Abdülkadir Muhammed Şerif'i bilir misiniz? Kendileri Reina canisidirler!
Önceki gün yılbaşı gecesi Reina’yı kana bulayan caninin adı hakkındaki tereddüdümü yazmış, “Masharipov” diye telâffuz ettiğimiz isimde bir yanlışlık olması ihtimalinden bahsetmiştim...
Caninin ismi Kiril harflerinden Lâtin alfabesine çevrilmişti ve adındaki yanyana iki harfte, “sh”de bir tuhaflık vardı. Bunun “ş” olarak okunması gerekir gibi idi. Bu durumda isim “Maşaripov” oluyordu, zaten Arap ve İran basınında “Mâşârîpef”, bazen de “Mâşârîyef” diye yazılıyordu.
“Reina canisinin adı ne?” başlıklı yazımda bu ve başka ihtimallerden bahsedip ismin doğru şeklini merak ettiğimi söylemiştim.
Merakımı Afganistan doğumlu Türkmenistan kökenli Türk gazeteci Esedullah Oğuz giderdi. Gönderdiği e-mailde “Masharipov”un aslının “Muhammed Şerif” olabileceğini söylüyordu.
RUS ASİLİ ‘ARSLAN MEHMED’
Meslekdaşımın verdiği bilgiyi aynen naklediyorum:
“...Teröristin soyadı büyük ihtimalle Mamed Şarifov olmalı, zira Orta Asya’da Mehmet ismi ‘Mamed’ olarak söyleniyor, sonra arkasından gelen bir başka isim veya sıfatla kısaltılarak birleştiriliyor. Meselâ ‘Mamed Şarif’, ‘Maşarifov’ oluyor; yani bizdeki Mehmet ‘Şerif’. ‘Ov’ da biliyorsunuz Rusçadan gelen ek.
Özbekçe ve Tacikçede bizdeki Mehmet Abi’nin karşılığı ‘Madeke’dir. Mamed’in ‘Ma’sı ve ‘Eke’ de Özbekçede ‘ağabey’ demek. Halk dilinde kısaca ‘Madeke’ deniyor. İsim ‘Mehmet Şerif’ ise ‘Maşarif’ olabiliyor”.
“Muhammed”i, bizim “Mehmed” diye telâffuz etmemiz gibi...
Esedullah Bey’in mesajını okuduktan sonra, benzer bir isim kısaltma meselesi ile kitaplarımdan birini, Enver’i yazdığım sırada karşılaştığımı ve hayli uğraştığımı hatırladım:
Enver Paşa, Orta Asya’dan yazdığı mektuplarında Rus işgaline karşı direnen Basmacı liderlerden bazılarının isimlerini bu şekilde, yani oralarda kullanılan kısaltılmış biçimleri ile yazıyordu. Mektuplarda en fazla geçen isimlerden biri “Şirmed”idi, “Arslan Muhammed” anlamına gelen “Şir Muhammed”in kısaltılmışıydı ve bu şekilde kısaltmalar yüzünden bazı isimlerin asıllarını anlayabilmekte epey zorluk çekmiştim.
Bütün “sh”lerin “ş” okunacağını hatırlatarak bir başka isim değişikliğinden bahsedeyim:
Moskova havaalanının ismi Sheremetyevo’dur, adını burada daha önce bulunan Sheremetyevsky Köyü’nden alır, köyün ismi de çarlık Rusyası’nın en güçlü ailelerinden olan “Sheremetev”lerden gelir, bu ismin asırlar önce “Şir Mehmed” olduğu, yani Rus aristokrasisinin bu çok önemli ailesinin aslen Tatar veya Türk oldukları söylenir.
Benzer bir başka örnek de, meşhur Rus besteci Sergei Rachmaninoff’tur. Bestekâr, birkaç asır önce yaşamış Tatar asillerinden Rahman Mirza’nın soyundan gelir ama “Rahman” ismi bu şekilde Ruslaşmıştır.
Reina canisinden artık bundan böyle de “Abdulkadir Masharipov” diye bahsedileceğinin farkındayım ama ismin aslının bizim telâffuzumuza göre “Abdülkadir Muhammed Şerif” olduğunu bilelim, kâfi...
İSİM ÜZERİNE İDEOLOJİ
Yabancı isimlerin, özellikle de İslâmî adların Türkçe’de düzgün şekilde yazılması zaten bir dert idi ve pek farkında değiliz ama, artık bunu bile siyasî çekişme meselesi yaptık...
Örnek mi? Suriye liderinin adı...
İsmin doğrusu “Beşşar Esed”; ilk isim “müjde”, soyadı da “arslan” mânâsına geliyor, hükümet ve hükümete yakın kesim adamın adını doğru şekilde yazıp söylüyor ama karşı tarafa göre bu şekilde telâffuz, yani ismi doğru söylemek bile siyasî bir tercih olarak görülüyor ve “Esad’ı bile Esed’e çevirdiler!” diyorlar.
Şimdi birilerinin kalkıp da bu söylediklerimden başka mânâ çıkartmamaları için hatırlatayım: İsmin doğrusunun “Esed” olduğunu ve bu şekilde kullanmamız gerektiğini Türkiye’de ilk defa bendeniz yazmıştım. Hem de öyle son zamanlarda falan değil, bundan yirmi küsur sene önce, yani Suriye’nin başında adamın babası Hafız el-Esed’in bulunduğu yıllarda...
Bu yüzden hemen “yalaka” falan demeye kalkmayın, gazete arşivleri ortada duruyor...
