Sabah yorgunluklarının 5 nedeni

Sabah uyandığınızda kendinizi yorgun mu hissediyorsunuz? Enerjiniz mi düşük. Hiçbir iş yapmak istemiyor musunuz? Moraliniz bozuk ve kendinizi işe yaramayan bir insan mı hissediyorsunuz?

Tüm bunlar yaşam kalitesini bozan, insana kendisini mutsuz hissettiren sorunlar. Aslında nedeni bulunduğunda birçoğu kolaylıkla çözümlenebilir, kısa bir süre içinde kendinizi çok yüksek enerjili, aktif bir insan olarak hissedebilirsiniz.

Bu haftaki konumuz çok sorulan bir soru: Sürekli sabah yorgunlukları ve nedenleri.

1-UYKU APNE SENDROMU

Yapılan çalışmalar bedenen 2 saat uyumayla dinlenebileceğinizi, beynin dinlenmesi için en az 6 saatlik bir uyku gerektiğini göstermiş. “Uyku apne sendromu”, kısa tanımıyla “uyku sırasında solunumun durma atakları” solunumun bozulması anlamına geliyor. Uyku apne sendromunda, solunum durma atakları 20 saniyeden 1 dakikaya kadar uzayabilir, ataklar saatte 20-30 kez ya da daha fazla olabilir. Burun septumunda eğrilik, üst hava yollarında tıkanıklık, kronik alerjik rinitler, yumuşak damaktaki sarkma ve sorunlar uyku apne sendromuna neden olabilir. Apne sendromunun en önemli diğer nedeni aşırı kilodur. Solunum durma ataklarında kanda oksijen düzeyi düşer. Beynin oksijenlenmesi bozulabilir. Hiçbir zaman derin uyku (rem) dönemine geçilemediği için sabahları çok yorgun ve dinlenmemiş olarak uyanılır. Diğer taraftan insülin direnci ve obezite ile uyku bozuklukları arasında doğrudan bir ilişki var. Uyku apne sendromu, sabah yorgunlukları, gün içinde uyuklamaların, araç kullanırken uyuklama gibi sorunların en önemli nedeni. Diğer bir önemli nedeni de reflü. Kişiler solunum durma atakları sırasında, yeni solunum refleksinin başlaması için karın kaslarını da kullanmak zorunda kalırlar ve karın içinde artan basınçla midedeki yiyecekler ve asit, yemek borusuna hatta boğaza kadar çıkabilir, yemek borusunda tahriş, yanma hatta ses kısıklığına neden olabilir. Uyku apne sendromu, gece tansiyon yüksekliği nedenlerinden biridir. Apneniz varsa bir an önce uzman bir hekime başvurup uyku laboratuvarında bir gece kalarak solunum fonksiyonlarının ve kan oksijenlenmesinin incelenmesi gerekir.

2- HİPOTİROİDİ

Tiroit hormonu vücutta ısı ve enerji ayarını sağlayan bir hormon. Tiroit hormonunun yavaş çalışmasına hipotiroidi adı verilir. İyot eksikliği, Haşimato tiroiditi ya da subakut tiroiditi adını verdiğimiz tipte tiroidit, hipotroidiye neden olabilir. Eğer sabahları yorgun uyanıyorsanız, gün boyu halsiz ve enerjiniz düşükse, uyukluyorsanız, saçlarınızda incelme, dökülme oluyorsa, kabızlıktan şikâyet ediyorsanız, psikolojik durumunuz sürekli depresifse sizde de hipotiroidi olabilir. Yapılacak ilk iş hemen bir endokrinoloji uzmanına danışmak, tiroit fonksiyon testlerini yaptırmak ve tedavi olmaktır.

3- MASKELİ DEPRESYON

Sabahları yorgun ve mutsuz uyanıyorsanız göz ardı etmemeniz gereken hastalıklardan biri de maskeli depresyon. Maskeli depresyon genel olarak halsizlik, baş ağrısı, yorgunluk, nedeni belli olmayan kas, kemik ağrılarıyla başlar. Bu şikâyetlerle hasta doktor doktor gezer, biraz incelenince depresyon tablosu ortaya çıkar.

Hayattan eskisi kadar zevk almıyorsanız, keyifsiz, neşesizseniz, sosyal çevreden giderek uzaklaşıyorsanız, iş yapma isteksizliğiniz varsa sizde de maskeli depresyon olabilir. Özellikle son yıllarda gelişen yüksek teknolojiyle hızlanan hayat ritmi, çalışma saatlerinin uzaması, e-mail, mesaj uyarı trafiği ile düşük yoğunluklu stresin günün 24 saatini kapsaması, hiçbir şeye yetişememe, yetersiz kalma endişesi, giderek sosyal çevreden uzaklaşma, maskeli depresyonun asıl hazırlayıcılarıdır. Bu bulgular sizde varsa hemen bir psikolog ya da psikiyatrdan yardım alın. Sonra her şeyi bir tarafa bırakıp tatile çıkın ve stresi yaşamınızdan uzaklaştırmaya çalışın.

