıl sonu itibariyle 62.567 km.’ye çıkmışken, Türk Telekom’un fiber altyapı yatırımları 228.407 km.’ye ulaşmış durumda.
MALİYE CEPTEN PARA KAYBEDİYOR
Maliye Bakanı Naci Ağbal, kasaları doldurmak için gün aşIrı yeni projelerler, tekliflerle, paketlerle karşımıza çıkıyor. Borçları yapılandırıyor, ödemeleri kolaylaştırıyor, önü arkası belli olan programlarla vatandaşa, “Git borcunu öde, sorumluluktan kurtul” derken, hazineyi de doldurmuş oluyor. Fakat son yıllarda teknolojideki hızlı değişim ve dönüşüm farklı bir tablo ortaya koyuyor. Cep telefonlarındaki vergi kalemlerinin hem çokluğundan hem de oran olarak yüksek olmasından kamuoyunun hislerine tercüman olarak ben de şikâyetçi oldum, yazılar yazdım. Şimdi neler olduğunu biliyor musunuz?
Maliye Bakanlığı yıllarca cep telefonuyla veya mobil cihazlarla yapılan konuşmalardan yani sesli iletişimden % 25 vergi alıp yüksek meblağları kasaya koydu. Yüksek oranlara itirazları da dikkate almadı. Günümüzde ise vergi oranı % 5 olan data (veri) trafiği hızla artarken, ses trafiği hızla düşüyor. GSM operatörleri de yatırımlarında daha fazla gelir getiren data tarafına ağırlık veriyor. Ama Maliye Bakanı Ağbal mutlu değil. Buradaki gelir kaybının hesabını yapıyor. Telekomünikasyon sektörü sesli iletişimde de verginin % 5’e çekilmesini arzu ederken, Maliye Bakanlığı daha fazla gelir kaybı olmaması için ortak bir yolun bulunmasını, her iki kalemde de vergilerin % 8-10 seviyelerine çekilmesini istiyor.
EVRENSEL’DE ULAK KULLANILMASI ZOR
Ulaştırma Bakanlığı, mobil haberleşme altyapısı olmayan 1472 yerleşim yerine mobil haberleşme altyapısı kurulması ve işletilmesi için çıkılan ihaleye Türk Telekom (Avea) ile Vodafone ortaklık yaparak Turkcell’le yarışa girmişlerdi. Henüz ihale neticesi açıklanmadı, ama Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan’ın bu konuda bazı açıklamaları oldu. Yerli baz istasyonu ULAK’ın, bakanlığın önderliğinde, Evrensel Hizmet Fonu kapsamında mobil haberleşme altyapısı olmayan 1472 yerleşim yerine götürülecek hizmette kullanılacağını Bakan Arslan değişik çevrelerde söyledi. Ancak ihale şartnamesinde 4.5G’de olduğu gibi bir yerlilik şartı bile yokken ULAK nasıl kullanılacak?
Bildiğim kadarıyla ortakların teklifi, Turkcell’den daha iyi. Yani yakında kazanan açıklandığında, Avea % 51, Vodafone % 49 ile bu işe soyunacak, ama eğer şartlar uygunsa yerli ürün kullanacaklar. Bakan Arslan’ın açıkladığı gibi bir yerli ürün kullanma zorunluluğu olmayacak, yaptırımı da olmayacak. Tıpkı 4.5G de olduğu gibi. Hatta son ihalenin bedeli Evrensel Hizmet Fonu’ndan karşılanmasına rağmen ihale kriterleri daha da yumuşatılmış durumda...
