'Sabit' yargı
YAPISAL değişim en fazla hangisinde oldu derseniz, ilk sırayı Milli Eğitim alırken ardından yargı gelir...
Özellikle 2010’dan bu tarafa farklı gerekçelerle hem yapısı, hem de üyeleri değişti.
Önceki gün arkadaşım Fevzi Çakır’ın bu sayfalarda yer alan haberinde de duyurduğu gibi, daha geçen yıl son yapılanması gerçekleştirilen yüksek yargının Yargıtay ve Danıştay bölümü yeniden yapılandırılıyor.
Getirilmek istenen sisteme göre, bütün dairelerin üyelerinin nöbetleşe görev aldığı ceza, hukuk, idari daire ve vergi genel kurullarının yapısı değiştiriliyor.
Mevcut sistemde örneğin hem Ceza Genel Kurulu, hem Hukuk Genel Kurulu 21’er üyeden oluşuyordu.
Genel kurul görevi yapılacağı sırada Yargıtay’ın 20 dairesinden en az 11 daire başkanının katılımı, 9 asil üye ve bir başkan ile 21 üye toplanıyordu.
Bir genel kurula katılan daire başkanının, dönerli sistem olduğu için ertesine katılmama ihtimali vardı.
Dolayısıyla bir sonraki genel kurula hangi daire başkanının katılacağını önceden bilmek de olanaksızdı.
Bu da bir dosyada üyeleri etkilemek için önceden kulis yapma olasılığını ortadan kaldırıyordu.
YENİ GENÇ ÜYE
Yeni sistemde, daha önce çok bulunup istinaf mahkemelerine yollanıp indirilen Yargıtay üye sayısı yeniden artırılıyor...
İddiaya göre, Yargıtay’a 100, Danıştay’a ise 10-30 arasında yeni üye atanması planlanıyor.
Ceza, Hukuk, İdari Dava Daireleri ve Vergi Daireleri genel kurulları sabit üyeli hale getirilecek.
Yani genel kurullar Yargıtay’ın bir dairesi haline getirilecek, atanan kişiler daireleriyle ilişkilerini tamamen kesip bu bölümde çalışacak.
Ancak HSK tarafından yeni atanacaklarda, mevcutlarda aranan meslekte 17 yılını doldurmuş olma şartı istenmeyecek, “birinci sınıfa ayrılmaya hak kazanmış” olmaları yeterli görülecek.
YAPIYI BOZAR
Yeni sisteme sadece Yargıtay ve Danıştay’dan değil, AK Parti’den de ciddi muhalefet var.
Nitekim AK Parti’nin hukuk alanındaki etkin isimleri ile Yargıtay’da yıllarını tüketmiş hükümetin de takdirini toplayan isimler yeni sisteme karşı.
Şu aşamada isimlerinin yazılmasını istemediler; eleştirilerinin ortak noktası ise şöyle:
- Yargıda not sistemi kalkınca performans düştü, 4-5 yıllık dosya birikti; şimdi eritmek için yeni yöntem aranıyor. Ancak getirilmek istenen daha büyük soruna yol açacak.
- “Sabit genel kurul” Yargıtay’ın içinde bir üst mahkeme, yani temyiz makamı haline dönüşür. Buraya atanacak hukuk alanında yeni yetişmiş 13 yıllık bir hukukçu ile 40-50 yılını burada harcamış olanlar arasında ciddi sıkıntıya neden olur.
- Hukuk değişkendir, bunun için hak daha kolay üretilir. Ancak siz üyeleri sabit yaparsanız hukukun değişkenliğini ortadan kaldırırsınız. Bir karar yanlış ise üye aynı kalacağı için, sabit bir şekilde ömrü billah yanlış gider.
- Mevcut sistemde genel kurullara kimlerin katılacağı son haftaya kadar bilinmediği için üyelerin üzerinde baskı kurmak imkânsızdı. Üyeyi sabitlerseniz, üzerlerine kurulacak baskıyı kolaylaştırırsınız.
- İstinaf mahkemelerini kurarak Yargıtay’ın hem iş yükünü, hem de üye sayısını azaltmıştık. Şimdi niye büyütüyoruz? Bu istinaf mahkemelerini de bozar, zora sokar.
Bu eleştiriler içeriden, hem de konunun içinde olanlardan; haksız da değiller.
