Köpeklerin 'Şebeke' ve 'Borsa' günü
‘Kanlı canlı TV programı’ mantığının üzerine giden, bunu yaparken kapitalizmi ve Wall Street’i topa tutan, güncel bir siyasi gerilim... “Para Tuzağı”, Jodie Foster’ın ve oyuncuların emeğiyle TV, ekonomi dünyası ile rehine krizinin birleştiği, su gibi akan melez bir filme dönüşüyor. Senaryodaki kimi mantık boşluklarına ve memuriyet yaparken sıradanlaşma riskine karşın içine çekiyor. Film, yarından itibaren sinemalarda izlenebilir.
90’larda alıştığımız bir formülün üzerine giden “Para Tuzağı” (“Money Monster”), bunun üzerine aslında günümüzün Wall Street’indeki ve ekonomi dünyasındaki sahtekarlığı ilave ediyor. O zamanlarda çekilen TV’nin yapaylığını yansıtan eserlere (“Truman Show”, “Pleasantville”, “EDtv” vs.) ekstra bir ikiyüzlülük ekliyor. Böylece canlı yayında cinayetin, ölümün, para kaybetmenin ve rehin almanın hayrete düşürdüğü, yalan dolana bulanmış bir dünyanın içine çekiliyoruz.
EKONOMİYİ KONTROL ETMENİN DAYANILMAZ ÇEKİCİLİĞİ
Oyuncu kimlikli Jodie Foster, “Küçük Adam Tate” (“Little Man Tate”, 1991), “Yılbaşı Tatili” (“Home for the Holidays”, 1995) ve “Kukla” (“The Beaver”, 2011) ile rejisörlüğe kaysa da, çabucak TV’nin yolunu tutmuştu. Burada istenilen renkleri tutturan görüntü yönetmeni Matthew Libatique’i en sıradan işlerinden birine sürüklüyor. Roberts, Clooney ve O’Connell ise performans olarak üç kişiden oluşan senarist ekibinin emeğini boşa çıkarmıyor.
‘Para Tuzağı’ (‘Money Monster’) adlı mucizevi yarışma programının ekonomiyi kontrol altına alıp, insanların bütçelerini kontrol etme potansiyeli, aslında gerçek bir göz boyama. Bu sebeple de filmin rehine mizanseni, medya krizini de işin içine alan “Köpeklerin Günü”nü (“Dog Day Afternoon” (1975), “Çılgın Şehir”i (“Mad City”, 1997) hatırlatsa da her şey piyasadaki anlık debelenmeleri, hızlı iniş çıkışları gözler önüne sermek için…
‘ŞOV’U KAMERA ÖNÜ VE ARKASINDA İDARE EDENLER VAR
Film, temelde bu dalaverenin içerisindeki ‘şov’un ‘şaklaban ekonomi uzmanı’ Lee Gates (Clooney) ve onun yapımcısı Patty Fenn (Roberts) tarafından idare edilmesini ele alıyor. Borsada 24 saat önceki bir oynama ile hisse sahiplerinin 800 milyon dolar zarara girdiği bir devrede start alıyor. Bunun ucunun uzandığı nokta ise akıllara zarar!
Sanki Sidney Lumet’in “Şebeke”sinin (“Network”, 1976) 70’lerde yaptığını teknolojik hale gelen Wall Street karmaşasına uyarlıyor. Ya da “15 Dakika”nın (“15 Minutes”, 2001) dikkat çekmeye çalıştığı ahlaki meseleyi bir ekonomiciyle, Oliver Stone’un “Borsa”sıyla (“Wall Street”, 1987) yorumluyor. Dozunda mizahla da taşlama yerine geliyor. West’in, alakasız bir ülke yoluyla soyup soğana çevrilen büyük patron olarak girişi ise tepki çekebilecek bir şekilde gerçekleşiyor.
ÜÇ FORMÜL İÇ İÇE
Foster, sanki ‘kapalı alana sıkışan rehine gerilimi’, ‘ekonomi dünyasını yansıtan film’ ile ‘TV’nin sırlarını aralayan film’ formüllerini bir araya getirmiş. Canlı yayını, ‘kanlı canlı bir rehine gerilimi’nden ‘sahte bir şov’a dönüştürüyor. Finalde de konulan noktayla masumlar haricinde neredeyse herkesin cebinin dolduğu dünyanın içi dışına çıkarılıyor. Özellikle Clooney ile O’Connell’ın dışarıya çıktığı bölümlerdeki mantık boşlukları görmezden gelinir gibi değil. Senaristler o bölümlerde tökezlemiş.
Ama “Para Tuzağı”, paranın değerinin çok çabuk değişebildiği günümüz dünyasında “Oyunun Sonu” (“Margin Call”, 2011) ve “Büyük Açık”ın (“The Big Short”, 2015) üzerinde, kurgusuyla oyalayan ve performanslarıyla içine çeken bir eleştirel bakış. Rahatlıkla tüketiliyor. Bir “Telefon Kulübesi” (“Phone Booth”, 2002) olamıyor, ama rehine gerilimlerinin zamanının geçtiği günlerde ilaç gibi geliyor. Hem medyayı, hem Wall Street dünyasını topa tutmayı, hicvetmeyi beceriyor.
FİLMİN NOTU: 5.5
Künye:
Para Tuzağı (Money Monster)
Yönetmen: Jodie Foster
Oyuncular: George Clooney, Julia Roberts, Jack O’Connell, Dominic West
Süre: 98 dk.
Yapım yılı: 2016
