Kırk yıllık oyuncu Fuzuli'yi bilmiyorsa artık ne haldeyiz, anlayın!
Beyefendi neredeyse kırk yıllık tiyatrocu imiş, üstelik öyle amatör falan da değil... Ankara Devlet Konservatuvarı’nı bitirmiş, operalarda senelerce koreograf, idareci ve sanatçı olarak çalışmış; 1982’den buyana da dizilere ve reklâmlara kendi ifadesi ile “nefes veriyormuş”...
Bu büyük ve kıdemli sanatçı geçenlerde TV’deki yarışma programlarından birine katıldı ve ders kitaplarında şimdi yeralıp almadığını bilmiyorum ama, bize daha ortaokulda öğretilen bir yazarın ismini bilemeyince elendi!
Soru “Su Kasidesi ve Şikâyetname kimin eserleridir?” idi ve doğru cevap şu dört şıktan biriydi: “Baki”, Ömer Hayyam”, Fuzuli” ve “Şeyh Galip”...
Kıdemli sanatçı uzun uzun düşündü, joker kullanıp dört şıkkı ikiye, “Baki” ile “Fuzuli”ye indirdi, derken yine karar veremedi ve bu defa telefon jokerini kullandı!
Bilgisine müracaat edilen kişi de tiyatrocu ve yarışmacının ifadesi ile “kıymetli bir üstad” idi. Yılların sanatçısıydı, ödülleri vardı, kitaplar yazmış, söyleşiler yapmış hattâ tiyatro bile kurmuştu.
Telefon edildi, soru yılların sanatçısına soruldu ve üstad “Baki” buyurdu! Kitaplar yazmış, tiyatro bile kurmuş koskoca sanatçı hatâ yapacak değildi ya, yarışmacı hemen “Baki, son kararım” dedi veeee, elendi!
BİR ANDA HATIRLANANLAR
Yılların sanatçısı olmayanlar mutlaka bilirler ama, cevabın doğrusunu her ihtimale karşı hatırlatayım: Fuzuli!
Hani meşhur “Leylâ ile Mecnun” vardır ya, işte bu meşhur Leylâ ile Mecnun’un sahibi ve Türk Edebiyatı’nın en içli şairlerinden olan Fuzuli... Dîvanlarının haricinde “Şikâyetnâme”, “Su Kasidesi” ve daha birçok eser yazmıştır; hemen herkesin mâlûmu olan, asırlardan buyana vecize gibi tekrar edilen “Selâm verdim rüşvet değildir deyû almadılar” sözü Fuzuli’ye aittir ve bu meşhur ifade soruda geçen “Şikâyetname”dedir... Hani “Gel, gel, ne olursan ol yine gel” dendiğinde Mevlânâ’nın, “Ye kürküm ye!” denince Nasreddin Hoca’nın yahut “Bir elinde cımbız, bir elinde ayna, umurunda mı dünya” mısraı okununca hemen Orhan Veli’nin hatırlanması gibi, “Selâm verdim rüşvet değildir deyû almadılar” veya “Şikâyetname” dendiğinde de akla hemen Fuzuli gelir... Üstelik bu hatırlamanın kaynağı bilgi falan değil, sadece ve sadece bu toprağın kültürü ile yetişmiş olmaktır!
Diyelim ki böyle bir yarışma İngiliz televizyonunda yapılıyor, kırk yıllık tiyatrocular yarışmacı olarak katılıyorlar, “Hamlet ile Macbeth kimin eseridir?” diye soruluyor ve cevap şıklarını “Harold Pinter”, “D. H. Lawrence”, “William Shakespeare” ve “Agatha Christie” gibi İngiliz Edebiyatı’nın dört meşhur ismi teşkil ediyor...
Yarışmacı kalkıp da Shakespeare’in bu eserlerinin sahibi olarak Harold Pinter’i yahut D. H. Lawrence’i gösterse ne olacağını tahmin edebilir misiniz?
Adamı tefe koyarlar, tefe!
İŞTE, NOBELLİK BİR KONU!
Sadece sıradan bir benzetme yapıyorum, bu şekilde hayalî bir hadiseye hiçbir zaman şahit olamazsınız; zira İngiltere’de, Fransa’da, yahut Batı’yı bir tarafa bırakın, bir Arap memleketinde kırk senelik sanatçının böylesine meşhur eserlerin sahiplerini bilmemesi mümkün değildir! Değil sadece eserlerin isimlerini bilmeleri, yeri geldiğinde o tiyatro yazarının yahut şairin tiradlarını veya mısralarını bile ezberden okurlar...
Entellektüellerin, kırk yıllık oyuncuların ve cild cild kitap yazanların kendi edebiyatlarından ve kültürlerinden böylesine bîhaber olmaları, sadece bize mahsustur!
Yarışma programlarının tamamını değil ama böyle ibretlik sahneleri tesadüf ettikçe izlemeye çalışıyorum, sizlere de izlemenizi tavsiye ederim, zira bu programlar “sahib-i kitâb” olan üstadlardan sokaktaki vatandaşa kadar her seviyeden insanımızın kültür seviyesini mükemmelen gösteren bir ayna gibiler...
Bu işi tarafsız ve ciddî şekilde ele alan bir sosyolog çıkıp da “Neden böyle olduk?” sorusuna tatmin edici cevap verebilse eminim sadece bizde değil, dışarıda da ödülleri toplar, hattâ Nobel bile alır!
