Seçimlerde 'Oprah Etkisi'

Sanat ve spor dünyasından ünlü isimlerin köşk adayı Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın 11 Temmuz’daki ‘vizyon toplantısı’na katılımı sosyal medyada tartışma konusu olmakla kalmadı; Zerrin Özer, Orhan Gencebay, Şahan Gökbakar, Ece Erken, Bülent Ersoy, Şafak Sezer gibi isimlerden kimi öfkeli, kimi ‘orta yolcu’ cevap twit’leri attı, uzun açıklamalar yaptı. Sonra bu tepkiler ve cevaplar köşe yazılarına taşındı; Erdoğan’ın demeçlerine konu oldu... Bu sırada Erdoğan’ı Cumhurbaşkanlığı seçiminde destekleyen ünlülerin listeleri hazırlandı. 2012 ABD başkanlık seçimlerinde de Obama’nın arkasındaki meşhurları ilan eden benzer isim panoları vardı Amerikan medyasında... Obama’nın seçim kampanyalarında Katy Perry -üzerinde Obama yazan bir elbiseylekonser veriyor, aktris Scarlett Johansson konuşmalar yapıyordu... 2008’de de durum farklı değildi. Obama’nın seçim galibiyetlerinin ardından ABD’li akademisyenler, “Bu ünlüler seçimde işe yarıyor mu” diye baktı; “Politikacıların ünlüleri arkalarına alması gençleri nasıl etkiliyor; adaylar oylarını artırabiliyor mu” diye sordular. Obama ünlülerle az buz vakit geçirmemişti. Rolling Stone Dergisi kapağındaki pozunu, müziği ne kadar sevdiğini anlattığı röportajlarını da hatırlayabilirsiniz Obama’nın... Zaten bir rock star ya da Hollywood yıldızı gibi davranıyordu; sevdiği, dinlediği, izlediği ünlülerden oluşan bir ordu kurması pek şaşkınlık yaratmamıştı. Şaşırtıcı olan, araştırmaların sonuçlarıydı. Ünlüler, seçmen davranışlarını etkileyebilmişti. Ama gözüken o ki; bu etki oy tercihlerini nadiren değiştiriyor. İşte 10 araştırmayla ‘politik’ ünlülerin karnesi...

OPRAH WINFREY, DESTEĞİ ARTIRDI AMA...

2008 ABD başkanlık seçimleri sonrasında Northwestern Üniversitesi’nden Craig Garthwaite ile Maryland Üniversitesi’nden Timothy J. Moore, Amerikan halkı üzerindeki etkisi tartışılmayan Amerikalı yıldız Oprah Winfrey’yi ele alarak bir araştırma yaparak 30 sayfalık bir makale yayımladı. Makalenin özeti şu cümle: “Oprah’ın desteğinin Obama’ya yapılan maddi desteği ve oy veren sayısını artırdığını gördük. Ancak Oprah’ın desteği ile oy verenlerin politik tercihleri arasında bir bağ ortaya çıkmadı.”

ÜNLÜLER SEÇMENİN TERCİHİNİ DEĞİŞTİRMİYOR

Indiana Üniversitesi’nden Müzikolog Patrick Warfield şöyle diyor: “Ünlülerin politikacılara destekleri ya da politikacıların kullandığı şarkılar oy verenlerin ideolojilerini çok nadiren etkiliyor. Çünkü oy verenler zaten genellikle belli bir bakış açısına sahipler. Bu durum 1960’larda bile böyleydi. Ki o dönemde insanlar, müzisyenlerin politikacıların hayran kitlesini etkilediğini düşünürdü. Oysa, durum dinleyicilerin duruşunun sanatçıları etkilemesi şeklindeydi. Vietnam Savaşı’nı ele alın. Çok az müzisyen savaşa karşı şarkılar yapıyordu. Ta ki insanlar çıkıp savaş karşıtı söylemlerde bulunana, halkın görüşü savaş karşıtı olana kadar... Halkın görüşü bir yönde ilerler ve müzik endüstrisi de onu takip eder; müzisyenler “Bu konuda bir şarkı söylemeliyim” der. Ama bu durum ünlülerin oy verenleri hiç etkilemediği anlamına gelmiyor. Kime oy verileceğini etkilemiyor olsa da oy veren kişi sayısını etkiliyorlar.”