4-HUZURSUZ BACAK SENDROMU

Sabah aşırı yorgun ve uykunuzu almamış uyanıyorsanız, bu şikâyetlerinizin yanında uykuda sürekli bacak hareketleri, akşamları bacaklarda karıncalanma, iğnelenme, yanma şikâyetleri oluyorsa sizde de huzursuz bacak sendromu olabilir. Bu hastalığın özelliği, ayak hareketlerinin gece ve dinlenme zamanlarında olması, gündüz aktivasyonla birlikte hareketlerin düzelmesi. Huzursuz bacak sendromunda en önemli sorun, uykuda sürekli dönme, ritmik bacak hareketlerinin olması, uyku kalitesinin bozulması ve asıl dinlendirici uykuya (rem) geçilememesidir. Sürekli yatakta dönme, bacakların ritmik hareketi, derin uykuya dalamama, sabahları uykusuzluk ve yorgunluk. Bu bulguların sizde de olduğunu düşünüyorsanız hemen bir nöroloji uzmanına başvurun, testlerinizi yaptırın ve ilaçlarınızı alın.

5- ANEMİ

Anemi (kansızlık) en yaygın halsizlik nedenlerinden birisi. Sabah yorgun uyanıyorsanız, yataktan kalkınca zaman zaman başınız dönüyor, gözlerinizde sinek uçuşmaları oluyorsa sizde kan azlığı olabilir. Renginiz soluksa, sürekli halsiz, yorgun, bitkinseniz, hafif serin havalarda bile çok üşüyorsanız, başınız dönüyorsa, bu bulgular ilk anda anemiyi akla getirmektedir.

Doğumsal bir kan hastalığınız yoksa, sonradan bir anemi ortaya çıkmışsa mutlaka nedenini araştırmak gerekir. Eğer bir kişide anemi varsa 3 nedeni olabilir. İlk ikisi kan hücrelerinin yapımında azalma olması ya da kan hücrelerinin yakımında artış olması. Bu iki neden bir kan ya da kan dolaşım sistemi organlarıyla ilgili hastalıklar nedeniyle olur. Fakat aneminin en fazla görülen nedeni kan azalması ya da kaybı nedeniyle ortaya çıkan tipidir. Kadınlarda, aşırı âdet kanamalarına bağlı her ay kan kaybı, bir süre sonra genel bir kansızlık durumu en çok görülen anemi nedenidir. Ancak erkeklerde ya da menopoz dönemlerindeki ileri yaştaki insanlarda anemi nedeni mutlaka araştırılmalıdır. Özellikle ileri yaşlarda (50 yaş) ortaya çıkan kansızlıkların nedeni ciddi bir olay ya da başka bir nedene bağlı olabilir. Erkeklerde ve 50 yaş üstü kadınlarda görülen anemilerin nedenini mutlaka araştırmak gerekir.

DİĞER NEDENLER

Bir grip, nezle ya da başka enfeksiyon hastalığının erken döneminde olabilirsiniz, vücutta kırgınlık, halsizlik, bitkinlik, burun akması, boğaz ağrısı varsa aile hekiminize başvurun. Sabah yorgunluklarıyla birlikte sürekli zayıflama, iştahsızlık, bitkinlik varsa bir sistemik hastalığın ön belirtisi olabilir.

Bu sistemik hastalık gizli bir böbrek hastalığı, erken dönem kalp yetmezliği, aşırı tuz kaybı gibi bir hastalık olabileceği gibi tümör gibi bir hastalığın belirtisi de olabilir. Mutlaka bir uzmanla konuşup genel kontrol yaptırmanız uygun olur. Gece çok geç saatlerde ağır yemek yemek, olağandan aşırı alkol alımı ya da aşırı sigara da sabah yorgunluklarının nedeni olabilir. Yemeği çok ileri saatlere bırakmamak, alkol ve sigaradan uzak durmak sabah yorgunluklarını azaltabilir, uyku kalitesini artırabilir. Tüm bu hastalıklardan hiçbiri yoksa ve sabahları çok yorgun uyanıyorsanız, sizi uyutmamaya karar vermiş bir bebeğiniz ya da bebekleriniz varsa o zaman yapılacak hiçbir şey yok. Son söz her zaman onların olacak, olayın keyfini çıkarın, gündüz fırsat buldukça uyuyun.