5G'de sadece telefonlar değil her şey katlanacak!
Geleceğimiz artık kablosuz ağlarla şekillenecek. Türkiye’de bir cihaz, İstanbul’da fabrikadaki bir makine Almanya’dan veya Amerika’dan kontrol edilebilecek. Hatta şu an bile benzer uygulamalar söz konusu, ama 5G hızı ve kapasitesiyle birlikte anlık müdahaleler, kontroller, takipler yaygınlaşacak. Kablosuz ağların geleceği 5G ile şekillenecek. Ancak hayatımızı kolaylaştırırken ne gibi sorunları da beraberinden getireceği tartışma konusu. Her tarafımızın kablosuz ağ frekanslarıyla kuşatıldığını, siber güvenlik konusunun tavan yaptığını düşünün.
Öte yandan 5G’de çoğu standartlar da henüz kesinleşmiş değil. Hangi ülkelerin, şirketlerin kısacası kimin ne kadar rol alacağı, standart koyacağı da tartışmalı başka bir husus. İletişime ve telekomünikasyona yön şirketler ittifaklar halinde küresel ölçekte standart oluşturmak için çalışmaya devam ediyorlar.
5G’nin önceki nesil telekomünikasyon uygulamalarıyla uyumlu olması üzerinde az çok anlaşılan bir standart, ama asıl mevzu geleceği şekillendirmede…
Çok değil bu seneden itibaren mobil telefonlar, tabletler, bilgisayarlar, yeni nesil saatler, akıllı evler, her türlü üretimin parçası olan makineler, araçlar, otomobiller, sürekliliği olan, anlık kopmalara bile tahammülü olmayan, hızlı, kesintisiz kablosuz bağlantıyla var olabilecekler. Dolayısıyla her türlü cihaza hizmet vermek üzere şekillenen 5G bant genişliğiyle, frekansıyla, kablosuz bir hayata doğru yol alacağız.
Öyle ki, 5G’ye en hazır şirketlerden birisi olan Huawei yetkilisinden bilgi alırken, 5G teknolojisiyle fiber optik kabloların evlere kadar uzanmasına gerek kalmayacağını söylemesi karşısında şaşırdım. Bu durumda doğal olarak pek çok güvenlik açığı da olacak. Bir başka tartışmalı konu da bu husus. Siber saldırılar önümüzdeki yılların en önemli konusu olmaya devam edecek.
Sağlayacağı avantajlar, hayatımıza getireceği kolaylıklar 4G’nin 10 katı olarak tarif ediliyor. Sorunsuz şartlarda ve mekânlarda 5G’nin indirme hızı saniyede 10 gigabite ulaşacak. Diğer bir ifadeyle teoride hız bu şekilde olacak. Yaşam da hızlanacak.
Her şeyi işleten Qualcomm
Ortada görünmüyor, ama her yerde bulunuyor. Qualcomm dünya devi bir bilişim ve teknoloji şirketi olarak tanımlanırken rakamlar verip, ne kadar gelir sağladığını, kârını ve Ar-Ge’ye ayırdığı rakamları izah etmek kolay. Fakat sıradan bir insana ne iş yaptığını anlatmak o kadar kolay değil. “Çip set veya işlemci üretiyor.” Demekle de olmuyor. Ama günümüzün telekomünikasyon ve bilişim sektörlerini Qualcomm olmadan düşünmek neredeyse imkânsız. Hemen her yerde, her üründe teknolojisiyle var. Ama ne son tüketici, ne aradaki şirketler, ne de onların hizmet verdiği tarafta gözle görünür konumda.
Geçen hafta Barselona’da gerçekleşen Mobil Dünya Kongresi ve Fuarı’nda (MWC2019) ilk gün Qualcomm hem büyük katılımlı basın toplantısı yapıp ürünlerini tanıttı hem de fuar sebebiyle telekomünikasyon sektörünün çeşitli alanlarına hitap eden 13 ayrı duyuru veya etkinliğe imza attı. Bırakın yenilikleri tam olarak anlamayı, bazılarını takip etmekte bile aciz kaldığımızı söyleyebilirim.
