Altay tankında 3 grup yarışacak gibi...
Altay tankının yol haritasıyla ilgili beklenen gelişme geçen hafta sonu netliğe kavuştu. Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM), Koç Grubu şirketi Otokar’ın geliştirme aşamasında yer aldığı milli tank Altay’ın 250 adetlik seri üretimine yönelik verdiği teklifini uygun bulmadığını açıkladı. Diğer bir ifadeyle Otokar’a “hayır” denirken, bu neticeyi bekleyen şirketlere de “ihaleye hazır olun” işareti verilmiş oldu. Böyle bir stratejik kararın verileceğini bu köşede birkaç kez gündeme getirdiğimden SSM’nin Otokar kararı benim için sürpriz olmadı.
Altay tankını geliştirme projesinde ihale prosedürü gereği ilk teklifin Otokar’a yapılması gerekiyordu. Ancak, borsada işlem gören Otokar’a ilgi duyan yatırımcılar, seri üretimi de Koç Grubu alacakmış gibi bir atmosfere sokulduğu için yatırımcı tarafında da epeyce hayal kırıklığı yaşandı.
Otokar da bu gelişmeyi Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yaptığı açıklamada duyurdu. SSM’nin “Milli İmkânlarla Modern Tank Üretim Projesi”yle ilgili olarak en son 29 Ağustos 2016’da yapılan özel durum açıklamasında, SSM’ye BAFO (Best and final offer / En iyi ve en son teklif) sunulduğuna dikkat çekilerek şu açıklamaya yer verildi: “SSM tarafından şirketimize bugün (dün) tebliğ edilen yazıda teklifin idari, mali ve teknik tüm yönleri ile değerlendirildiği, ancak fiyat başta olmak üzere sözleşme şartlarında anlaşma sağlanamaması nedeniyle teklifin uygun bulunmayarak ihtiyacın ihale yöntemiyle karşılanmasına karar verildiği bildirilmiştir.”
Halbuki Koç Grubu, yaklaşık 7 senelik bir çalışma sonrasında ortaya çıkardığı Altay muharebe tankı prototipinin devamının da geleceğine fazlasıyla inanmıştı. Otokar Yönetim Kurulu Başkanı Ali Koç da birkaç kez, Altay tankının 250 adetlik seri üretimi için teklifi sunduklarını açıklarken, kamu nezdinde görüşmelerini sürdürmüştü. Bu süreçte Altay tankı projesiyle yakından ilgili kamu yetkilileriyle görüştüğümde ise sözleşme kapsamında seri üretim için ilk teklifin tasarım çalışmalarını ve prototipi yapan Otokar’dan alınarak bir model belirleneceğine dikkat çekiliyordu, ama Koç Grubu’na pek şans da verilmiyordu. Sebebiyse böylesine büyük bir projede daha fazla Türk şirketine imkân verilerek kabiliyetlerinin geliştirilmesi isteniyordu. Daha fazla şirket derken de zaten sayıları 3’ü geçmiyordu.
Hükümetin veya ilgili otoritelerin bu bakış açısını gündeme getirdiğimde ise en fazla rahatsız olan borsada Otokar’a yatırım yapanlar oluyordu. İşin teknoloji geliştirme tarafıyla ilgilenenler sanıldığı kadar fazla değildi.
Otokar’a seri üretim onay alamadığına göre Türkiye’de Altay tankının üretiminde kimler görev alabilir? Bu teknik altyapıda 3 grup olduğunu bu köşede birkaç kez gündeme getirdim.
1) Otokar,
2) BMC (Malezya % 10, Rheinmetall % 39 ve BMC % 51 hissesiyle kurulan RBSS ihaleye girebilir)
3) FNNS (FNSS’nin % 51 hissesi Nurol Holding’e, % 49 hissesi BAE Systems’e ait).
Otokar’ın KAP’a yaptığı açıklamada ihaleye katılıp katılmayacağına henüz karar verilmediğine dikkat çekiliyor.
Ancak Altay’ın projelendirme aşamasında 1 milyar doların üzerinde para harcanırken, tankında ihracatının yapılabilmesi için aşılması gereken en önemli husus olan motor konusunda ise istenilen düzeyde, hatta takvime uygun gelişmeler olmadı.
Otokar, 250 adetlik tankta Alman MTU firmasından temin edilecek motorlarını kullanmak üzere anlaşma yapmıştı. Yeni ihaleye çıkılacağı zaman 250 adetlik tanka gerekli olan motorları Almanya’dan, Otokar dışında bir şirket temin edebilecek mi? Ayrıca Otokar’ın teklifinin yüksek bulunmasında tank motoru için görüşülen birkaç ülkede ilgili şirketlerin ne kadar etkisi oldu? Tüm bunları zaman gösterecek.
Öte yandan Albayrak Grubu’na ait Türk Motor Sanayi ve Ticaret AŞ (TÜMOSAN) de Altay tankı için motor geliştirme işinde tanınan ek sürelere rağmen başarıyı yakalayamayınca çekilmişti. Veya TÜMOSAN’a tanınan ilave sürelere rağmen bir şey olmayınca bu defter kapandı da denebilir. Ancak, yeni tablo Altay tankı için daha farklı bir durum ortaya çıkarmış durumda. Bu sebeple nasıl bir ihale kriteri açıklanacağı önemli olacaktır.
