Hani gazetelerin sonu gelmişti!
Çok kısa süre önce dijital devrim ve internet ortamı nedeniyle gazetelerin sonunun geleceğine inanmak ve gazeteler hakkında erken ölüm ilanları kaleme almak pek bir modaydı.
Ben de bu modadan nasibini almış, hatta bu konuda bir kitap bile yazmıştım. (Yeni Medya: Medyanın ‘Kâğıttan’ Kalesi Çökerken). Ama neyse ki ben kitap daha piyasaya çıkmadan önce temel hatamı keşfetmiş ve birkaç gün sonra piyasaya çıkacak kitabında söylediklerinin yanlışlığını gören bir yazar olmak gibi tuhaf bir konuma düşmüştüm.
O günden bu yana da dijital evrimin ve internet ortamının gazetelerin öleceği anlamına gelmediğini, aksine bu ortamda gazetelerin çok daha parlak bir geleceğe sahip olabileceklerini, hatta gazeteler açısından bu çağın “altın çağ” da olabileceğini yazıp duruyorum. Yani “kâğıttan kaleler”in çökeceği filan yoktu, aksine o kaleler daha da güçleniyordu.
KOŞULLAR NE?
Bunun koşulları vardı tabii. Gazeteler bu yeni döneme kendilerini uydurarak içeriklerinde ve çalışma yöntemlerinde kapsamlı değişim yaptıkları takdirde dijital devrimi kendi lehlerine kullanıp büyüme ve güçlenme imkânına bile sahiptiler.
Bu, konunun “iş modeli” bölümü. Ben bu iş modelinin ne anlama geldiğini öğrenmek için Washington Post ve New York Times gibi gazetelerde neyin nasıl yapıldığını, onların iş modellerini inceledim. Ama gazetelerin neden asla ölmeyeceğini ve önemlerinin hiç bitmeyeceğini gösteren bir başka önemli gelişme de var.
EN GÜVENİLİR MECRA:GAZETELER
Son birkaç yıldır global dünyamız çalkantı içinde. ABD’de tuhaf bir başkanlık seçimi sürüyor. Bölgemizde başta Suriye olmak üzere tam bir belirsizlik ve bu belirsizliğin büyük bir savaşa dönüşme potansiyeli var. İngiltere’nin çıkmasından sonra Avrupa Birli- ği’ne ne olacağı meçhul, Almanya’nın neler yapabileceği pek bilinmiyor.
Örnekleri çoğaltabilirim ama özetle global dünyanın neresinden bakarsanız bakın bir çalkantı, belirsizlik ortamı olduğunu görürsünüz. Bu gibi ortamlarda sorumlu ve birikimli medyanın rolü daha da önem kazanır.
Kendim de internet ortamında bulunmama (www. haberturk.tv), hatta “dijital dönüşüm koordinatörü” diye bir iş tanımım daha olmasına rağmen, bu gibi ortamlarda sorumlu yayıncılık yapabilecek, okuyucuların güvenebilecekleri haber ve yorum alma ihtiyacını karşılayabilecek bir tek gazetelerin olduğu görülmeye başlandı. Bu Türkiye’de de böyle dünyanın diğer ülkelerinde de.
MESELE SADECE TİRAJA BAĞLANAMAZ
Dijital ortamda hızın daha fazla olması- na, televizyonların haberleri gün bitmeden tüketmesine rağmen dünyanın hemen her ülkesinde sorumlu ve içi dolu haber ve yorumlar bir tek gazetelerden alınabiliyor.
İşte bu yüzden New York Times ve Washington Post, dijitalin en yoğun olduğu piyasalarda bile gazete olarak saygınlık ve önemlerini korudular. Tirajlarda tabii ki global bir düşüş var, ama gazeteleri sadece sahip oldukları tiraja indirgeyerek düşünmek büyük yanlışlık olur.
Gazeteler bir toplumun ayakta durabilmesi için gereken sorumlu ve içi bilgi, birikim dolu haber ve yorumları sağlayabilecek tek mecradır.
