Bu çöp herkesi öldürür!
‘Haram’ dediğimiz israfı, ‘dinsiz’ dediğimiz toplumlardan daha fazla yapıyoruz. Aslında milli servet. Aynı zamanda hiç düşünmediğimiz büyük ve ciddi bir sorun. Yalapşap üzerine düştüğümüz konulardan. Ecnebi milleti “e-waste” diyor. Biz bunu e-atık şeklinde Türkçeleştirmişiz.
Dolayısıyla; oldukça tartışılan bir çevre sorunu kendisi. ‘Çöp’ kapsamında. Ama bu çöp herkesi öldürür. İçerisindeki gazlar direkt havaya karışıyor. 1 gramı 10 bin kat egzozdan daha tehlikeli. Aşırı miktarda kurşun içeriyor. Sinir sistemi, kan ve böbreklerde hasara neden oluyor.
“Aslında milli servet’’ dedik. Ama muhatap tuttuğumuz hali ile milli servet yolunda otostop çeker durumdayız.
El atılması durumunda; enerji sarfiyatı yüzde 70, hava kirliliği yüzde 30, su kirliliği ise yüzde 70 civarında azalıyor. Cari açığın her geçen gün büyüdüğü Türkiye’de 7 milyar dolarlık kaybımızı ortadan kaldırabileceğimiz bir içeriğe sahip. Çünkü, hurda ithalatı için her yıl 7 milyar dolar civarında para harcıyor ülke sanayicisi. Biraz önem versek hammaddede dışa bağımlılık falan kalmaz.
AB 1990’larda çöplüklere e-atık atılmasını yasakladı. e-atıkların büyük kısmının kaçak yollardan Çin, Hindistan, Kenya gibi ülkelere gönderildiği belirlendi.
Türkiye’de yıllık kişi başı 4.5 kg olup toplam 500 bin ton meydana geliyormuş ve bunun sadece yüzde 1’i geri dönüştürülebiliyormuş.
Elektronik atıkların toplanması konusunda, 2014 yılında devletçe yetkilendirilmiş kar amacı gütmeyen bir sivil toplum yapılanması kuruldu. Adı Eyday. Sadece İstanbul ve çevresinde yürütebildiği organizasyon sınırlarını genişletmeye karar verdi. İlk hedef Ege. İzmir’den başladılar gelen İzmir Büyükşehir Belediyesi bürokratları ve 30 ilçenin Temizlik ve Çevre İşleri müdürleri, kent için önemli bir güç birliğine imza attılar.
DÖNÜŞÜMÜN ESERİ
Atık elektrik ve elektronik eşyaları çevreye zarar vermeden en yaygın şekilde toplamak ve ekonomiye kazandırmak istiyorlar. “Almanya’da elektrik ve elektronik atıkların geri dönüşüm oranı yüzde 65, Güney Kore’de yüzde 59, İtalya’da yüzde 41, Türkiye’de ise yüzde 5” dediler.
Hepimizin elinde bir cep telefonu, bir bilgisayar ve benzer elektronik var hemen hemen. Sonuçta da dağlarca e-atık çıkıyor ortaya. Yani; daha kağıt ve plastik atıklar ile uğraşmayı öğrenemeyen canım ülkemin sorunları içerisine bir de elektronik çöpler girdi iyi mi? Hadi bakalım hayırlısı.
Mesela ben. Yıllardır gün gelir de geri dönüşür umuduyla evde biriktirdikçe biriktirdim bozuk elektronik aletleri ve kabloları. Ancak doğruyu konuşursak, bu atıkları insan fizyolojisi kapsamlı sokabileceğim bir yerim kalmadığının farkındayım.
İnsan da bir geri dönüşümün eseri. Madden ve ruhen değişim ve dönüşüm gösteriyor toprağın altına giren her hücremiz.
‘‘Nasıl olsa geri dönüşeceğiz’’ diye birileri bizi hor kullanmasın.
Faydalı olalım bence bizde.