Fuarın bu seneki sloganı “Akıllı Bağlantı” (Intelligent connectivity) olarak tespit edilmişti. Her şirketin, yetkili ve ilgilinin gündeminde 5G ve onunla yol alacak “Yapay Zekâ” (Artificial Intelligence –AI) vardı. Her bir şirket farklı ürününü tezgâha çıkarmıştı. Mesela Qualcomm'un Snapdragon 8 serisi işlemcisi ise 5G’li mobil platformlarda yapay zekâ (AI) ve artırılmış gerçeklik (Extended Reality - XR) deneyimleri sunacak. Fotoğraf çekimlerine, oyunlara yeni yaklaşımlar getirirken cihazların daha az enerjiyle çalışmasını, pillerin daha uzun ömürlü olmasına katkı sunacak. Mobil üç boyutlu hesaplama deneyimlerini kolaylaştıracak, hatta çığır açacak 5G’li telefonlarla bağlanan XR gözlükleri tanıttı. 5G’nin getireceği çok düşük gecikme süresiyle bu gözlüklerin iş hayatına, eğitime nasıl bir katkı sunacağını buyurun siz düşünün.
Robotlar için özel olarak tasarlanan Qualcomm Robotik RB3 platformuyla da robotik ve drone ürünleri 5G ile birlikte yüksek derecede iyileştiriliyor.
Qualcomm’un tanıttığı 4. nesil yapay zekâ motoru Snapdragon 855, LG, OPPO, Samsung, Sony ve Xiaomi gibi akıllı telefonlarla tüketicinin 5G ile farklı deneyimlerle tanıştıracak. Yeni nesil işlemcilerle kameralarda hızlanıyor. Yüz tanıma ve doğrulama sistemleri hızlanıyor. Çözünürlükler artıyor. Video çekimleri çok daha kaliteli hale geliyor. Gerçek zamanlı efektlerin işlenmesi kolaylaşıyor.
Hâsılı fuarda gezerken her şirketin geliştirdiği teknoloji ürünlerinin bir yerinde Qualcomm vardı. Yeni nesil Adreno 616 grafik uygulamasıyla bir milyardan fazla renk verebilen çalışımalar, Aqstic ses teknolojisiyle yeni deneyimlere yelken açması, Bose gibi ses sistemlerindeki çip setlerinin de Qualcomm imzalı olması şaşırtıcıydı.
Mesela Airsapan, 5G için kapalı mekân kablosuz bağlantı ünitesini Turkcell ile birlikte geliştirdiğini duyurdu. Bu üründeki çip setinin Qualcomm’a ait olduğunu onların standında öğrendim.
XXXXX
Teknolojide Çin, Amerika kavgası
Cepte telefonlarında 5G ile birlikte gelecek devrim gibi yenilikler söz konusu. Samsung Galaxy Fold ve Huawei Mate X, katlanabilir ekranlı cep telefonlarının öncüsü gibi. Daha önce Samsung, ABD San Francisco’da katlanabilir ekranlı telefonunu tanıtmıştı. Mobil Dünya Kongresi’nde (MWC) Huawei de Mate X modelini tanıttı. Ancak bir camın içinde görebildim. Dokunamadım. Başka markalarda bu segmentte ürünlerini tanıtmaya hazırlanıyorlar. Ancak yeni nesil telefonlarda rekabette çok farklı olacak gibi. ABD-Çin sürtüşmesi burada da ortaya çıkacak.
Mesela Samsung Galaxy Fold, 7 nanometre Qualcomm Snapdragon 855 işlemci ile tasarlanıp, üretilmiş. Altı kamerası var. Üçü arkada, ikisi içeride ve biri de kapakta. Yani her ekranda bir kamera var.
Huawei Mate X model ise, 7 nanometre Kirin 980 çip set ile piyasaya tanıtıldı. Yukarıda her şey de ‘Qualcomm var’ diye vurgu yaptığım husus, Huawei’nin 5G katlanabilir ekranlı telefonunda olmayacak. Belki ilk defa böyle bir durum söz konusu oluyor. ABD’nin teknoloji devleri Qualcomm veya Intel’in çip setlerini ihtiyaç duyulmadan Çin’de bir ürün geliştirilmiş olması telekomünikasyon savaşlarının sadece bir boyutunu oluşturuyor.
Mate X üç kameralı. Bazı yönlerden ABD desteğini alan Samsung’un gerisinde görünse de ABD’yi rahatsız edecek boyutta teknolojisinin tamamı Çin’e ait. Bunun anlamı şu; Huawei’nin Amerika karşısında mücadelesi çetin geçecek.
Yeni nesil telefonlar, şebeke ve baz istasyonlarıyla birlikte yani 5G ile dünyada Çin’in sesi daha fazla duyulacak. Sadece 5G uyumlu telefonlarla değil, 2019'un ilk yarısından itibaren tüm dünyada 5G teknolojisinin her yerinde olan, hatta 5G’ye en hazır olan bir teknoloji şirketi olarak Huawei karşımızda olacak. Bu durum Çin-Amerika teknoloji savaşı beraberinde ticaret kavgalarını da artıracak. Bakalım neler olacak?