Bunun farkında olan Macarlar, sol eğilimli gazetelerinin kapanmasına karşı sokaklara döküldüler. Orada da internet ve dijital var, ama Macarlar o gazete olmadan hayatlarının tam olmayacağını biliyorlar.
Türkiye’de ise yaşadığımız birçok siyasi ve sosyal soruna rağmen gazeteler bitmesi mümkün olmayan güçlerinin farkındalar. Ve bu gücün gereği olan sorumlu ve içi bilgi dolu haber ve yorumları üretmeye devam ediyorlar.
Bu aslında ulusal bir hazinedir ve böylesine bir medya piyasasına sahip olduğu için ülkemizin hem iktidarı hem de muhalefeti sevinmeli, bunun aslında kendilerine büyük bir güç verdiğini görmeliler.
SAMSUNG’UN YAŞADIKLARI
Bir şirketin yaşayabileceği en büyük felaketlerden biri, Samsung’un başına geldi. Büyük umutlarla ürettiği Galaxy Note 7 cep telefonları için sonunda, “Kapatın ve bir an önce de aldığınız yere iade edin” uyarısı yapmak zorunda kaldı. (www.haberturk.tv sitesinde bu konu dün gün boyu çok güzel işlendi.)
Bir aralar bu telefonun iPhone’u tahtından indirebileceği bile konuşuluyordu, ama sadece Amerika’da 5 telefonun patlayıp yanmasından sonra büyük sıkıntı başladı. Firmanın marka değerinin bile zarar gördüğü- nü söyleyenler var.
Bütün bunların Apple şirketinin yönetimini nasıl sevindirdiğini, nasıl da ellerini ovuşturmaya başladıklarını herhalde tahmin edebilirsiniz. Eğer Samsung bu beladan bir çıkış yolu bulmazsa, akıllı telefonda piyasa hâkimiyetini tümden teslim edeceğini söyleyebiliriz. Bu da iPhone’ların, daha uzun yıllar Apple şirketinin taşıyıcı ürünü olacağı anlamına geliyor.
Bu olaydan önce Apple, iPhone yerine şirketin tümünü taşıyabilecek yeni bir ürün bulma arayışına başlamıştı. Hatta benim de New York’ta katıldığım bir toplantıda bunun hangi ürünler olabileceği üzerine konuşulmuştu. Bu son olayın ardından bunun aciliyetinin ortadan kalkacağı kesin gibi.
BİLL CLİNTON
Bill Clinton başkanken ben Hürriyet Gazetesi’nin Washington temsilcisi olarak görev yapmaktaydım. Bu nedenle o dönemin ne kadar karanlık olduğunu, Amerikan siyasetinin gerektiğinde ne kadar bel altı vurup pisleşebileceğini yakından takip etmişimdir.
Başkan Clinton hakkında neredeyse her gün çoğu da seks içeren iddia ortaya atılır ve birbiri ardına bazı kadınlar ortaya çıkıp başkanla nasıl seks yaptıkları- nı anlatırlardı. (Clinton’ın seks tutkusunun adı da o zamanlar “bimbo explosions”tı.) Bir gece de Beyaz Saray’dan Hillary’nin kocasının başına küllük fırlattığı ve odaya giren gizli servis elemanlarının araya girdikleri haberi sızdırılmıştı.
O günlerde herkes ahlakçı kesilmiş, Bill Clinton aleyhine konuşuyordu. Ama o dayandı ve üzerindeki tüm baskılara rağmen döneminin sonunu getirdi. Başkanlıktan ayrılmasıyla birlikte halk, onun değerini anlamaya başladı ve sonunda Bill Clinton neredeyse en sevilen başkan konumuna geldi. Bugün nereye giderse gitsin sevgiyle, coşkuyla karşılanıyor.
Bütün bunları neden anlatıyorum? Trump hakkında da benzer şeyler söyleniyor. Gerçi bu söylenenlerin siyasetin merkezinde algılanma biçimi ile periferide yani halkta algılanma biçimi farklı. Diyeceğim o ki, kimse bugünkü tepkilere hemen kanmasın ve uzun dönemde Trump da çok popüler olmaya başlarsa kimse şaşırmasın.