SİYASETİ POPÜLERLEŞTİRİYORLAR

North Carolina State University’den Kaye Usry ve Michael Cobb’ın yazdığı “Yıldızları Görmek” adlı “Genç seçmenler ünlülerin adaylara verdiği destekten etkileniyor mu” alt başlıklı kitabın en can alıcı kısmı şu: “Ünlüler, seçmenleri tek noktada etkiliyor: Ünlülerin dahil olduğu politik etkinliklere katılım oranını... Sadece politikacıların olduğu bir etkinliğe mi gitmeyi tercih ederdiniz yoksa ünlülerin olduğu bir etkinliğe mi?”

GENÇLERİ POLİTİKAYLA BULUŞTURDULAR

Washington State Üniversitesi’nden Erica Austin’in araştırması özellikle Beyonce Knowles, Christina Aquilera ve Puff Diddy’nin etkisi üzerine... Daha önce oy vermeyen gençler bu isimler sayesinde politikayla ilgilenmeye başlamış. Hatta politikaya dahil olmaya karar vermişler.

ARAMIZDA ORTAK BİR NOKTA

Maryland Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde “politik kampanyalar iletişimi” uzmanı Kathleen E. Kendall:

“Seçimlerde ünlülerin iki işlevi var. İlki, insanların dikkatini politikaya yöneltmek, ikincisi oy verenlerin adayları tanımasını sağlamak. Bir aktörle ya da sporcu ile poz vermek, popüler olmanın hızlı yollarından biri. Adayın bizim sevdiğimiz yıldızı sevmesi ve sevdiğimiz yıldızın o politikacıyı desteklemesi kendimizi iyi hissettiriyor. Çünkü o adayla aramızda ortak bir nokta olduğunu hissediyoruz.”

GENÇLERİN OYU ADAYA DEĞİL STARA

California State Üniversitesi’nden Valerie R. O’Regan, hazırladığı tezde şöyle diyor: “Kadın seçmenlerin çoğu, ünlülerin zaten politika hakkında bilgi sahibi olmadığına inanıyor.” Araştırmaya göre ünlüler, ilk kez oy verecek gençler üzerinde etkili oluyor. Gençler, ünlüleri tanıdıkları için adaya değil stara oy veriyor.

SEÇMEN ‘BAĞIMSIZIM’ DİYOR

Washington Brookings Enstitüsü Hükümet ve Yönetim Araştırmaları Direktörü Darrel West, 2012’de CBS’e yaptığı açıklamada şöyle diyor: “Eskiden Hollywood ve Washington arasında keskin bir ayrım vardı. Şimdi o ayrım yok oluyor. Ünlülerin oyları gerçekten etkileyip etkilemediğini anlamak zor. Seçmenler bağımsız olduklarını ve yıldızlardan etkilenmediklerini düşünmeyi tercih ediyor. Yine de insanlar haberleri takip ediyor ve artık haberlerde politikacılar ile ünlüler arasındaki ayrım kalkıyor.”

KARARSIZLARI ETKİLİYORLAR

Ohio Bowling Green State Üniversitesi Politik Araştırmalar Profesörü David Jackson, 2008’de 18-25 yaş arası gençler üzerinde bir araştırma yapmış: “Zaten kime oy vereceğini bilen kişilerin fikri ünlüler ne yaparsa yapsın değişmiyor. Ama kararsızları etkiliyor. Ünlüler popüler olanları daha popüler, sevilmeyenleri daha da sevilmeyen yapıyor.”

ASIL, ÜNLÜ HAKKINDAKİ GÖRÜŞLER DEĞİŞİYOR

University of Tennessee’de Anthony J. Nowness’ın tezine ve 500 kişiyi kapsayan araştırmasına göre “Ünlülerin politik hareketleri az sayıda vatandaşın siyasi görüşüne etki ediyor. Esas, seçmenlerin politikaya dahil olan ünlüler hakkındaki görüşleri epey etkileniyor.”

ÜNLÜLERİN GEÇİCİ HALO EFEKTİ

İnternet üzerinde yapılan tartışmalarda görülen şu ki; ünlüler değil politikacıların özel hayatlarında yaptıkları seçmenleri daha çok etkiliyor. Yani ünlülerin ışıltısının yarattığı geçici bir halo efekti, bir yanılsama... Bir ünlüden dolayı bir politikacıya oy verme düşüncesi, politikacı hakkında derin bilgi sahibi olunca değişebiliyor.