KHK'lar yeniden Anayasa yolunda
Anayasa Mahkemesi, bir süre önce CHP’nin Kanun Hükmünde Kararname başvurusuna “yetkisi olmadığı” gerekçesiyle bakmamıştı.
Bunu da 1991’deki iki, 2003’teki bir kararının tam tersi yönde davranarak göstermiş, muhalefetin ve bazı hukukçuların eleştirileriyle karşılaşmıştı.
İktidar partisinin, son ikisi hariç bugüne kadar çıkarılan KHK’ları gelecek hafta Meclis’e sunma kararıyla yeni bir durum yaratacak.
Çünkü Meclis’ten geçmesi halinde KHK’lar kanun niteliğini kazanacağı için yargı denetimine de açılmış olacak.
Yani 669 sayılı olandan başlamak üzere, son çıkarılan ikisi hariç, 674’üncü KHK’ya kadar olanlar Meclis’te görüşülüp karara bağlanacak.
CHP BAŞVURUSU
Daha önce ilk çıkan 668 ve 669 sayılı KHK’yı Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) taşıyan CHP, 7 KHK’yı da Yüksek Mahkeme’ye taşıma kararı aldı.
CHP Grup Başkanvekili Levent Gök, dünkü sohbetimizde daha önce Anayasa’nın “Olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda KHK çıkarma hakkı” tanıdığını, buna aykırılık içerdiği gerekçesiyle yaptıkları başvuruya AYM’nin olumsuz yanıt verdiğini anımsattı.
Bu nedenle başvurularının bu kez temel hak ve hürriyetleri esas alacağını belirtip ekledi:
“Gözaltı süresinden kişinin mal ve manevi varlığına dokunulmasına kadar varan Anayasa hükümlerini ihlal eden hükümleri gerekçesiyle dava açacağız...”
KHK’lar, Anayasa’nın 15. maddesinin getirdiği, “Durumun gerektirdiği ölçüde temel hak ve hürriyetlerin kullanılması kısmen veya tamamen durdurulabilir” kapsamında çıkarılmıştı.
Ancak 15. madde, devamında şu hükmü de taşıyor:
“... kişinin yaşama hakkına, maddi ve manevi varlığının bütünlüğüne dokunulamaz; kimse din, vicdan, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz ve bunlardan dolayı suçlanamaz; suç ve cezalar geçmişe yürütülemez; suçluluğu mahkeme kararı ile saptanıncaya kadar kimse suçlu sayılamaz.”
CHP de hem bu hüküm hem de Anayasa’nın 38. ve 91. maddeleri ile temel hak ve özgürlüklerin ihlal edildiği gerekçesiyle iptal başvurusunda bulunmaya hazırlanıyor.
REHBER OLUR
CHP’nin bu başvurusu da bir sonuç getirir mi, bugünden kestirmek zor.
Çünkü AYM, geçmiş kararının aksine bir tutum aldı.
Anayasa 148’in, “OHAL döneminde çıkarılan KHK’lar hakkında şekil ve esas bakımından Anayasa’ya aykırılığı iddiasıyla AYM’de dava açılamaz” hükmüne sığındı.
Ancak, KHK’lar Meclis denetiminden geçtikten sonra durum değişiyor.
Nitekim AK Partili Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop da bir süre önce, “Meclis’te görüşülüp yasalaşan KHK’lar AYM’ye taşınabilir. Kanun haline geleceğinden AYM denetimine tabi olur” açıklamasında bulunmuştu.
Bütün bunlara karşın sürecin AYM’de nasıl sonuçlanacağını kestirmek zor.
Çünkü, 1991 ve 2003’te bizzat aldığı 3 kararını tersine çevirdiği “yetkisizlik kararının” gerekçesini 10 gün içinde açıklayacağını bildirmişti, 20 gün geçti, henüz yayınlamadı.
AYM üyeleri dün kararı imzalamış, muhtemel ki bugün yayınlandığında gerekçesini göreceğiz.
“Olağanüstü halin konusu dışındaki” trafik cezaları da KHK ile düzenlenirken, CHP’nin yeni başvuruları için AYM’nin vereceği karar, gelecekte çıkacaklara rehber olacağı için önem kazanacak.
